Wat is bootstrappen?
Bootstrappen is simpel gezegd je bedrijf uitbouwen zonder externe financiering. Een gebootstrapte startup kiest ervoor om de kosten en groei uit de eigen cashflow te betalen.
Het woord bootstrappen of bootstrapping komt overigens uit het Engels. Een bootstrap is een lus aan een (hoge) schoen of laars waarmee je die makkelijk (en zonder hulp van anderen) kunt aantrekken.
Talloze succesvolle bedrijven begonnen hun onderneming door te bootstrappen. Larry Ellison startte Oracle met amper 2.000 dollar startkapitaal. Ook Mailchimp en Squarespace kwamen de beginjaren door op eigen kracht.
In Nederland bracht Robert Vis chatdienst Messagebird al bootstrappend naar een wereldwijd succes, Jitse Groen begon Thuisbezorgd met 100 gulden startkapitaal.
Het meest recente voorbeeld van eigen bodem dat tot de verbeelding spreekt, is Backbase van Jouk Pleiter. Investeerders klopten geregeld op de deur van zijn fintechbedrijf, maar Pleiter hield de deur altijd stevig dicht. In twintig jaar tijd bracht hij zijn bedrijf tot een omzet van zo’n 200 miljoen euro, zonder externe kapitaalinjectie. In 2022 ging hij toch overstag en bereikte Backbase de status van unicorn.
Wat zijn de voordelen van bootstrappen?
Het belangrijkste kapitaal bij bootstrappen is sweat equity. Oftewel, de inspanningen van jezelf en je medeoprichters. Dit zijn een paar voordelen van bootstrappen:
• Zeggenschap
Je behoudt de volledige zeggenschap over de koers van je bedrijf. Zonder bemoeizuchtige investeerders die je wekelijks ter verantwoording roepen en aan wie je toestemming moet vragen bij beslissingen.
• Creatiever
Bootstrappen maakt je creatiever en efficiënt: één van de kenmerken van bootstrappen is dat je je uitgaven minimaliseert. Dat kan je sturen naar slimmere oplossingen en voorkomen dat je je energie aan overbodige dingen verspilt. Recruitment, sales, marketing en development kunnen vaak efficiënter dan je denkt. Ook investeerders zullen het ermee eens zijn dat een teveel aan kapitaal ervoor kan zorgen dat je ‘dom’ omgaat met geld.
• Betere ondernemer
Bootstrapping stimuleert je ondernemerscompetenties, omdat je strategische relaties aangaat en omdat je ervaring krijgt met nieuwe kanten van ondernemerschap.
• Het scheelt tijd
Door te bootstrappen, ben je geen tijd kwijt aan investeerders. Het ophalen van externe financiering is een intensief, tijdrovend proces. Van de eerste kennismakingsgesprekken en pitches tot vergaderingen en due dilligence.
• Jij houdt de winst
Groeit je bedrijf, dan is de winst voor jou. Door een aandeel in je bedrijf te nemen, verwachten investeerders dat zij die met een forse winst kunnen verkopen. Allemaal geld dat aan jouw neus voorbijgaat.
• Grotere kredietwaardigheid
Mocht je in een latere fase alsnog besluiten om extern kapitaal aan te trekken, dan kun je dat als gebootstrapte ondernemer onder gunstigere voorwaarden doen. Investeerders en banken gaan veel sneller in zee met een bedrijf met een bewezen businessmodel en toegewijde oprichters. Bovendien vergroot bootstrapping je kredietwaardigheid, omdat je zonder (extra) schulden je onderneming ontwikkelt en laat groeien.
10 tips bij het bootstrappen van je bedrijf
Wil je zelf aan de slag met bootstrappen? Deze tien tips kunnen je helpen om je startup zonder externe financiering van de grond te krijgen en te laten groeien.
1. Een perfect product is minder belangrijk dan je eerste klant(en)
Je eerste klant is tegelijk een bron van snelle feedback waarmee je je product kunt verbeteren. Snel lanceren voorkomt ook dat je tijd spendeert aan functies die een klant uiteindelijk toch niet blijkt te gebruiken.
Dat zo snel mogelijk lanceren spannend is, blijkt wel uit deze beroemde quote van LinkedIn-oprichter Reid Hoffmann : ‘If you’re not mortally embarrassed by the quality of your initial release, you released too late.’
Lees ook ons interview met Supersola-oprichter Julius Smith: ‘Ga snel met je product naar je klant toe’
2. Ga bij bootstrappen voor een model dat snel geld oplevert
Bootstrappen klinkt misschien als een synoniem voor ‘geld besparen’, maar daarmee ga je de kosten van je bedrijf niet afdekken. Bootstrappen betekent net zo goed dat je direct een bron van inkomsten aanboort. Daarbij kan de keuze voor een maandelijks abonnement bijvoorbeeld beter uitpakken dan een eenmalige verkoop. Of je puur richten op 24/7 online verkoop in plaats van een fysieke winkel bouwen.
3. Begin parttime
Parttime ondernemen is een beetje een taboe in ondernemersland. Vereist een succesvol bedrijf niet dat je als het ware 110 procent van je tijd en energie in je bedrijf steekt? En is het doel van ondernemen niet om je juist te bevrijden van de ketens van een loonslaaf?
Toch kan een (freelance)baan een springplank zijn naar een groeibedrijf, al dan niet in de vorm van een uit de hand gelopen zijproject. In 1995 maakte Craig Newmark naast zijn baan bij IBM een e-mailnieuwsbrief voor een paar vrienden. Die lijst groeide uit tot Craigslist, het megasuccesvolle platform voor lokale advertenties.
Parttime ondernemen geeft je de ruimte en tijd om informatie te verzamelen en je idee te testen. Zo voorkom je dat je je baan opzegt voordat je een goed beeld hebt van de kans van slagen van je nieuwe bedrijf.
Lees ook: Zo maak je van een zijproject een marketinghit
4. Werk bij bootstrappen vanuit je budget, niet je ideaal
Als je ondernemen associeert met ‘groot’ denken, dan heb je deels gelijk. Jouw idee heeft de potentie om echt impact te maken. Maar dat betekent niet dat je vanaf dag één met geld moet smijten om direct dat grote doel te realiseren. Breek je einddoel op in kleinere, behapbare targets. Het runnen van een gebootstrapt bedrijf vergt nu eenmaal meer geduld bij het uitrollen van je groeistrategie dan wanneer je je bedrijf overgiet met de benzine die groeikapitaal heet.
5. Gratis marketing
Sociale platforms als Facebook, Instagram en TikTok zijn prima kanalen om met een beperkt budget de juiste klanten te vinden. Sociale media geven je ook een manier om je product een gezicht te geven. Wacht niet tot mensen over je product praten, maar maak zelf herrie.
Wil je in de media komen? Zoek de redacties en journalisten op van wie jij denkt dat ze interesse hebben in je dienst of product. Benader ze persoonlijk en verplaats je in de doelen die zij hebben als mediamerk.
Lees meer: Media-aandacht krijgen? Zo bespeel je journalisten
6. Vertel zoveel mogelijk mensen waar je mee bezig bent
Vertel je familie, vrienden en contacten uit je professionele omgeving over je nieuwe bedrijf. Bel, stuur e-mails of verspreid je boodschap via sociale media. Vrienden en familie kunnen je op hun beurt helpen om je boodschap verder te verspreiden.
Mensen die je kent van je (vroegere) werk kunnen je aan handige zakelijke contacten helpen. Weinig dingen helpen een ondernemer zo goed – en goedkoop – verder als goede gesprekken met een ervaren mentor. Dat je jezelf financiert, wil niet zeggen dat je niet om hulp mag vragen.
7. Voorkom onnodige uitgaven
Helpt een bepaalde uitgave bij het binnenhalen van een klant? ‘Als het antwoord op die vraag nee is, geef het dan niet uit’, zegt de gebootstrapte ondernemer Kate Morris (Adore Beauty). Als een gerefurbishte computer hetzelfde werk voor 350 euro kan opknappen als die 3.000 euro kostende iMac, dan kies je voor de eerste optie. Zorg altijd dat je je uitgaven en je burnrate niet onderschat.
Lees ook: Burnrate tot growth hacking: het grote MT/Sprout startup-ABC
Ook wanneer de eerste euro’s binnen komen, hoef je je bootstrap-mentaliteit niet uit het oog te verliezen. Dat kan ook zorgen voor een buffer op het moment dat er omzet wegvalt.
Let wel: bootstrapping betekent niet dat je geen medewerkers aan zou moeten nemen. Je zult niet de eerste ondernemer zijn die er te laat achterkomt dat hij zijn personeelsbestand veel eerder had moeten uitbreiden. Mensen zijn een extreem waardevol bezit voor een gebootstrapte startup.
Lees ook: 10 KPI’s die elke startup zou moeten bijhouden
8. Houd betaaltermijnen scherp in de gaten
Uit de hand gelopen betaaltermijnen kunnen je bedrijf de kop kosten. De maximale betalingstermijn in Nederland voor bedrijven is 60 dagen, behalve voor grootbedrijven aan het mkb (of als er iets anders is afgesproken in een contract). De wettelijke termijn waarop grote bedrijven de rekeningen van hun mkb-leveranciers moeten betalen, is verkort naar 30 dagen.
Aangezien je kosten gewoon doorlopen, heb je je geld natuurlijk liever eerder op je rekening staan. Zorg daarom dat je heel duidelijk maakt op welke uiterste datum de factuur moet zijn voldaan, met een vervaldatum en een vermelding in de betalingsvoorwaarden van de factuur. Je openstaande facturen goed bewaken, kan je helpen bij het sneller innen van vorderingen.
Betaaltermijnen kun je ook betrekken bij je onderhandelingen met klanten. Overweeg om te werken met vooruitbetalingen, eventueel met een deel van de factuur. Tot slot misschien een open deur, maar wacht niet te lang met het versturen van je factuur.
Lees ook: 10 tips om je factuur eerder betaald te krijgen
9. Beloon met aandelen in plaats van cash
Wanneer je je eerste mensen aan boord haalt, moeten zij beseffen dat wanneer zij falen het hele bedrijf faalt. Oftewel, een goed salaris is nu even niet de hoogste prioriteit (mocht dat überhaupt een optie zijn).
Een mogelijkheid is om je medewerkers te betalen in aandelen (opties), wat ook de betrokkenheid kan vergroten. Opties geven hen het recht om tegen een vooraf vastgestelde (uitoefen)prijs aandelen te kopen in de onderneming. Het uitdelen van gewone aandelen kan ook, meestal gebeurt dat in de vorm van Restricted Share Units (RSU’s). Die worden omgezet in echte aandelen wanneer aan bepaalde (prestatie)voorwaarden is voldaan. Stijgt de waarde van de aandelen, dan profiteren je co-founders en medewerkers mee.
Besef wel dat je hiermee aandeelhouders creëert met rechten zoals een aandeelhoudersvergadering en stemrecht. Het nadeel bij het verstrekken van certificaten is dat werknemers bij het aankopen een marktconforme prijs moeten hebben betaald. Hebben ze dat niet, dan is er sprake van verkapte beloning waar met terugwerkende kracht (loon)belasting met mogelijk forse boetes over betaald moeten worden.
Lees meer: 4 redenen om medewerkers te belonen met aandelen
10. Wees een hustler
Wil je een bedrijf voorbij de embryonale fase krijgen, dan moet je bereid zijn om iedere taak op je schouders te nemen. Van cold calling en klantenservice tot het verwerken van rekeningen en de rest van de administratie. Komt programmeerkennis van pas? Volg een cursus! Als ondernemer moet je op alle vlakken volhardend, verantwoordelijk en vindingrijk zijn.
Haak je een medeoprichter aan, streef er dan naar dat hij of zij jouw kwaliteiten goed aanvult. Daarmee krijg je samen meer voor elkaar.
Wat zijn de nadelen van bootstrappen?
Natuurlijk heeft bootstrappen ook zijn beperkingen. Je bedrijf kan niet harder groeien dan de omzet die binnenkomt en de kennis en expertise van investeerders gaat aan je neus voorbij.
Het belangrijkste risico is dat de duur van bootstrapping een negatieve invloed heeft op de levensverwachting van je onderneming. Hoe langer je gebruik maakt van dergelijke methoden om je onderneming te financieren, hoe kleiner de overlevingskansen.
Dit heeft een aantal redenen:
- Langdurig bootstrappen zorgt ervoor dat je onderneming niet in staat is grote investeringen te doen. Daardoor reageer je niet of niet op tijd op kansen die voorbijkomen.
- Langdurige bootstrapping maakt je minder weerbaar in tegenspoed of in onvoorziene omstandigheden. Dat komt omdat je veel bootstrappingsmiddelen maar een paar keer of tot een bepaalde tijd kunt inzetten.
- Je moet met je onderneming snelheid kunnen maken. Bijvoorbeeld om een kans te pakken of bedreiging te verhelpen. Dit bereik je vaak alleen met investeringen of verhoging van de kosten. Bijvoorbeeld voor (tijdelijke) inzet van extra personeel.
Het kan op een gegeven toch slim zijn om investeerders te benaderen voor extern kapitaal. Zo kun je de groei versnellen, spreid je de risico’s voor jezelf en kan er (eindelijk) een fatsoenlijk salaris uitbetaald worden. Niet iedereen wordt verliefd op de rol van ceo wanneer een bedrijf eenmaal serieuze vormen heeft aangenomen.
Zelf bootstrappen? Gebruik de checklist en kies welke mogelijkheden jij inzet
Eigen bronnen
• Inkomen uit loondienst gebruiken voor je onderneming
• Vanuit huis ondernemen
• Ongebruikte spullen die je in huis hebt verkopen op een digitaal platform om te cashen
• Geen salaris uit je bedrijf halen
• Zekerheden verkopen
• Eigen expertise gebruiken voor het geven van trainingen, consultancy of lezingen tegen betaling
Eigen lening
• Interen op je spaargeld
• Sluit een (extra) hypotheek af
Relatiebronnen
• Familie en vrienden inhuren tegen sub-markttarief
• Lening bij familie en vrienden afsluiten
• Inkomen partner inzetten
• Goederen van familie of vrienden kopen of lenen
• Laat familie en vrienden gratis klusjes doen
• Ben je erfgenaam? Praat eens met je erflater over een schenking bij leven
Tijdelijke bronnen
• Tijdelijk personeel inzetten
• Antikraak huisvesting gebruiken
Ruil en onderhandeling
• Onderhandel over betalingen
• Zet stagiaires en trainees in
Samenwerking
• Aankopen gezamenlijk inkopen met andere ondernemingen
• Klanten delen
• Bedrijfsdiensten onderling uitwisselen
Klanten
• Klanten kiezen die snel betalen
• Relatie met wanbetalers beëindigen
• Korting bieden voor snelle directe betalers
Kas- en voorraadmanagement
• Minimale voorraden aanhouden
• Schakel extern bedrijf in voor betalingen
Hergebruik en besparing
• Tweedehands bedrijfsmiddelen en materialen aanschaffen
• Gratis beschikbare software gebruiken
Leasing
• Huur goederen en apparatuur
• Lease auto(‘s) en machine(s)
• Leen tweedehands bedrijfsmiddelen of materialen
Aandelenbeheer
• Betaal personeel uit in aandelen in plaats van salaris
Outsourcing
• Ga online boekhouden
• Maak gebruik van flexkrachten
