26 kantjes telt het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB, dat als titel ‘Hoop, lef en trots’ meekreeg en als basis moet dienen voor een regeerprogramma voor 2024-2028. De nadruk ligt op lastenverlichting voor burgers, strenge migratiebeperkingen en perspectief voor boeren. NSC haalt de instelling van een constitutioneel hof binnen, dat wetten gaat toetsen aan de Grondwet.
Het gaat om een akkoord op hoofdlijnen met tien punten, waarvan het laatste het bedrijfsleven behandelt. Een stabiele economie en gezonde ondernemingen kunnen niet zonder een goed vestigingsklimaat, schrijven de coalitiepartijen. Ze willen dat Nederland tot de ‘top 5 van landen met een goede concurrentiepositie gaat behoren’.
Naast de agrarische sector worden de industrie en het behoud van fabrieken expliciet genoemd. Net als het belang van een visie op de ‘ruimtelijke en economische structuur van Nederland’.
Benieuwd naar de klimaatplannen van het nieuwe kabinet? Change Inc. dook in de duurzame plannen van Wilders en co
‘Knellende regeldruk’
Het nieuwe kabinet zegt bij de verbetering van het vestigingsklimaat allereerst te kijken naar fiscale maatregelen. Recente lastenverzwaringen voor het bedrijfsleven worden deels teruggedraaid. Multinationals hoeven toch geen dividendbelasting af te tikken bij de inkoop van eigen aandelen. De verlaging van de mkb-winstvrijstelling wordt ongedaan gemaakt, net als de verhoging van de energiebelasting.
Lees ook: Nederland verdient meer academische spin-outs: hoe gaan we dat regelen?
De partijen willen iets aan de ‘knellende regeldruk’ voor bedrijven doen. Dit door een speciaal voor dat doel in het leven geroepen adviesorgaan (het Adviescollege toetsing regeldruk, red.) in een vroeg stadium mee te laten kijken bij beleid en wetgeving en meer rekening te houden met de gevolgen voor kleine ondernemers.
Ander uitgangspunt: niet meer doen dan de EU-regels voorschrijven. Of zoals in het akkoord staat, ‘geen nieuwe nationale koppen op Europees beleid’. Bovendien wil het nieuwe kabinet ‘daar waar mogelijk’ bestaande maatregelen schrappen op vlakken waar Nederland zich binnen Europa eerder juist ambitieus toonde.
Meer geld voor Invest-NL, einde voor Groeifonds
Terug naar het vestigingsklimaat. Overheidsfonds Invest-NL krijgt 1 miljard euro extra voor investeringen in economie en innovatie. Daar staat tegenover dat het Nationaal Groeifonds wordt ‘uitgefaseerd’. De afspraken die tijdens de eerste drie rondes zijn gemaakt, blijven overeind, maar de vierde en vijfde ronde vervallen. Daar is 6,8 miljard euro mee gemoeid. Met andere woorden: qua innovatiekracht zou je kunnen concluderen dat de BV Nederland er netto bijna 6 miljard euro op achteruit gaat.
Lees ook: Rianne Letschert: ‘Vraag me af of iedereen echt begrijpt hoe belangrijk het Groeifonds is’
Verder willen de partijen de financiering voor de landelijke sectorplannen bijstellen, waarin universiteiten samen afspraken maken over hun onderwijs en onderzoek. Dat gaat om 215 miljoen euro per jaar. Het Fonds Onderzoek en Wetenschap wordt gekort met 1,1 miljard euro.
Pijlen op kennis- en studiemigratie
Met ‘grip op migratie’ doelt het nieuwe kabinet niet alleen op de asielinstroom. De partijen richten hun pijlen ook op kennismigranten en internationale studenten. Ze stellen dat de omvang van deze groep ‘in verhouding moet staan tot wat gemeenten, onderwijs, zorg en wonen kunnen dragen’.
De voorwaarden voor kennismigranten in Nederland worden aangescherpt en de ruimte voor buitenlandse studenten in het hoger onderwijs beteugeld – met uitzondering van studies in sectoren met een tekort aan personeel. Er gaat een numerus fixus gelden, het wordt lastiger om een basisbeurs te krijgen en voor studenten van buiten de Europese Unie wordt het collegegeld verhoogd.
Ook komen er extra eisen voor arbeidsmigranten, vooral als ze van buiten de EU komen. Die hebben voortaan een tewerkstellingsvergunning nodig. Werkgevers moeten met gemeenten afspraken maken over huisvesting en ‘malafide uitzendconstructies’ zullen volgens het nieuwe kabinet hard worden aangepakt.
Geen heffing voor CO2, wel voor plastic
Het woord ‘asiel’ staat 37 keer in het document, het woord ‘klimaat’ 17 keer (waarvan zes betrekking hebben op het vestigingsklimaat). De coalitie zegt zich te willen houden aan de bestaande klimaatdoelen, maar houdt een slag om de arm. ‘Alleen als we de doelen niet halen, maken we alternatief beleid.’
Het plan om grote vervuilers vanaf 2028 meer te laten betalen voor CO2-uitstoot, gaat overboord. Wat dat jaar wel wordt ingevoerd: een circulaire plasticheffing. Het Klimaatfonds blijft overeind, maar moet het de komende vier jaar met 1,2 miljard euro minder doen. Het resterende geld wordt deels gebruikt om huishoudens en (kleine) ondernemers te helpen bij de energietransitie, bijvoorbeeld bij het verduurzamen van bedrijfspanden.
Lees ook: Donald Pols (Milieudefensie): ‘Multinationals hebben zich buiten de rechtsorde geplaatst’
De klimaatplannen, voor zover die er zijn, richten zich vooral op de energietransitie. De inzet: leveringszekerheid, meer energieonafhankelijkheid en eigen duurzame energieproductie. Zo wordt afgekoerst op vier grote nieuwe kerncentrales, in plaats van twee. Verder wil het kabinet de regie pakken in het oplossen van netcongestie.
Verduurzaming van het wagenpark blijft volgens de partijen gestimuleerd worden. Al wordt niet duidelijk hoe. De elektrische rijder moet volgens het akkoord ‘eerlijk’ gaan bijdragen en alle subsidies voor elektrisch vervoer worden per 2025 geschrapt. Het kabinet kijkt ook naar mogelijkheden om de invoer van zero-emissiezones uit te stellen, maar dat blijft vooralsnog een gemeentelijk besluit.
