De coronacrisis die momenteel over de wereld raast, heeft enorme economische gevolgen. In zulke tijden – waarin omzet en rendement op korte termijn onder druk staan – sneeuwt de langere termijn vaak onder.
Lagere prioriteit
Ook initiatieven op het gebied van verduurzaming – bij uitstek gericht op die langere termijn – krijgen nu bij veel bedrijven en organisaties minder prioriteit. Tot op zekere hoogte is dat begrijpelijk: als de onderneming ophoudt te bestaan, heeft nadenken over de langere termijn überhaupt geen zin meer.
Luchtkwaliteit
Tegelijkertijd doen de crisis en de huidige beperkingsmaatregelen (zoals zoveel mogelijk thuiswerken) paradoxaal genoeg veel voor milieu en klimaat. De lucht boven Nederland is in lange tijd niet zó schoon geweest. Ook zijn veel files als sneeuw voor de zon verdwenen, we maken aanzienlijk minder reiskilometers met z’n allen.
Sociale norm
De verwachting is dan ook dat de sociale norm rondom duurzaamheid verder zal opschuiven. Door de crisis zal het besef indalen dat de roofbouw die we plegen op de aarde, op de langere termijn onhoudbaar is. En omdat de sociale norm van vandaag de basis vormt voor de wetgeving van morgen, zal verduurzaming in het post-coronatijdperk veel hoger op de agenda van het bedrijfsleven komen te staan.
Dat is althans de verwachting op papier. Kun je je als bedrijf nog onttrekken aan die (naar verwachting) onontkoombare verschuiving richting een meer groene toekomst?
Hoger rendement
Allereerst is het de vraag of je überhaupt een sociale norm nodig hebt om hier een visie op te formuleren. Veel bedrijven zijn nu al – in meer of mindere mate – bezig met het verduurzamen van hun bedrijfsprocessen en hun verdienmodel. Uit onderzoek blijkt ook dat bedrijven die kiezen voor een ethisch businessmodel, een hoger rendement halen.
Des te meer reden dus om – voor zover je dat nog niet deed – na te denken over de plek die verduurzaming kan krijgen binnen je organisatie. En over de vraag hoe een duurzaam en ethisch businessmodel je bedrijfsrendement kan versterken.
Kernwaarden
Maar hoe pak je dat gestructureerd aan? Wat om te beginnen helpt is om duidelijke kernwaarden te formuleren op het gebied van duurzaamheid. Waar wil je als onderneming over een x aantal jaren staan? En wat vind je daarbij belangrijk? Duidelijke kernwaarden helpen om inspanningen op het gebied van duurzaamheid te stroomlijnen.
Gratis whitepaper Moreel Leiderschap
Moreel leiderschap is een urgent thema. Welke soorten moreel leiderschap zijn er? En wat is de stand van zaken in Nederland? Je leest er meer over in deze whitepaper.
lees verder
Expliciet maken
Maar: een goede kernwaarde kost geld. En dat kan – zoals we al eerder constateerden – gaan schuren in een tijd waarin bij veel bedrijven de omzet, de marges en het rendement onder druk staan. Hoe kun je de besluitvorming in zo’n situatie stroomlijnen? Door de verschillende perspectieven expliciet te maken. Wat betekent een bepaalde beslissing in bedrijfseconomisch opzicht? Wat doet deze beslissing voor de kernwaarden? En in hoeverre druist deze beslissing in tegen ethische normen en waarden?
Dilemmabord
Het kan handig zijn om de dilemma´s die bij dit soort afwegingen om de hoek komen kijken, te benoemen en structureel te bespreken, bijvoorbeeld aan de hand van een dilemmabord. Welke kernwaarden spelen bij een bepaalde beslissing een rol? En hoe kunnen die helpen om een gefundeerde beslissing te nemen? Door de verschillende ‘brillen’ waardoor je kijkt expliciet te maken, kun je beter beargumenteren waarom je binnen een specifieke context een bepaalde beslissing neemt.
Vaak kom je zo al pratend tot een goede balans tussen bedrijfseconomische overwegingen (wat levert het op?), de juridische implicaties (is het wettelijk toegestaan?) en ethiek (deugt wat je doet ook in termen van duurzaamheid)?
Gewenst gedrag
Weet je welke richting je uit wil? Dan kan het nuttig zijn om je kernwaarden en duurzaamheidsdoelen op de lange termijn te vertalen naar gewenst gedrag op de korte termijn. Om de CO2-uitstoot van je bedrijf structureel omlaag te brengen, kun je je medewerkers bijvoorbeeld vragen om ook nadat de beperkingen zijn opgeheven zoveel mogelijk virtueel te vergaderen. Ook kun je gamification inzetten om het gedrag van medewerkers te veranderen.
Houvast bieden
Door het gewenste gedrag concreet te maken – en dit misschien zelfs wel vast te leggen in een gedragscode – bied je medewerkers meer houvast. Het is vervolgens raadzaam om het gewenste gedrag mee te nemen in beoordelingen. In hoeverre draagt een medewerker bij aan je kernwaarden en je duurzaamheidsdoelstellingen?
Voorbeeldgedrag
Ook voorbeeldgedrag is hierbij cruciaal. Practice what you preach: leidinggevenden die het goede voorbeeld geven, vergroten de kans aanzienlijk dat ook medewerkers zich aan de afgesproken gedragingen houden. Maar voor een leidinggevende kan het bijvoorbeeld ook nuttig zijn om eerlijk aan te geven dat hij of zij worstelt met een bepaalde afweging. Juist door een discussie op gang te brengen, maak je dilemma’s bespreekbaar.
Juiste afweging
Als deze coronacrisis iets laat zien, is dat we de natuur niet altijd naar onze hand kunnen zetten. Nu dat besef indaalt, zal de sociale norm gaan veranderen. Daarmee zal het voor bedrijven lastiger worden om zich niet om duurzaamheid te bekommeren. Het formuleren van kernwaarden, het bespreken van dilemma’s en het van daaruit expliciet maken van gewenst gedrag, kan helpen om daarbij de juiste afwegingen te maken.
Dit artikel is onderdeel van het dossier ‘Performance Verbeteren’ op mt.nl. Dit dossier wordt mede mogelijk gemaakt door House of Performance. House of Performance is specialist in het verbeteren van prestaties op de werkvloer door ethisch werken te implementeren.
Lees ook:
- Wanneer is agile werken níet de oplossing?
- Ben je écht klaar voor verduurzaming? Doe de test
- De do’s en don’ts van agile werken
- Performance management klinkt goed, maar hoe ga je ermee aan de slag?
