Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Advertorial – Logica

One Logica: ‘all out’ richting klant  

Hoe kan ik de enorme leverage die ICT mij biedt optimaal benutten, met zo min mogelijk kosten en liefst ook zonder risico? Ecosystemen geven ongekende slagkracht. Leg samen met Logica de juiste verbindingen, en u creëert uw eigen succes.

 

Wilbert Kieboom lacht. De CEO van Logica Benelux kent de behoeften van klanten – ‘they want it all, and they want it now’. Als reactie op de crisis hebben veel organisaties de afgelopen tijd nauwelijks in innovatie geïnvesteerd. Nu de markt zich weer herstelt, laat dat zich voelen. En ICT is alweer een grotere rol gaan spelen. Snelheid en een efficiënte procesinrichting tegen zo laag mogelijke kosten bepalen het succes van organisaties meer dan ooit.
Hoe heeft Logica zich de afgelopen tijd ontwikkeld? “Eigenlijk zijn wij gewoon doorgegaan met wat wij van nature doen: innoveren. In uitgebreid onderzoek lieten klanten ons weten dat wij zonder meer de beste, meest creatieve mensen hebben. Innovatie, betrokkenheid en loyaliteit noemen zij als onze sterkste kanten. Die aspecten hebben wij de afgelopen tijd in allerlei intensieve trajecten organisatiebreed versterkt en verdiept. We hebben ons merk een nieuwe betekenis gegeven, zowel intern als extern. Met als motto ‘brilliant together’. Het is onze aangescherpte merkstrategie: dicht op de klant, samen met de klant en met kennis van diens ecosysteem. Iedereen bij ons is ervan doordrongen dat wij, juist ook bij hoge kwaliteit, nooit sterker kunnen zijn dan onze zwakste schakel. Bovendien hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar de toekomstwensen van onze klanten en de markt.”

Toekomstwensen

En? “Klanten blijken behoefte te hebben aan bestendige relaties voor de lange termijn, met experts die alles weten van hun branche. Na een periode van versnippering van krachten en kennis blijken klanten in de toekomst liever met één partij in zee te gaan. Een langetermijnrelatie betekent meer wederzijds commitment, kwaliteit, toekomst creëren, sectorinnovatie, technische innovatie, strategie, samen een roadmap kunnen maken, kortom: oneindig veel meer toegevoegde waarde. Samenwerken met Logica geeft strategisch voordeel, inzicht in sectorinnovatie en technologische voorsprong. Bovendien kunnen klanten hun voordeel doen met ons ecosysteem.”

Ecosysteem

Hoe moeten we dat zien? “Klanten vragen of wij deel kunnen zijn van hun ecosysteem; hun netwerk, hun markt en alles wat daar deel van uitmaakt. Netwerken wérkt, het is zo oud als de mens. Het gaat nu alleen een fiks stuk sneller. Wie er het beste in slaagt om de juiste verbindingen te leggen, zal nu en in de toekomst als sterkste uit de bus komen. Dus dat is wat wij doen: verbindingen leggen. Intern en extern. Klanten kunnen ervoor kiezen om deel te worden van ons ecosysteem: ons netwerk, onze kennis. Het delen en dus vermenigvuldigen van expertise is een gemeenschappelijk belang, dat voor alle partijen een enorme – exponentieel groeiende – slagkracht oplevert."

Innovatie als vak

Waarom is Kieboom zo zeker van Logica’s succes? “Altijd de beste mensen aan boord hebben is onze speerpunt. Innovatie is ons vak, en het is oneindig veel meer dan R&D. Het is zorgen dat je altijd op alle gebieden state of the art bent. Mensen worden standaard niet voor 100% ingeroosterd; gemiddeld besteden zij 20% van hun tijd aan hun ontwikkeling en aan innovatie.”
Ook op de lange termijn is Kieboom zeker van zijn zaak, omdat de wensen en eisen van klanten bij Logica direct worden gekoppeld aan persoonlijke targets van zijn mensen: “Met een aantal klanten wordt meer dan eens per kwartaal op het hoogste niveau geëvalueerd. Op basis van die evaluaties wordt bijgestuurd, zodat de frequentie ervan in de loop der tijd kan dalen.”
En wat heeft Logica verder te bieden? “Wij zijn écht internationaal. Overal een vestiging hebben is iets anders dan internationaal samenwerken. De sterke punten in de verschillende landen waar Logica zit, overlappen elkaar niet, maar vullen elkaar aan. Voor heel Europa hebben wij onze business verticaal verdeeld in sectoren, en horizontaal hebben wij daar onze drie resources in aangebracht: consultancy, systeemintegratie en outsourcing. De zwaartepunten van onze resources liggen op verschillende plekken, verspreid over de wereld. Nieuw daarbij is dat wij daarom alle mensen en kennis met elkaar in verbinding hebben gebracht via gerichte internationale platforms; een ongekende mapping van kennis. Dus toegang tot ons ecosysteem betekent toegang tot de meest actuele kennis, weten hoe je markt ervoor staat, weten wat de laatste ontwikkelingen zijn, te allen tijde je concurrentiepositie kunnen bepalen. En desgewenst toegang tot slimme tools.”
Zoals? “Future Insight. De accuratesse van internetpeilingen groeit, en is nu vaak al indrukwekkend. Bovendien bepaalt de opinie van de meerderheid in toenemende mate waar we naartoe gaan. Met Future Insight kunnen klanten gewoon, direct, sleutelvraagstukken peilen. Dan heb je direct informatie over de huidige status-quo, in plaats van dat je over drie maanden weet hoe men er zes maanden geleden over dacht. Het is informatie die je nú nodig hebt om snel te kunnen ageren.”
Wat hij hier zelf het mooiste aan vindt? “Dat we eindelijk ‘all out’ kunnen gaan. Het zijn allemaal schitterende aspecten die allang in onze organisatie zaten. Maar nu hebben we de juiste verbindingen gelegd. Met onze kennis, kwaliteit, loyaliteit én creativiteit gaan wij de wereld veroveren. We gaan all out richting klant.”

Logica

Prof. W.H. Keesomlaan 14, 1183 DJ Amstelveen
Telefoon: (020) 571 30 00
Fax: (020) 503 30 18
E-mail: [email protected]
www.logica.nl
 

Darren Hardman (Microsoft): ‘Het vergt leiderschap om AI niet als een technisch experiment te zien’

In samenwerking met Microsoft - De afgelopen jaren heeft artificial intelligence (AI) zich ontwikkeld van een futuristische belofte tot een krachtig instrument dat bedrijven wereldwijd transformeert, met generative AI (Gen AI) als nieuwste ontwikkeling. Hoewel hier allerlei inspirerende voorbeelden van zijn, zijn er ook nog veel organisaties die achterblijven. Darren Hardman, Corporate Vice President Enterprise & Industry EMEA bij Microsoft, deelt zijn visie hoe AI centraal zou moeten staan in leiderschap.

darren hardman microsoft ai leiderschap

AI is tegenwoordig overal, van klantenservice-chatbots tot geavanceerde data-analyseplatformen. Ondanks de hype, blijft Gen AI nog voor veel organisaties een modewoord zonder substantie. Hardman benadrukt daarom het verschil tussen AI en Gen AI: ‘AI wordt nog gezien als een IT-tool waar developers fantastische oplossingen mee maken, maar dit is niet vergelijkbaar met Gen AI. Gen AI creëert juist voor dagelijkse, administratieve taken veel waarde.’

AI leiderschap vergt moed

‘Je zou kunnen zeggen dat er twee types technologie zijn in de wereld: tools die één doel dienen en één taak uitvoeren, zoals een grasmaaier of een scanner en tools als het internet of elektriciteit, die menselijke activiteiten op verschillende ondersteunen. AI valt in de tweede categorie. Juist dat het op veel verschillende manieren ingezet kan worden maakt het zo krachtig.’

Veel bedrijven weten wel dat AI belangrijk is, maar blijven vastzitten in de fase van verkennende projecten. Hardman: ‘Hier is moed voor nodig. Het vergt leiderschap om AI niet slechts te beschouwen als een technisch experiment, maar als een essentieel onderdeel van de bedrijfsstrategie. Met de komst van Gen AI wordt het voor bedrijven wel makkelijker om de toegevoegde waarde van AI in de hele organisatie te zien.’

Bedrijven blijven achter, terwijl medewerkers vooruitlopen

Het is belangrijk om goed te begrijpen waar in de organisatie je de meeste impact kunt maken. Wat veel bedrijven wellicht onderschatten, is dat binnen organisaties al veel met Gen AI-oplossingen wordt gewerkt. Hardman: ‘Uit eigen onderzoek blijkt dat 78 procent van de medewerkers eigen AI-tools gebruikt. Dit brengt allerlei risico’s met zich mee, zoals datalekken.’

Het risico hier is dat bedrijven achterblijven, terwijl hun medewerkers vooruitlopen. Hardman hamert op het belang dat juist de hele organisatie op een uniforme manier met AI aan de slag gaat. ‘Zorg ervoor dat je medewerkers alle tools geeft om hun werk makkelijker te maken met AI.’

En als je als leider geen idee hebt waar je moet beginnen? ‘Ga het gesprek met je medewerkers aan. Vaak hebben zij een uitstekend beeld van welke tools er beschikbaar zijn. Profiteer van die kennis.’

Leiderschap betekent obstakels wegnemen, niet vanaf de zijlijn toekijken

Leiderschap in het AI-tijdperk betekent niet simpelweg toekijken hoe technologie zich ontwikkelt; het vereist actief ingrijpen om de adoptie van AI mogelijk te maken. Hardman benadrukt dat het de verantwoordelijkheid van leiders is om obstakels weg te nemen: ‘Ik ben zelf ook leider binnen mijn organisatie en de mooiste succesverhalen die ik heb gezien, ontstaan juist in organisaties waar CEO’s en bestuursleden het voortouw nemen in de transformatie van hun organisaties. Ze moeten duidelijk maken dat AI, op de juiste manier gebruikt, een krachtig middel is en mensen de vrijheid geven om usecases te vinden die AI in hun voordeel benutten.’

Een cruciale stap hierin is het creëren van de juiste kaders binnen de organisatie. AI moet niet geïsoleerd blijven binnen IT-afdelingen, maar moet toegankelijk zijn voor elk onderdeel van de organisatie.

AI moet overal in de organisatie gebruikt worden

Hardman benadrukt nogmaals dat AI wijdverbreid moet worden ingezet: ‘AI moet overal in de organisatie gebruikt worden, van HR tot finance, en gericht zijn op het verbeteren van productiviteit en klanttevredenheid, en het verhogen van werknemersbetrokkenheid.’

Om het belang hiervan te illustreren geeft Hardman een voorbeeld uit zijn dagelijkse werk. ‘Afgelopen vrijdag had ik een interne meeting. Om de meeting efficiënt te laten verlopen, had mijn team een document van dertig pagina’s gemaakt dat ik voor de meeting moest doornemen. Ik vroeg M365 Copilot om een samenvatting van het document en vijf vragen om aan mijn team te stellen voor de next steps. Niet alleen heeft me dit minimaal een uur tijd bespaard, ook was de samenvatting beter dan wanneer ik deze zelf had gemaakt. En het mooiste was: mijn team had niks door. De eerste keer dat je dit gebruikt is het mindblowing.

Leiders moeten de leiding nemen

AI heeft het potentieel om bedrijven fundamenteel te veranderen, maar het vergt moed om deze verandering te omarmen. Hardman werkt veel met bestuurders van grote organisaties en overal ziet hij dezelfde vragen. Hij roept leiders op om voorbij de experimenten te stappen en AI volledig te integreren in hun bedrijfsstrategie: ‘Om concurrerend te blijven, moet je nu handelen als leider. AI is iets dat we moeten omarmen om klanten beter te bedienen en werknemers in staat te stellen efficiënter en creatiever te werken.’

Er komen dan ook steeds meer voorbeelden van organisaties die precies dat doen. Zo gebruikt Ahold Delhaize en Albert Heijn Gen AI om actief bij te dragen aan de missie van het bedrijf om voedselverspilling tegen te gaan. Zowel binnen de organisatie, om in- en verkoop te optimaliseren, als voor haar klanten met een app die recepten maakt op basis van restjes in de koelkast.

Een ander voorbeeld is het Zweedse ziekenhuis Kry waar Gen AI gebruikt wordt om de artsen en te verpleegkundigen te ondersteunen met administratieve taken. De gewonnen tijd wordt gebruikt voor betere en meer persoonlijke zorg voor patiënten.

Oproep aan leiders: omarm het gebruik van AI binnen je organisatie

AI is veel meer dan een hype; het is een gamechanger die moedig en strategisch leiderschap vereist. Bedrijven die AI blijven zien als een experiment, lopen het risico achter te blijven terwijl hun concurrenten sneller, efficiënter en innovatiever worden. Hardmans boodschap aan leiders is simpel: ‘Neem de verantwoordelijkheid en zorg dat jij als leider het gebruik van AI binnen je organisatie omarmt. Neem je medewerkers erin mee en zorg dat het voor iedereen van toegevoegde waarde is.’

Hardman ziet dat niet elke leider direct weet waar te beginnen. Dit is wat hem betreft de eerste stap: ‘Stel vast wat de meest waardevolle AI-usecases binnen de verschillende persona’s van je organisatie zijn. Misschien werk je in de chemische industrie, maar je hebt ook een financiële afdeling, een HR-afdeling. Er is veel laaghangend fruit binnen de context van jouw organisatie. Dit voegt direct waarde toe, maar nog belangrijker: het helpt jou als leider om de cultuur van zowel je management als de organisatie te veranderen om AI te omarmen.’

Ten tijde van het interview was Hardman nog Corporate Vice President Enterprise & Industry EMEA. Inmiddels heeft hij een nieuwe rol als CEO van Microsoft UK.

Source.ag wil eerste Nederlandse Agtech-unicorn worden

In samenwerking met B. Amsterdam - Met 37 miljoen euro aan investeringen en klanten in 18 landen werkt het Amsterdamse Source.ag aan een ambitieuze missie: wereldwijde voedselzekerheid vergroten door AI. 'We willen de eerste Nederlandse Agtech-unicorn worden.’

Voor zijn start als ondernemer, werkte Rien Kamman bijna 10 jaar voor de Boston Consulting Group (BCG). ‘Daar liet ik decision support systems voor typisch grote industrieën bouwen’, vertelt Kamman. ‘Ik zag dat je met de juiste AI-toepassingen héél veel waarde kunt creëren, zoals voor een vloot vliegtuigen of een staalproducent, maar dat frustreerde mij op een gegeven moment ook wel. Zulke krachtige technologie, waarom werd die zo weinig gebruikt voor toepassingen met maatschappelijke waarde?’

Die vraag liet hem niet meer los. In 2020 nam hij samen met compagnon Ernst van Bruggen ontslag en trokken ze een jaar lang door het Westland. Samen op onderzoek. ‘Ik ben er wel grijs van geworden’, lacht hij. ‘Want op een gegeven moment heb je nog maar twee maanden spaargeld, maar wél een hypotheek en twee kinderen. Het risico betaalde zich gelukkig uit: precies op tijd haalden we de eerste investeringen binnen.’

AI in de kas

Zo werd Source.ag in hetzelfde jaar nog geboren. De Agriculture Technology (AgTech)-scaleup ontwikkelt AI- en datasystemen die glastuinders helpen hun productie te optimaliseren. ‘We maken gebruik van plantenbiologie-simulaties die rekening houden met verschillende zaadvarianten, genetica en locaties’, vertelt Kamman. ‘Onze software ondersteunt telers bij belangrijke beslissingen zoals het bepalen van het optimale startmoment van het seizoen, oogsttiming en teeltstrategieën — zónder dat er een investering in nieuwe hardware nodig is.’

‘Door bestaande kastechnologie te combineren met onze AI-gestuurde inzichten, helpen we telers hun output te maximaliseren met minimale grondstoffen’, aldus Kamman. ‘We richten ons specifiek op professionele kastelers die al gewend zijn aan hoogwaardige technologie, maar hun beslissingen nog grotendeels op ervaring baseren.’

Van ervaring naar data

‘Door onze systemen kunnen telers sneller het optimum bereiken in nieuwe situaties’, vertelt Kamman. ‘Bijvoorbeeld: een Nederlandse tomatenteler die uitbreidt naar Frankrijk hoeft niet jaren te experimenteren om de ideale teeltstrategie te vinden voor dat andere zonprofiel: onze software kan verschillende scenario’s risicovrij simuleren. We slaan een brug tussen puzzelstukjes academisch onderzoek en praktijkkennis. Dat vangen we in software en systemen die het schaalbaar maken.’

Voedselproductie fundamenteel anders aanpakken

Het is voor Kamman onderdeel van een onderliggende intrinsieke motivatie. ’Source.ag bestaat omdat toegang tot groente en fruit een basisrecht zou moeten zijn, maar dat is nu niet het geval’, zegt Kamman. ‘Met 800 miljoen mensen die te weinig calorieën binnenkrijgen en 3 miljard mensen die onvoldoende toegang hebben tot groente en fruit — zelfs in Europa en Noord-Amerika — moeten we de voedselproductie fundamenteel anders aanpakken.’

A billion dollar company

Die maatschappelijke missie vertaalt zich ook in harde groeicijfers. Source.ag ondersteunt momenteel 300 telers in ongeveer 18 landen, die samen één miljard kilogram groenten en fruit produceren voor zo’n 60 miljoen consumenten. En in vier jaar tijd heeft Source.ag via drie investeringsrondes opgehaald, ter waarde van 37 miljoen euro.

Maar de ambitie reikt verder, zegt Kamman. ‘We willen zo snel mogelijk naar een billion dollar company that reaches a billion people positively. Misschien is dat de innerlijke Amerikaan die in mij spreekt, door mijn tweejarige ervaring in New York, maar ik denk dat we soms wel groter mogen durven dromen. Voor Source.ag hebben de ambitie om de eerste Nederlandse AgTech-unicorn te worden, maar wél met een positieve impact op de wereld.’

‘Dat maakt het ook wel heel clean. Niet iets heel slechts doen voor de wereld en af en toe wat doneren. Als wij ons doel bereiken, betekent het dat we een positieve impact hebben op het inkomen van boeren én op voedselproductiviteit. Omzet is niets anders dan dat je waarde voor je klanten levert en zij bereid zijn om een stukje waarde terug te geven.’

Constante transformatie

De groei van twee naar honderd medewerkers in vier jaar tijd vraagt om continue aanpassing. ‘Je bent de facto iedere zes tot negen maanden een ander bedrijf’, zegt Kamman. ‘We zijn begonnen in een klein kantoor in de hoek van de eerste verdieping, en konden steeds een stukje erbij nemen naarmate we groeiden. Nu zitten we op de vierde verdieping in een groot kantoor. Die flexibiliteit was onmisbaar, want als startende onderneming weet je nooit precies hoe snel je gaat groeien.’

Die groei vraagt wel om een bepaalde mentaliteit, zegt Kamman. ‘Je moet snel durven accepteren dat het niet meer hetzelfde bedrijf is. In het begin was ik een founder, nu ben ik een CEO, verantwoordelijk voor honderd medewerkers en driehonderd klanten. Dat vind ik ook heel erg leuk, maar het is ook de uitdaging. Je moet jezelf rigoureus iedere zes tot negen maanden blijven uitvinden.’

Voortrekkersrol Nederland

Vanuit het kantoor in B. Amsterdam kijkt Kamman verder dan alleen de groei van zijn eigen bedrijf. Hij ziet in de uitdaging van wereldwijde voedselzekerheid een sleutelrol voor Nederland. ‘We staan bekend om onze inventieve oplossingen op gebied van waterbouw én watermanagement, maar we hebben hier ook zoveel zaadveredelaars, hardwarebouwers, kasbouwers, klimaatsystemen en sensoren.’

‘We hebben hier alle puzzelstukjes in huis om wereldwijd impact te maken op voedselzekerheid’, concludeert Kamman. ‘We kunnen het niet alleen, maar Nederland kan een voortrekkersrol spelen om die drie miljard mensen te helpen.’

Navigeren door een overvol IT-landschap: de kunst van slim verbinden

In samenwerking met Odido - Terwijl technologie bedrijfsprocessen steeds complexer maakt, vinden veel organisaties het moeilijk om de juiste IT-oplossingen te selecteren. Drie experts van Odido Business vertellen hoe zij bedrijven — van klein tot groot — helpen hun technologische koers te bepalen, zónder vast te houden aan standaardoplossingen. 'De wereld wordt steeds mobieler, dus het is ook belangrijk dat je daar in meegroeit.'

joeri goedings odido

Maatwerk boven standaardoplossingen

Hoewel Odido Business bekendstaat om zijn mobiele oplossingen, richt het bedrijf zich op vaste verbindingen zoals glasvezel en complete IT-diensten voor elke doelgroep. ‘Dat verschilt van een nagelstudio met één medewerker tot een bedrijf met tienduizend medewerkers’, voegt Joeri Goedings, Senior Corporate Accountmanager bij Odido, toe.

‘Ondanks de omvang van de Odido-organisatie — we tellen zo’n 2.000 medewerkers — blijft de dienstverlening persoonlijk’, zegt Goedings. ‘We werken met een klein team, dedicated op één klant. Wij kennen de klant, de klant kent ons en daardoor kunnen we goed en snel schakelen.’

In plaats van kant-en-klare oplossingen aan te bieden, kiest Odido Business voor een analytische benadering. ‘Heel vaak hebben klanten een idee en dan denken ze dat ze iets nodig hebben, omdat ze hebben gehoord dat dat goed is’, ziet Lienke Stam, Senior Business Consultant. ‘Dan denk ik altijd: wacht even, laten we eerst even goed begrijpen waar je uitdagingen liggen. Laten we eerst kijken wat je echt nodig hebt.’

Glasvezel via de lucht

De technologische ontwikkelingen in de telecomsector gaan razendsnel, vooral op het gebied van mobiele connectiviteit. Kelvin Anselmo, Senior Business Consultant, ziet een aantal belangrijke verschuivingen. ‘De wereld wordt steeds mobieler, dus het is ook belangrijk dat je daar in meegroeit. Wat we eigenlijk doen is mobiele oplossingen nog mobieler maken.’

Met de komst van 5G worden de mogelijkheden nóg uitgebreider, vooral op het gebied van Internet of Things (IoT). ‘Denk bijvoorbeeld aan sensors die je in de weg kunt hebben om de temperatuur van het asfalt te meten’, zegt Anselmo. ‘Zodat het asfalt minder vaak vervangen hoeft te worden. Dat zijn specifieke voorbeelden waar je niet steeds een internetkabel naartoe wil prikken, maar je dat eigenlijk via een mobiele oplossing wil kunnen organiseren.’

‘Wat we zeggen is: we geven je eigenlijk glasvezel via de lucht. Zeker door de komst van 3,5 gigahertz 5G, waardoor veel hogere snelheden mogelijk zijn. Dat bevordert de stabiliteit én betrouwbaarheid.’

‘Wat is je stip op de horizon?’

In het complexe IT-landschap ziet Odido Business een belangrijke rol als gids. ‘Bij IT zie je dat er een overload is aan de hoeveelheid mogelijkheden’, constateert Stam. ‘Wij helpen bedrijven te kijken naar hoe zij werken én welke oplossingen dan passend zijn.’

En die oplossingen gaan vaak verder dan alleen de huidige situatie. Het vereist een blik ‘Wat is je stip op de horizon?’, stelt Anselmo. ‘Van daaruit gaan we dan kijken: wie heb je nodig? Wat kunnen we voor je organiseren? En nog belangrijker: hoe wil je daar komen? In essentie is dat hetgeen wat we doen. We zijn eigenlijk gewoon grote probleemoplossers.’

Nederland klopt aan bij Nvidia voor eigen AI-fabriek – komen we niet te laat?

Het kabinet wil een AI-fabriek bouwen in Nederland en voert daarover gesprekken met Amerikaanse techgiganten Nvidia en AMD. Maar wat is een AI-fabriek precies en maakt Nederland kans op eentje nu de EU al zeven locaties heeft aangewezen?

nederland ai fabriek nvidia
Minister Beljaarts (tweede van rechts) en minister Szabó (uiterst rechts) strijden voor een Nederlandse AI-fabriek. Daarvoor hebben ze de steun van Nvidia-ceo Jensen Huang nodig. Foto: Getty Images

1. Wat is een AI-fabriek?

Een AI-fabriek is in essentie een geavanceerde supercomputer met de benodigde infrastructuur om kunstmatige intelligentie te ontwikkelen en te trainen. Het is een faciliteit waar bedrijven, onderzoekers en overheidsinstellingen toegang krijgen tot enorme rekenkracht voor het bouwen van AI-modellen.

Op dit moment hebben vooral grote techbedrijven zoals Microsoft, Google en Amazon toegang tot zulke rekenkracht, legt AI-professor Tom Heskes van de Radboud Universiteit uit aan RTL Nieuws. Een eigen AI-fabriek zou het voor Nederlandse partijen mogelijk maken om zelf AI-toepassingen te ontwikkelen zonder afhankelijk te zijn van Amerikaanse techbedrijven.

Een AI-fabriek bestaat uit vier cruciale componenten: een datapijplijn die gegevens voorbereidt voor AI-verwerking, faciliteiten voor het ontwikkelen van algoritmes, een krachtige software-infrastructuur met supercomputers voor AI-training, en een experimenteerplatform om AI-modellen te testen en te evalueren.

2. Welke plannen heeft de EU voor AI-fabrieken?

De Europese Commissie heeft december vorig jaar plannen onthuld om 1,5 miljard euro te investeren in zeven AI-fabrieken. Deze komen in Barcelona, Bologna, Kajaani, Bissen, Linköping, Stuttgart en Athene. Het doel is om Europa minder afhankelijk te maken van Amerikaanse techbedrijven en innovatie te stimuleren bij Europese startups en onderzoeksinstellingen.

ai fabrieken europa

Elke fabriek krijgt een eigen specialisatie. Zo richt de faciliteit in Bologna zich op agrifood en cybersecurity, terwijl in Luxemburg de focus ligt op ruimtevaart en financiën. De eerste fabrieken moeten in 2025 operationeel zijn.

De EU-investeringen maken deel uit van een breder plan om van Europa een ‘AI-continent’ te maken, zoals EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen het noemt. Vijf van de zeven locaties krijgen volledig nieuwe AI-geoptimaliseerde supercomputers, terwijl in Spanje en Griekenland bestaande systemen worden geüpgraded.

3. Waarom wil Nederland een eigen AI-fabriek?

Nederland wil niet achterblijven in de AI-revolutie en ziet een eigen AI-fabriek als cruciaal voor de digitale toekomst. Een belangrijke drijfveer is het streven naar autonomie: Nederlandse bedrijven en onderzoekers moeten minder afhankelijk worden van buitenlandse partijen voor hun AI-ontwikkeling. Door eigen faciliteiten te hebben, kunnen ze zelf controle houden over hun AI-projecten en -toepassingen.

Daarnaast ziet het kabinet een AI-fabriek als aanjager van innovatie in het Nederlandse bedrijfsleven. Vooral startups en scaleups zouden profiteren van toegang tot de enorme rekenkracht die ze zelf nooit zouden kunnen bekostigen. Dit moet hen helpen om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen en zo hun concurrentiepositie te versterken.

Een eigen AI-fabriek zou bovendien Nederlands positie als innovatief techland kunnen verstevigen. Het past in de bredere ambitie om voorop te lopen in digitale ontwikkelingen en een aantrekkelijke vestigingsplaats te zijn voor technologiebedrijven.

Vooral voor de overheid is eigen rekenkracht belangrijk. Staatssecretaris Szabó van Digitalisering verwacht dat vrijwel alle overheidsprocessen AI gaan gebruiken. ‘Per uitvoeringsproces kunnen we binnenkort vier of vijf AI-systemen hebben’, zei hij in de podcast BNR Digitaal. Denk aan chatbots bij de Belastingdienst of systemen voor fraudedetectie. Door deze systemen te laten draaien op eigen infrastructuur, houdt de overheid meer controle over gevoelige data en kritieke processen.

Lees ook: Datakolonialisme: de verborgen uitbuiting achter de AI-revolutie

4. Welke stappen heeft Nederland al gezet?

Minister Beljaarts van Economische Zaken heeft begin januari gesprekken gevoerd met Nvidia en AMD in Silicon Valley. Nvidia heeft volgens de minister de kennis en apparatuur die nodig is voor het bouwen van een AI-fabriek. De gesprekken zijn een cruciale stap, omdat er wereldwijd veel vraag is naar de benodigde technologie. ‘Voordat er een schep de grond in kan, moeten we zeker weten dat de vereiste kennis en hardware beschikbaar is’, zei Beljaarts op de website van de Rijksoverheid.

Daarnaast werkt staatssecretaris Szabó van Digitalisering aan een concreet plan met financiering en partners. De overheid ziet de AI-fabriek als onderdeel van een bredere strategie om een sterk Nederlands AI-ecosysteem op te bouwen.

Het kabinet heeft ook een confirmation letter ontvangen van Cedars Sinai Intellectual Property Company, een investeringsfonds uit Los Angeles. Dit fonds wil in samenwerking met het Netherlands Foreign Investment Agency een fonds in Nederland oprichten, wat mogelijk kan bijdragen aan de financiering.

5. Wat kost een AI-fabriek?

De geschatte kosten voor een Nederlandse AI-fabriek liggen tussen de 200 en 300 miljoen euro. Dit bedrag steekt schril af tegen de investeringen van Amerikaanse techbedrijven: Microsoft investeert dit jaar 80 miljard dollar in AI, Google 100 miljard dollar over meerdere jaren, en Amazon heeft aangekondigd 11 miljard dollar te investeren in cloud- en AI-faciliteiten.

Maarten Sukel, AI-expert van de Universiteit van Amsterdam, waarschuwt dat de Europese investeringen te beperkt zijn om te kunnen concurreren met de VS. ‘Het gat tussen de EU en de VS is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden’, stelt hij in gesprek met Innovation Origins. Tussen 2018 en 2020 verdubbelde het investeringsverschil tussen de EU (10,7 miljard euro) en de VS (21,1 miljard euro).

Lees ook: AI richt nu al schade aan, zegt techfilosoof Aaron Mirck

6. Maakt Nederland serieus kans op een AI-fabriek?

De kansen voor Nederland lijken beperkt nu de EU al zeven locaties heeft aangewezen voor AI-fabrieken. Toch ziet het kabinet mogelijkheden voor een eigen faciliteit, los van het EU-initiatief.

Een voordeel is dat Nederland al een sterke techsector heeft en ervaring met hoogwaardige technologie door bedrijven als ASML. Nadeel is dat Nederland volgens de Global AI Index is gezakt van de elfde naar de dertiende plaats wereldwijd qua AI-ontwikkeling. Nota bene Google waarschuwde Nederland vorig jaar voor de achterstand op AI-gebied.

Hoewel Nederland niet kan concurreren met de enorme investeringen uit de VS, zijn er wel mogelijkheden om zich te onderscheiden. Professor Heskes van de Radboud Universiteit adviseert om niet te focussen op grootte, maar op deelsectoren. Door bijvoorbeeld in te zetten op energiezuinige AI-systemen zou Nederland kunnen inspelen op de groeiende behoefte aan duurzame technologische oplossingen. Dat kan volgens hem een belangrijk concurrentievoordeel opleveren.

AI-expert Sukel ziet kansen in de ontwikkeling van kleinere, open AI-modellen die voor iedereen toegankelijk zijn. Hij signaleert dat de focus verschuift van grote taalmodellen naar kleinere, gespecialiseerde modellen die minder rekenkracht vereisen. Deze trend biedt volgens hem mogelijkheden voor Nederland om een eigen positie te verwerven zonder direct te hoeven concurreren met Amerikaanse techbedrijven.

7. Wat zijn de grootste uitdagingen voor Nederland?

Nederland staat voor een reeks uitdagende obstakels bij het realiseren van een AI-fabriek. De eerste en meest concrete uitdaging is de financiering: er moet 200 tot 300 miljoen euro worden vrijgemaakt, en het is nog onduidelijk hoe dit bedrag precies wordt opgebracht.

Een tweede grote uitdaging is het verkrijgen van de benodigde technologie. Er is wereldwijd een enorme vraag naar de geavanceerde hardware die bedrijven als Nvidia produceren. Deze schaarste maakt het des te belangrijker dat Nederland nu al in gesprek is met deze leveranciers.

Lees ook: AI-gekte stuwt chipmaker Nvidia naar nieuw hoogtepunt: ‘Dit is geen bubbel’

Ook het aantrekken en behouden van talent vormt een significante uitdaging. Nederland heeft experts nodig die de faciliteit kunnen beheren en optimaal kunnen benutten, maar veel Europese AI-specialisten worden weggekaapt door Amerikaanse techbedrijven.

AI-expert Sukel wijst daarnaast op een fundamenteel probleem: Europa’s achterstand op het gebied van krachtige cloud computing infrastructuur. De grote spelers zoals AWS, Google en Microsoft domineren deze markt, terwijl Europese initiatieven relatief kleinschalig blijven.

Tot slot vormt de Europese regelgeving een uitdaging. Privacy-wetgeving zoals de GDPR en de nieuwe AI Act kunnen innovatie vertragen, hoewel ze belangrijke waarden beschermen. Volgens Sukel is het zoeken naar de juiste balans: privacy waarborgen zonder data-intensieve innovaties te veel te beperken.

8. Wanneer komt er duidelijkheid?

Er is nog geen concrete planning voor de bouw van een Nederlandse AI-fabriek. Ook de locatie is nog niet bekend. Eerst moeten de gesprekken met Nvidia en AMD worden afgerond en moet er een gedegen plan komen voor de financiering. Het kabinet lijkt wel haast te willen maken, gezien de snelle technologische ontwikkelingen en de internationale concurrentie.

De komende maanden zullen cruciaal zijn om te bepalen of Nederland erin slaagt zijn AI-ambities waar te maken en of het bedrijfsleven straks toegang krijgt tot een eigen AI-fabriek. Minister Beljaarts benadrukt dat Nederland snel moet handelen, omdat de concurrentie om de producten van Nvidia enorm is en het bedrijf kan kiezen aan wie het verkoopt.

Lees ook: 13 dingen die AI niet kan