De maatschappij is flink opgeschud sinds we de vorige editie van de Inclusive30 presenteerden. Toen hadden we nog niet kunnen voorzien hoe anders de wereld er nu uit zou zien. De politieke aardverschuiving in Nederland, de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis, die met een van zijn eerste presidentiële decreten een oorlog tegen DEI ontketende.
Amerikaanse bedrijven staan sinds Trumps herverkiezing onder grote druk om hun diversiteitsbeleid te ontmantelen. Nederlandse bedrijven laten zich vooralsnog niet intimideren, maar zijn zichtbaar op zoek naar een modus om met de nieuwe wind die waait om te gaan.
Zoals ondernemer Roby Hormis, oprichter van marketingbureau Tosti Creative, het verwoordt: ‘Voor het eerst gaat de discussie niet over het hóé, maar of we het nog wel wíllen.’
Bekijk de Inclusive30 van 2025
Gaat DEI ondergronds?
Deskundigen signaleren dat bedrijven kiezen om in stilte verder te bouwen. Gaat DEI ondergronds? Bij MT/Sprout hopen we van niet. Wij blijven staan voor diversiteit en inclusie.
Daarom vinden we het belangrijker en relevanter dan ooit om de leiders (m/v/x) die zich onvermoeibaar inzetten voor een samenleving met gelijke kansen voor iedereen, een podium te geven. Om de inspanningen te vieren van de trailblazers die tastbare resultaten boeken, hun organisatie meekrijgen in hun visie, en ook daarbuiten anderen inspireren om stappen te zetten.
Omdat wij geloven dat betere leiders een betere wereld maken.
Op de barricade
De ceo’s die als ambassadeur van diversiteit op de barricade klimmen, bijvoorbeeld. Juist ook als ze zelf alle ‘zeven vinkjes’ hebben, zoals topmannen Bas van der Veldt van Afas en Maarten Edixhoven van Van Lanschot Kempen; de eerste wist ‘zijn’ Afas om te vormen van een ‘wittejongemannenclub’ naar een inclusief bedrijf, de tweede maakt zich hard voor het dichten van de loonkloof in de financiële sector.
Dan zijn er de topbestuurders die niet alleen zaken in beweging weten te brengen met hun beleid, maar ook simpelweg door te zijn wie ze zijn. Zoals Meryem Kilic-Karaaslan, de directeur TwynstraGudde Interim Management & Executive Search.
Als veelgevraagd bestuurder en commissaris maakt Kilic-Karaaslan inmiddels heel wat maatschappelijke impact. Toch benoemt ze iets anders als haar belangrijkste wapenfeit: op plekken komen waar ze de vaak de eerste is van iets. ‘De eerste Turkse vrouw, de eerste vrouw met een hoofddoek, de eerste persoon met een diverse achtergrond.’
Doorstroom verbeteren
Ook in andere lagen van de organisatie timmeren trailblazers aan de weg. Nazha Rustom spant zich als chief diversity & inclusion in voor een betere doorstroom van divers talent bij De Nederlandsche Bank, Sergio Panday helpt met Roots Inspire om bedrijfsbreed meer etnoculturele leiders op senior posities te krijgen.
Tristan Lavender begon als contentstrateeg bij Philips en runt nu, naast zijn dagelijkse werkzaamheden, het Philips Neurodiversity Network. Zijn missie: een neuro-inclusiever bedrijfsleven, waarin ook mensen met autisme, ADHD of een brein dat op een andere manier afwijkt van de norm, kunnen floreren.
Naast de topbestuurders vieren we met de Inclusive30 de ondernemers die de goede zaak met succes verder brengen. Als rolmodel of rechtstreeks met hun bedrijf, of allebei.
Vluchteling wordt succesondernemer
Neem Souad el Markhous, die als 18-jarige van Marokko naar Nederland vluchtte. Er wachtte haar niet bepaald een warm welkom; studeren was niet aan de orde, ze moest direct aan het werk. Uiteindelijk lukte het haar om het bouwbedrijf over te nemen waar ze als schoonmaker begon. Nu runt ze Dutch Durable Systems, waarmee ze muren afbreekt in de bouw- en duurzaamheidssector.
Ook Roby Hormis moest zijn thuisland, Irak, ontvluchten. In Nederland zette hij Tosti Creative op – wie het reclamebureau niet kent, kent de maatschappelijk bevlogen campagnes ongetwijfeld wel. De meest recente was het Thuistoilet voor Koningsdag, opgezet met Hema, zodat vrouwen niet zouden hoeven wildplassen.
Met de keten zette Hormis eerder ook een actie waarbij queer stellen in Nederland trouwden, omdat dat in hun eigen land verboden is. ‘Het zijn campagnes die op het eerste gezicht licht en verbindend zijn, maar onderhuids urgente thema’s raken’, zegt hij.
In de schoenen van een ander
Vivian Acquah, de oprichter van Amplify DEI, richt zich met haar bedrijf op het inclusiever maken van de werkvloer. Ze valt op door haar innovatieve aanpak met onder meer virtual reality: medewerkers van organisaties als Deloitte, Heineken en KLM kunnen zo letterlijk ervaren hoe het is om in de schoenen van een ander te staan. Met haar methode wil ze meer empathie ontwikkelen en mensen stimuleren om actief verantwoordelijkheid te nemen voor hun rol in het proces.
‘Bedrijfsculturen zijn best wel hardnekkig’, zegt Acquah. Geldstromen ook. Naast een loonkloof gaapt er een investeringskloof: ondernemers uit ondervertegenwoordigde groepen – denk aan startups met vrouwelijke founders of oprichters van kleur – ontvangen slechts kruimels van het beschikbare durfkapitaal. Hulde dus voor de mensen die dat hardnekkige patronen willen doorbreken.
Inclusieve financiering
Een van die mensen is Ruben Brave. Als oprichter van het Dutch New Narrative Lab (DNNL) zette hij inclusief ondernemerschap op de economische én politieke agenda. Samen met partners als VNO-NCW, Code-V en de ondernemers zelf. Die inzet leidde tot een parlementaire doorbraak. De aangenomen motie van Tweede Kamerlid Raoul White – rechtstreeks gevoed door het werk van Brave en zijn coalitie – pleit voor structurele, inclusieve financiering.
Naast Brave is ook Ronald Kleverlaan, voorzitter van Stichting MKB Financiering en bestuurslid bij Code-V, al decennia een van de kartrekkers voor meer inclusieve vormen van financiering. Kijk verder dan ‘de vent en zijn tent’, is zijn devies.
Want Brave en Kleverlaan weten allebei: door het gebrek aan inclusieve financiering loopt de Nederlandse maatschappij niet alleen veel kansen mis, maar ook de nodige welvaart. ‘Alleen al het ondernemerschapspotentieel onder Nederlanders met een migratieachtergrond vertegenwoordigt meer dan tien miljard euro per jaar aan gemiste waarde’, rekent Brave voor.
Voortgaan in verandering
Verantwoording
De Inclusive30 is geen wedstrijd. We hopen dat de koplopers anderen inspireren hun voorbeeld te volgen.
De criteria voor opname in de lijst:
- de persoon maakt zich sterk voor de bevordering van diversiteit en inclusie;
- binnen, met of gericht op een onderneming;
- vanuit een rol als leider, expert, dienstverlener of rolmodel;
- die inspanning heeft een meetbaar, aantoonbaar of ten minste inspirerend verschil gemaakt op weg naar meer inclusiviteit en diversiteit in het Nederlandse bedrijfsleven.
Niet alles is zo eenvoudig in cijfers te vangen. Geboekte resultaten op het gebied van diversiteit en inclusie laten zich niet altijd even makkelijk meten. De totstandkoming van onze Inclusive30 is zodoende geen mathematische exercitie geweest (zie ook de Verantwoording, red.). Het is ook geen top-30 of wedstrijd; de kandidaten worden op alfabetische volgorde van achternaam gepresenteerd.
MT/Sprout pretendeert al helemaal niet de definitieve en complete lijst te hebben samengesteld. Vanzelfsprekend staan we open voor alle feedback, opinies en vooral: mensen die voorgaan in de verandering.
Want dat is wat de Inclusive30 wél is: een verdiend podium voor leiders die vanuit uiteenlopende rollen het verschil maken, waarmee we een bijdrage willen leveren aan het gesprek. Dat blijft niet bij het publiceren van deze jaarlijkse lijst, het onderwerp staat voortdurend op de redactionele agenda. In een tijd waarin diversiteit en inclusie onder druk staan, houden we vinger aan de pols.
We sluiten ons dan ook volledig aan bij de visie van Wilma Roozenboom, directeur van Refugee Talent Hub. ‘Wij gaan stug door: hoofd in de wolken, voeten op de grond en kop in de wind.’
