Duurzaamheid

Toekomstbestendig ondernemen, met de juiste balans tussen de drie p’s: people, planet, profit.

CO2-reductie energietransitie duurzaam ondernemen circulair ondernemen mvo B Corp klimaatverandering kweekvlees true pricing greenwashing eiwittransitie

Recente artikelen

Boze boeren, anticipeer liever op de kweekvleesrevolutie

Boeren gaan de straat op. Ze zijn boos, omdat D66 de veestapel wil halveren om te voldoen aan de stikstofuitspraak. In...

De boekenclub van Sungevity: ‘Zo blijven onze werknemers geïnspireerd’

Lezen zet aan tot reflectie en nadenken. Daarom bespreken ze bij zonnepalenbedrijf Sungevity elke twee maanden een boek. Meedoen is...

Hoe je duurzaamheid succesvol promoot, en hoe je het juist níet moet doen

Het is vandaag duurzame dinsdag en daarom vertelt Sprout-expert Leonne van de Ven hoe je als bedrijf duurzaamheid het beste kunt...

‘Nederland is bij uitstek een land waar elektrisch rijden kan aanslaan’

Elektrisch rijden wint aan populariteit, maar er zijn nog wat hindernissen op de weg die overwonnen dienen te worden. Met...

Michiel Langezaal (Fastned): ‘We willen de wereld beter achterlaten dan toen we hier kwamen’

Met zijn 1-jarige zoon Jesse op de arm luidde Michiel Langezaal vorige maand de beursgang in voor zijn bedrijf dat...

MUD Jeans gaat voor 100 procent gerecyclede spijkerbroek, kan opschalen met 1 miljoen groeigeld

Circulair spijkerbroekenmerk MUD Jeans wil een spijkerbroek ontwikkelen die volledig gemaakt is gerecyclede exemplaren. Het bedrijf van Bert van Son haalt ook...

Uitgeteld en lusteloos? 3 tips om je energielekken op te sporen en aan te pakken

Meer dan één miljoen mensen hebben last van burn-out klachten. Vaak sijpelt onze energie weg zonder dat we er erg...

Zo groeit je webshop uit zijn jasje

Elke fashionretailer kent het belang van een goede webshop, maar voor de meesten is het systeemlandschap erachter nog een groot...

De nieuwe fashion-industrie: ‘We gaan naar gepersonaliseerde winkelervaringen’

De mode is in beweging. Waar we vroeger massaal winkelstraten afstruinden op zoek naar dat kekke jurkje of die hippe...

Faciliteren thuiswerken sleutel in slag om milieubewust talent

Mobiliteit en milieu zijn twee thema’s die tot felle debatten leiden in Nederland. Wonderlijk genoeg is er weinig oog voor...

Duurzame startup Wegwerpvis wil kantooreenzaamheid doorbreken

Veel medewerkers op kantoren zijn verschrikkelijk eenzaam. Een kantoorvis moet daar verandering in brengen. Wegwerpvis, de eerste startup van Sprout,...

De uitdagingen in het Engels van Merijn Everaarts (Dopper)

Nederlanders kunnen zich vaak goed redden in de Engelse taal, maar hoe zorg je ervoor dat dat ook op de...

Circulair ondernemen is niet alleen voor hippe jonge mensen

MT-columnist René Notenbomer vindt circulair ondernemen maar een lastig begrip, ook al schrijft hij veel over duurzaamheid. Het klinkt gauw...

Effectief samenwerken 4: Weet wie je aan boord haalt

Je steentje bijdragen aan een betere wereld is een mooi streven. Maar het heeft nóg meer impact als ook de...

De toekomst van vertrouwen ligt in het vertrouwen in de toekomst

We hebben generatieoverstijgend vertrouwen nodig. Elk bedrijf zou bij oprichting zichzelf moeten verplichten om na te denken hoe zij toekomstbestendigheid...

Fan van duurzaam rijden? Zo overtuig je je werkgever én je collega’s

Alle bedrijfsauto’s aan de stekker. Veel managers willen wel, maar moeten de rest van het bedrijf nog zien mee te...

Wat je bij verduurzaming kunt leren van startups

Verduurzaming is voor grote gevestigde organisaties een lastig proces. Samenwerken met startups of sociale ondernemingen kan voor een doorbraak zorgen....

Zo duw je je medewerkers richting duurzaam

Voorlichting en het overstappen op fairtrade koffie helpt iets, maar hoe zorg je dat je medewerkers zich écht duurzaam gedragen?...

Columnisten

Werner Schouten

Directeur van de Impact Economy Foundation en presentator van het radioprogramma BNR Koplopers.

Lees de columns van Werner Schouten

Partnerartikelen

‘Kweekvlees wordt goedkoper dan gewoon vlees’

Kweekvlees, maar dan zonder gebruik te hoeven maken van kalverfoetussen. De gepatenteerde techniek van Meatable-ondernemers Krijn de Nood (36, foto...

materialiteitsmatrix duurzaamheidsverslag

Waarom je een materialiteitsmatrix nodig hebt

Veel grote bedrijven doen het al jaren: in hun duurzaamheidsverslag publiceren ze een materialiteitsmatrix. Wouter Scheepens van TIAS School for...

Sociale verantwoordelijkheid – of MVO – is voor nieuwe generaties medewerkers steeds belangrijker geworden. Niet alleen een goed salaris of prettige secundaire arbeidsvoorwaarden trekken talenten aan, wat een organisatie terugdoet voor de gemeenschap is minstens net zo belangrijk. Digital agency FX – dit jaar uitgeroepen tot Best Workplace – geeft medewerkers bijvoorbeeld de kans computerlessen te geven aan ouderen in een buurthuis. En dan is er nog kinderopvangorganisatie Kindergarden, dat opvangstichting Het Babyhuis steunt en medewerkers de kans geeft mee te helpen of activiteiten te bedenken en uit te voeren voor Het Babyhuis. Structurele impact Iets doen voor de samenleving is geen vanzelfsprekendheid op kantoor, legt Anouk Vlasman, projectmanager bij FX uit. ‘We zijn een commercieel bedrijf. Dat geeft niet direct het gevoel dat je iets goeds doet voor de maatschappij. Toch is die behoefte er wel bij ons allemaal. Zodoende zijn we opzoek gegaan naar hoe we die maatschappelijke bijdrage op structurele basis kunnen realiseren.’ Bij FX ontdekte men al gauw computer- en smartphonelessen voor ouderen als een uitdagende activiteit. Het begon bij een buurthuis, in de buurt van het kantoor van FX. Vlasman: ‘De eerste keer was voor veel van mijn collega's spannend. We zijn redelijk goed met computers, maar niet iedereen is er dagelijks mee bezig. Weten we er wel genoeg van?’ Tijdens de lessen leren de deelnemers om te gaan met alledaagse apps als Skype, Wordfeud, Google Maps. Elke week gaat een ander groepje medewerkers van FX op de fiets naar het buurthuis om daar de digitale wereld aan ouderen te presenteren. Zo ontstond wat nu de ‘FX Helpdesk’ heet. Deelnemers aan die helpdesk bieden nu afwisselend en vrijwillig maar doorlopend digitale cursussen aan ouderen aan. Vlasman: 'Het is de digitale logica die we hen moeten aanleren. Een zeventigplusser snapt soms niet waarom hij op een bepaalde knop moet drukken.' Medewerkers van FX begrijpen dat beter – en kunnen zo ouderen helpen. Enthousiasme is besmettelijk Toen de eerste collega’s van FX naar de cursus waren gegaan, volgden er meer. ‘Op een gegeven moment waren er te veel mensen die mee wilde doen. Iedereen kwam met de mooiste verhalen terug. Zo hadden enkele medewerkers de vakantiefoto’s van een van de ouderen mogen bekijken. En één dame had zelfs de datingapp Tinder geïnstalleerd. Het enthousiasme was besmettelijk. Inmiddels heeft bijna iedereen meegedaan en wordt het min of meer vanzelfsprekend gezien dat wij dit doen.' Het programma inspireert ook andere collega's. Vlasman: ‘Vrijwilligerswerk is voor veel FX’ers niet vanzelfsprekend. De FX Helpdesk is voor sommigen de eerste keer in hun leven dat ze vrijwilligerswerk doen. Het is mooi dat wij dat bij FX mogen overdragen. Als iemand bijvoorbeeld een sponsorloop wil doen of extra tijd vrij wil nemen om ander vrijwilligerswerk te doen, dan is er bij ons veel mogelijk.’ Dicht bij huis en hart Ook kinderopvangorganisatie Kindergarden zocht de maatschappelijke impact dicht bij huis. HR-adviseur Seri Baas: ‘Onze passie is vanzelfsprekend de goede zorg voor kinderen. Niet alleen voor de kinderen we die bij Kindergarden opvangen, maar voor alle kinderen. Het Babyhuis, een opvang voor aanstaande moeders en moeders met een baby voor wie de ouders tijdelijk niet kunnen zorgen, past perfect in die visie.’ De samenwerking ontstond dus ook organisch: een manager van Kindergarden hoorde over het Babyhuis in Dordrecht en stelde voor om dat doel te sponsoren. Bij de opening van het tweede Babyhuis in Leiden vroeg Kindergarden haar leveranciers om kosteloos het Babyhuis net zo huiselijk in te richten als de eigen Kindergarden-vestigingen. Baas legt uit: ‘Wij zorgen vanuit ons hoofdkantoor voor de connectie tussen Kindergarden en Het Babyhuis. Toch zijn het onze medewerkers die met de meest geweldige initiatieven komen om Het Babyhuis te helpen: voorbeelden zijn een sponsorloop, een benefietfestival, een inzamelactie met babykleertjes. Voor je het weet, breng je tien zakken vol kleding voor de allerkleinsten naar Het Babyhuis toe.’ Er zijn zelfs pedagogisch medewerkers die in deeltijd bij Kindergarden werken en daarnaast vrijwillige diensten bij Het Babyhuis op zich nemen. Netje ophalen De tip van Baas voor werkgevers is dan ook: luister naar je werknemers. ‘De beste ideeën bedenk je immers niet zelf. Wij maken natuurlijk het beleid op het hoofdkantoor, maar uiteindelijk gebeurt het in de praktijk. Als je openstaat voor de professionaliteit en ambities van je werknemers, hoef je als management alleen dat netje op te halen.’ Zelf organiseert Kindergarden vier keer per jaar een brainstorm met medewerkers over het beleid en wat ze daaraan kunnen verbeteren. ‘Dan worden bijvoorbeeld de rugklachten die onze mensen kunnen krijgen van het tillen bespreekbaar.’ Door die brainstorms zijn we op het idee gekomen om op hoogte verstelbaar meubilair aan te schaffen, stelt Baas. Nog een brainstormidee is wat Kindergarden deed met de tablets die niet langer toereikend waren voor het werk en vervangen moesten worden. Baas: ‘We wilden die eerst verloten onder onze medewerkers, maar zij kwamen zelf op het idee om ze aan de medewerkers te verkopen. En om de opbrengsten daarvan weer aan Het Babyhuis te doneren. Zo betrokken zijn ze.’

MVO: energie krijgen door aan anderen te geven

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt steeds belangrijker voor bedrijven die zich willen onderscheiden op de krappe arbeidsmarkt. Dit zijn twee...

handen wereld vertrouwen duurzaam leiderschap MT

Duurzaam leiderschap staat of valt met vertrouwen

Niet alleen in ons sociale leven speelt vertrouwen een cruciale rol, maar ook in organisaties, de economie en de samenleving...

Zo stimuleer je duurzaamheid op de werkvloer

De politiek, maar ook de kritischer wordende klanten en consumenten zetten zich steeds serieuzer in voor het klimaat. Toch zijn...

Kwartaalcijfers regelgeving werkdruk duurzaamheidsscores MT

Laten we a.u.b. stoppen met kortetermijndenken

Een hoge werkdruk vraagt om meer controle, die weer de werkdruk verhoogt, schrijft columnist Mikkel Hofstee. Kunnen we niet eens...

i.s.m. TIAS School for Business and Society

intrinsieke motivatie duurzaam team motiveren

Zo bereik je dat je team zich duurzaam gedraagt

Je hebt duurzaamheid hoog in het vaandel en wilt het ook op je team overdragen. Maar hoe zorg je dat...

sustainable leider sustainability leadership

Sustainability leadership is het leiderschap van de toekomst

Sustainability leadership is hot. Organisaties moeten zich steeds beter aan de maatschappelijk eisen aanpassen en professionals willen alleen voor duurzame...

Duurzaam leiderschap staat los van trends

Leiderschapstrends volgen elkaar snel op, maar wat is er nu werkelijk nodig als het op goed leiderschap aankomt? Gabriël Anthonio,...

Jefferson Memorial root cause analysis Mikkel Hofstee MT

Wat is precies het echte probleem?

Om echte impact te maken, moeten we een 'root cause analysis' doen, schrijft columnist Mikkel Hofstee. Dat geldt voor problemen...

Hoe Unicef met big data kinderen helpt

Unicef gebruikt big data om sneller in te grijpen bij humanitaire crises. Erica Kochi, mede-oprichter van Unicef Innovation legt uit...

Marjan Minnesma (directeur Urgenda) wilde ooit Shell van binnenuit veranderen

Het hoger beroep in de klimaatrechtszaak van actieorganisatie Urgenda begint vandaag in Den Haag. Directeur Marjan Minnesma (1966) inspireerde met...

Duurzame presterende medewerkers, Bas Kodden, All Blacks

Wil je duurzaam presterende medewerkers? Vergeet diploma’s

Stop met het aannemen van medewerkers op basis van diploma’s en ervaring. Wie een succesvolle organisatie wil, heeft volgens Bas...

In 1986 is Thialf nog steeds één van de eerste overdekte schaatstempels ter wereld. Modern, state of the art en van alle gemakken voorzien. Maar in het afgelopen decennium groeit langzaam maar zeker het besef dat het complex moet worden gerenoveerd. De faciliteiten raken verouderd en records worden er al een tijdje niet meer gereden. Maar - en dat verhaal is veel minder bekend - ook de stookkosten moeten drastisch omlaag. “Tot een paar jaar geleden ging zeker 30 procent van de bedrijfskosten op aan energie”, vertelt directeur Marc Winters. “Iedereen die een bedrijf runt snapt dat dit een gigantisch percentage is. Het was dan ook hard nodig om daar iets aan te doen, anders zou de schaatshal op den duur failliet zijn gegaan aan te hoge energielasten.” Energieverbruik Zowel de CO2-uitstoot als de energierekening met minimaal de helft omlaag. Dat is één van de belangrijkste voorwaarden die de directie van Thialf aan het architectenbureau meegeeft, wanneer die op de tekentafel aan de slag gaat. “Het energieverbruik bij een schaatshal zit ‘m natuurlijk vooral in de wintermaanden. Die loopt bij ons van september tot ongeveer eind maart. Zeker 90 procent van het verbruik vindt in deze periode plaats”, aldus Winters. “Het gaat dan vooral om drie zaken: het koelen van het ijs, warmtepompen om andere delen van het pand op temperatuur te krijgen en het drogen van de lucht. Dat laatste aspect is belangrijk omdat je niet wilt dat vochtige lucht condenseert op het ijs. Met name rondom grote toernooien speelt dit een rol.” Reflecterende schil Het ontwerp van het nieuwe Thialf vergelijkt de algemeen directeur met een thermoskan. Een reflecterende schil om het pand zorgt ervoor dat warme lucht nauwelijks nog kan ontsnappen. Daarnaast is het plafond nu een paar meter lager om zo het energieverbruik verder te minimaliseren. Aan de warmte die vrijkomt van de vriesmachines om het ijs te koelen is ook gedacht. “Daarmee worden alle vloeren van Thialf verwarmd; ook die van het grote middenterrein”, aldus Winters. Verder is overal in het gebouw laagtemperatuurverwarming aangebracht en zijn er verschillende klimaatzones. Een unicum in schaatsland. “Tussen de tribunes en de ijsbaan wordt van alle kanten lucht geblazen waarmee we een soort onzichtbaar gordijn creëren. Daardoor slaat het vocht niet op het ijs. Het drogen van de lucht in het stadion kost ons op deze manier veel minder energie dan hiervoor.” Zonnepanelen De zeer efficiënte energiebesparende maatregelen, springen voor bezoekers niet in het oog. Dat doen wel de 5000 zonnepanelen op het dak van Thialf. Die wekken samen meer dan één megawatt aan echte groene stroom op en zorgen daarmee voor een kwart van de energiebehoefte van de schaatstempel. Ter vergelijking, dat is ongeveer gelijk aan de duurzame energievoorziening van 375 huishoudens. Thialf is overigens niet het enige stadion in Nederland met zonnepanelen op het dak. Ook de Amsterdam Arena (4000 stuks), het AFAS-Stadion in Alkmaar (1725 stuks), het Groningse Euroborg (539 stuks) en het stadion van ADO Den Haag (2900 stuks) gebruiken de zon als energiebron. Van het gas af! “IJs maken vraagt nog steeds veel energie, maar in de nieuwe situatie hebben we het bedrijf wel weer exploitabel weten te maken. De energierekening bedraagt nu nog 15 procent van onze totale begroting. We hebben, zeker het eerste jaar, heel wat delegaties uit het buitenland mogen ontvangen die wilden weten hoe we dit in Thialf voor elkaar hebben gekregen”, aldus Winters. Die overigens meteen benadrukt dat de schaatshal er nog niet is. “In principe zijn we 100 procent klimaatneutraal door de combinatie van zonne-energie en inkoop van groene stroom. Maar ons uiteindelijk doel gaat nog een stapje verder. We willen meer technieken toevoegen met de mogelijkheid om terug te leveren. Van het gas af, meer zon en wind horen daarbij, maar we onderzoeken ook de inzet van waterstof en geothermie. Nul op de meter is nu nog toekomstmuziek, maar voor ons wel de juiste denkrichting.”

Het nieuwe Thialf is als een thermoskan

In Heerenveen staat sinds kort niet alleen de snelste laaglandbaan van de wereld, Thialf is na een grondige renovatie in...

5 ondernemerslessen uit de donuteconomie

In plaats van ons te richten op oneindige groei, moeten we nieuwe businessmodellen baseren op herverdeling en het teruggeven aan...

Suiker. We gebruiken het vrijwel elke dag. Maar wat de meeste Nederlanders waarschijnlijk niet weten is de weg die het product bewandelt voordat het in onze monden belandt. Bij Suiker Unie hebben ze dit proces de afgelopen jaren flink weten te verduurzamen. “En dat begint al bij de oogst”, vertelt Pieter Brooijmans, die opereert als Manager Agrarische Dienst Centraal. “Een belangrijk deel van de plant is het bietenblad, het zogeheten loof. Dat laten we bewust achter op het land zodat de nutriënten in het blad weer teruggaan naar de grond. Die zijn belangrijk om de plant te laten groeien.” De mineralenkringloop sluiten De bieten zelf gaan naar de fabriek voor een grondige wasbeurt. De restjes bietengrond worden ingedikt en gedroogd en kunnen vervolgens weer worden hergebruikt, voor dijkverzwaring bijvoorbeeld. Tijdens het wassen breken ook kleine stukjes biet af. Deze stroom werd vroeger nog afgevoerd naar een composteerder, maar daar heeft Suiker Unie een beter doel voor gevonden: de biomassavergister. Wat erin gaat als bietresten komt eruit als biogas. “De bieten zelf snijden we in kleine reepjes. Nadat de suiker uit het snijdsel is gehaald, blijft er bietenpulp over. Dit wordt gebruikt om koeien te voeren. De mineralen komen zo weer terecht in de mest en die wordt vervolgens weer terug gebracht naar de akkers. Aan het ruwe sap voegen we kalk toe dat de overige mineralen aan elkaar bindt en waarna het uit het sap wordt verwijderd. Deze meststof gaat ook weer naar de landbouw. Zo sluiten we de mineralenkringloop en werken we aan het behoud van een gezonde bodem”, aldus Brooijmans. Energiebesparingen De biogas-installaties van Suiker Unie verwerken jaarlijks meer dan 100.000 ton kg plantaardig restmateriaal, allemaal afkomstig van het eigen productieproces. “Als we volledig draaien, dan leveren we per jaar meer dan 30 miljoen kubieke meter groen gas aan het net. We zijn daarmee in Nederland de grootste producent van duurzaam gas”, zegt Brooijmans. De biomassavergister is overigens niet de enige manier waarop Suiker Unie CO2 bespaart. De productielocaties in Dinteloord en het Groningse Vierverlaten behoren inmiddels zelfs tot de grootste en meest energiebesparende bietverwerkende fabrieken van Europa. De afgelopen jaren is hier fors geïnvesteerd, onder meer in meertraps verdamping, thermocompressie en LED-verlichting. “Het is onze doelstelling om in 2020 zeker 50 procent minder energie te gebruiken ten opzichte van 1990. Zo beschikken beide fabrieken over een WKK-installatie waarmee warmte en elektriciteit wordt geproduceerd. Wat we zelf niet nodig hebben, leveren we weer terug aan het net.” Ook op de weg zijn maatregelen genomen. Zo rijdt een deel van de wagenvloot sinds 2011 op groen gas. Daarnaast heeft Suiker Unie dertien bulkwagens die dagelijks tonnen suiker afleveren. Deze kolossen rijden op een mengsel van aardgas en dieselolie, stoten daardoor niet zoveel roet uit en maken bovendien minder lawaai dan andere vrachtwagens. Maar daarmee zijn de duurzame ambities van Suiker Unie nog niet bereikt. “We kijken continu naar neiuwe ontwikkelingen die ons weer een stap verder kunnen bregen qua besparing, bijvoorbeeld naar de mogelijkheden van een nieuwe vrachtwagen die voor 100 procent op groen gas kan rijden.” .

Suiker Unie sluit de kringloop

Suiker Unie maakt al jaren volop werk van duurzaamheid. Zo wordt het merendeel van de mineralen in de suikerbiet weer...

Waarom je niet hoeft te vrezen voor steeds slimmere robots

Ook als de schaakcomputer alle potjes wint, is de mens nog altijd eerst aan zet. Tijd dus om geen angst...

Jouw duurzame boodschap onder de aandacht bij de media

Ook als impact-ondernemer wil je jouw duurzame product of dienst bij een zo groot mogelijke groep mensen onder de aandacht...

Winkelmand

Duurzaamheid

Recente artikelen

Columnisten

Werner Schouten

Partnerartikelen