Steeds meer mensen hebben een glutenallergie of -intolerantie. Ze kunnen daardoor geen producten als brood en ontbijtgranen meer eten. De markt voor glutenvrije producten groeit explosief en er komen steeds medicijnen en middeltjes op de markt om de klachten veroorzaakt door gluten tegen te gaan.
Boer Jan de Vries uit het Friese Harich zag dat ook en leerde dat dit komt omdat vandaag de dag het brood niet meer op een natuurlijke wijze wordt geproduceerd. Ook is bijna al het graan gemodificeerd, omdat het daardoor makkelijker te verwerken is door de industrie.
Hij ging op zoek naar een oeroud, natuurzuiver speltras en begon daarmee te experimenteren. Zijn brood blijkt zo smaakvol dat er geen extra toevoegingen nodig zijn en wel gegeten kan worden door mensen die gevoelig zijn voor gluten.
Iets steeds complexer maken zit diepgeworteld in de mens
Toen ingenieur Leidy Klotz met zijn zoontje van 2,5 jaar oud met Lego aan het spelen was en er een blokje ontbrak om de poten van een gebouwde stellage even hoog te maken, ging hij op zoek naar het ontbrekende blokje. In de tussentijd loste zijn zoontje het probleem simpelweg op door een blokje van de langere poot af te halen.
Klotz raakte zo gefascineerd dat hij er onderzoek aan de universiteit van Virginia naar ging doen. Hij ontdekte dat mensen een natuurlijke voorkeur hebben om zaken complexer te maken in plaats van te versimpelen.
Mogelijk heeft het te maken met onze aversie tegen de pijn van verlies
Wanneer mensen met een probleem worden geconfronteerd, hebben ze de neiging om oplossingen te kiezen waarbij nieuwe elementen worden toegevoegd in plaats van bestaande componenten weg te nemen.
Er is nog geen heldere verklaring waarom mensen dit doen. Mogelijk heeft het te maken met een andere menselijke heuristiek: onze aversie tegen verlies, waarbij we de pijn van verlies twee keer zo intens voelen als het plezier van winst.
Symptoombestrijding
In de gangbare landbouw zijn daar veel voorbeelden van terug te vinden. Methaan is een bijproduct van het natuurlijke verteringsproces van grazers zoals koeien. Hoe taaier en moeilijker het veevoer te verteren is, des te meer methaan er vrijkomt.
DSM steekt miljoenen euro’s in de ontwikkeling van een veevoeradditief om zo de methaanuitstoot van koeien flink te verlagen. Maar als koeien jong gras en kruiden eten, wat goed te verteren is, dan is de methaanuitstoot vanzelf een stuk lager.
Hoe complexer we de zaken maken, hoe lastiger het wordt om het geheel nog te overzien
Nog zo’n voorbeeld is de zindelijkheidstraining voor kalveren. Een groep Duitse en Nieuw-Zeelandse wetenschappers ontwikkelde die om ervoor te zorgen dat de urine en ontlasting gescheiden blijven, waardoor er aanzienlijk minder schadelijke ammoniak vrijkomt. Maar als je een koe gewoon buiten op de weide laat grazen, dan urineren ze nooit op dezelfde plek als waar ze poepen.
Op zoek naar de hoofdoorzaken van problemen
Hoe complexer we de zaken maken, des te lastiger wordt het om het geheel nog te overzien. Ook wordt de kans op fouten groter. De oplossing zit vaak juist in het versimpelen van processen en producten.
Succesvolle voorbeelden zijn de Google-website die uitermate simpel is gehouden met alleen een zoekfunctieveld in het midden. En de computermuis van Apple die zo ontworpen is dat er geen zichtbare knoppen op zitten.
Van de luchtvaart leren we dat de root cause-analyse een goede manier is om tot de kern van problemen te komen. Als daar een incident plaatsvindt, volgt er altijd een diepgaand onderzoek naar de echte veroorzakers van het probleem. Vervolgens wordt daarvoor naar een oplossing gezocht.
Continu scherp blijven
Ook een mooi voorbeeld hiervan is de elektrische auto. Met de komst hiervan wordt een stap naar een fossielvrije wereld gezet. Tegelijkertijd creëert het ook weer een nieuw probleem. Er moet een enorm netwerk aan laadpalen worden neergezet, met alle complexiteit van dien.
Het vraagt een hoop moed en wijsheid om tegen de stroom in te gaan
Het Nederlandse Lightyear, dat een auto op zonne-energie heeft ontwikkeld, lost dit probleem voor een groot deel op door zonnepanelen op de auto te plaatsen. Hierdoor wordt de auto direct en continu voorzien van energie en hoeft de auto veel minder vaak aan de laadpaal. En als er dan toch opgeladen moet worden, kan dat ook gewoon thuis via het stopcontact.
Een gezonde dosis lef
Tegen de stroom ingaan is nooit gemakkelijk. Het vraagt een hoop moed en wijsheid om dat te doen. De grondlegger van het taoïsme, Lao Tzu, zei het honderden jaren voor Christus al eens heel gevat: ‘Om kennis te verwerven, moet je elke dag dingen toevoegen. Om wijsheid te verkrijgen, haal je elke dag dingen weg.’
Lees meer columns van Simone van Neerven:
- Innovatie begint vaak helemaal niet met een geweldig idee
- Diversiteitsproblemen? Bij Bumble kwam het innovatieteam met de oplossing
- Geluksvogel worden? Dat kan als het toeval een handje helpt
