Het is de laatste week van Grandslamtoernooi Roland Garros. Meer dan 120 tennissers hebben het de afgelopen weken moeten afleggen tegen de finalisten die komend weekend op het hoofdcourt staan. De nummer twee van Nederland, Botic van de Zandschuld, lag er in de eerste ronde al uit. Een verlies dat hem moedeloos maakt, en dat heeft effect op zijn prestaties.
De mentale worsteling van Van de Zandschulp overkomt leiders ook vaak. Net als een proftennisser presteren zij op hoog niveau, staan er alleen voor en laten zij zich gek maken door de mogelijke gevolgen van hun besluiten, waardoor ze vergeten waar het om werkelijk gaat.
Lees ook: Ceo’s zitten gevangen in hun topbaan, dat laat de sluiting van restaurant Noma goed zien
Sportcoaches pakken er op zo’n moment de zes aandachtscirkels van de Duitse sportpsycholoog Eberspächer bij. Hoe verder je van cirkel 1 komt, hoe slechter je gaat presteren. Leiders kunnen hiervan leren.
Cirkel 1: ik en mijn taak
Dit is de optimale focus. Als Van de Zandschulp zich alleen zou richten op het naar de overkant brengen van de bal en zich niet laat afleiden, dan zit hij in cirkel 1. Alle aandacht gaat naar die ene opdracht die hem te doen staat.
Peerby-oprichter Daan Weddepohl weet daarover mee te praten. Zijn taak is: buren aanzetten meer met elkaar te delen in plaats van te kopen. Hieraan werkt hij sinds 2012, en ondanks mooie en minder mooie momenten, blijft hij zich op deze taak richten. De kunst is kleine stappen te zetten, elke stap is er een. En niet alvast vooruit te kijken naar dat wat er kan gaan gebeuren.
Lees ook: Daan Weddepohl (Peerby): ‘Ik ben een leider tegen wil en dank’
Cirkel 2: directe afleiding
Zodra de tennisser op Roland Garros klaar staat om te serveren, moet het publiek muisstil zijn. De spelers mogen absoluut niet worden afgeleid. Het ruimte geven aan concentratie is goed, maar niet voldoende. In tennis ben je namelijk zelf je grootste tegenstander. Voor je het weet gaan je gedachten met je aan de haal en ben je afgeleid van dat wat je moet doen.
Frits van Eerd bij Jumbo Supermarkten liet zich ook afleiden. Naast het uitbouwen van een van de grootste supermarktketens in Nederland, hield hij zich bezig met dure sponsorcontracten in de wielersport en Formule 1. Afleiding die ten koste gaat van waarvoor Jumbo op aarde is. De nieuwe ceo Ton van Veen heeft hier dan ook direct korte metten mee gemaakt.
Lees ook: Zo kreeg ceo Ton van Veen Jumbo er weer bovenop na het rampjaar 2022
Cirkel 3: wat ik eigenlijk moet kunnen
Van de Zandschulp zal op de baan regelmatig gedacht hebben hoe hij die ene service, forehand, backhand of dropshot anders had kunnen doen. Een bal uit of in het net slaan, terwijl dat eigenlijk onnodig was, doet pijn. Zeker als het net een punt is dat je juist had moeten halen, om de game te winnen. Of zoals Tallon Griekspoor na zijn nipte nederlaag tegen favoriet Alexander Zverev dacht: ‘Hoe kan ik een dubbele break weggeven?’ Hij was nog nooit zo dicht bij de vierde ronde in een grandslamtoernooi.
Leiders laten zich niet zelden kwellen door dergelijke frustrerende gedachten. Soms kan je je nog zo goed voorbereiden voor een belangrijk overleg, maar loopt het gesprek net even anders. Blijf hier niet te lang bij stilstaan. Reflecteer wat je anders had kunnen doen en ga dan weer door. Wie frustraties niet kan loslaten, laat zich erdoor gijzelen.
Cirkel 4: winnen of verliezen
De tennisser die op de baan gaat rekenen, is verloren. Op de baan gaat het alleen om de taak: het naar de overkant brengen van de bal. Daarbij telt elk punt. Maar gedachten als – ‘Stel dat ik nu dit punt pak, dan staat het voordeel en dan kan ik daarna misschien op mijn service deze set winnen, en dan …’ – dragen niet bij aan de taak en leiden af.
Het is wensdenken, waar ook leiders aan lijden. ‘Als ik nou die ene klant binnenhaal, dan kunnen we daarna de wereld over …’ In de sport draait het om winnen of verliezen. Maar als je te veel bezig bent met het eindresultaat, dan draagt dat niet bij aan het gewenste resultaat.
Cirkel 5: gevolgen van winnen of verliezen
Wie tijdens het spel nadenkt over wat er gebeurt als de partij wordt verloren, betrekt er een hele buitenwereld bij. Voor tennissers is elke ronde in een grandslamtoernooi er een; winnen is het hoogst haalbare. Wie dat niveau om wat voor reden niet bereikt, heeft moeite andere partijen te spelen die er wellicht minder toe doen.
Een vergelijking in het bedrijfsleven is te maken met VanMoof. De oprichters wilde per se zowel de verkoop als de aftersales in eigen handen hebben. Dat was voor hen hoe zij het spel wilden winnen. Terwijl daardoor te weinig aandacht werd besteed aan de winst van het samenwerken. De nieuwe eigenaar laat voortaan alle onderhoud en reparaties over aan een netwerk van fietsenmakers en winkels.
Lees ook: Nieuwe ceo van VanMoof: ‘Het probleem was niet die haperende onderdelen’
Cirkel 6: wat doe ik hier?
‘Wat doe ik nog op de baan?’, was de vraag die Van de Zandschulp zich na het verlies van zijn enkelspelpartij op Roland Garros afvroeg. Dit is een zin die vele leiders zich dagelijks afvragen. Het loopt niet zoals je wilt, je hebt het gevoel er alleen voor te staan en wat je ook doet, het wordt niet beter.
Om vanuit deze gedachte terug te komen naar de taak, moeten er wat stappen worden gezet. In de sport wordt herstel aangeraden, zodat je daarna weer volledig gefocust kunt zijn. In het bedrijfsleven, wordt vaak harder gerend als het tegenzit. Even stilstaan, in gesprek gaan met anderen en teruggaan naar de vraag waarom je dit werk doet, is beter. Zoals Botic van de Zandschulp ook op zoek gaat naar een coach die hem mentaal verder kan helpen.
Lees ook deze artikelen over leiderschap van Franka Rolvink Couzy:
- Waarom Ikea het minimumloon verhoogt en anderen hier vooral over steggelen
- Meer controle krijgen als ceo? Dat lukt juist door meer los te durven laten
- Waarom veel goede leiders nooit uitzonderlijk goede leiders worden
