We weten allemaal hoe het is afgelopen met de BlackBerry. Interessant is om stil te staan bij waarom het zo faliekant mis kon gaan.
BlackBerry was de pionier in het versturen en ontvangen van e-mails op een mobiele telefoon. Met zijn kenmerkende QWERTY-toetsenbord werd BlackBerry meteen een lieveling van wereldleiders, zakelijke hotshots en de rijken en beroemdheden op aarde. Jaren terug was het bezit van een BlackBerry-apparaat een statussymbool.
BlackBerry wimpelde de iPhone af
Dus toen in 2007 de iPhone werd gelanceerd, was Mike Lazaridis, de bedenker van de BlackBerry, allesbehalve bang dat dit gevolgen zou hebben. De verkoopcijfers bleven doorstijgen en in 2011 zat BlackBerry op zijn piek qua gebruikersaantallen.
Vol trots verkondigde Lazaridis dan ook: ‘Het is een iconisch product: het wordt gebruikt door bedrijven, door leiders en door beroemdheden.’ En dat terwijl op dat moment de BlackBerry haar dominante positie op de markt al had verloren.
Zelfs toen de verkoopcijfers van Blackberry in 2012 naar beneden begonnen te gaan en iPhones als zoete broodjes over de toonbank gingen, bleef Lazaridis zich verzetten tegen het idee om op glas te typen: ‘Het toetsenbord is een van de redenen waarom mensen Blackberry’s kopen.’
Wat ging er mis? Lazaridis concentreerde zich op de toetsenbordsmaak van miljoenen bestaande gebruikers, waarbij hij de aantrekkingskracht van een touchscreen voor miljarden potentiële nieuwe gebruikers volledig negeerde.
Oogkleppen op
Verliefd worden op je oplossing kan dus tot een dramatisch resultaat leiden. Maar hoe komt het dat mensen zich zo kunnen blindstaren op iets? In het geval van Lazaridis was het een combinatie van factoren.
Hij was overmoedig door de nog steeds stijgende verkoopcijfers van de BlackBberry en veronderstelde dat hij goed bezig was. Hij bleef star geloven in een oplossing die waarschijnlijk veel te veel gestoeld was op zijn eigen persoonlijke voorkeur. Ook negeerde hij aanwijzingen en argumenten van mensen die aangaven dat er toch echt iets aan het veranderen was in wat mensen graag wilden.
Een andere reden van tunnelvisie is vaak ook dat er zoveel nadruk ligt op ‘willen winnen’, dat men alleen maar oog heeft om dat ene doel te bereiken. Er wordt dan geen tijd genomen voor reflectie, waardoor signalen dat er veranderingen op komst zijn totaal worden gemist.
Slack is ontstaan door een grote ommezwaai
Het kan ook anders. In 2009 werd Glitch gelanceerd, een online avonturenspel zonder geweld waar spelers een nieuwe wereld konden opbouwen door samen te werken. De ontwikkelaars werkten vanuit verschillende staten in de VS.
Ze kwamen er al snel achter dat er geen goede tools bestonden die aan hun behoeften voldeden om snel en effectief met elkaar te kunnen communiceren over hun werk. Dus ontwikkelden ze er zelf eentje. Ondertussen had Glitch zo’n 150.000 trouwe spelers, maar het brak niet echt door.
Na een paar jaar werd besloten om een grote ommezwaai te maken. De samenwerkingstool die ze zelf hadden ontwikkeld, leek veel potentie te hebben. Het kreeg de naam ‘Slack’ en werd in 2013 gelanceerd. Binnen 24 uur meldden zich zo’n 8.000 bedrijven hiervoor aan. Al snel haalde Slack veel geld op en groeide uit tot het miljardenbedrijf dat het vandaag de dag is.
Sta open voor tegenspraak
Daar waar Lazaridis verliefd was geworden op zijn toetsenbord, lukte het team van Glitch het om afstand te nemen en in te zien dat hun oorspronkelijke product minder succesvol was dan ze hadden gehoopt.
Een goede manier om tunnelvisie te voorkomen, is door open te staan voor andere geluiden en perspectieven. Bijvoorbeeld door echt goed te luisteren naar je klanten, of ze te observeren als ze jouw product of dienst gebruiken.
Maar het belangrijkste is om open te staan voor tegenspraak. Er zijn altijd mensen om je heen die in staat zijn om de eerste tekenen dat er iets aan het veranderen is, goed op te pikken. Te snel de ideeën van anderen verwerpen, moet dus worden vermeden. Sterker nog, het beste is om juist mensen met een totaal andere kijk op zaken om je heen te organiseren.
Afremmen om te versnellen
Het is gemakkelijk om verliefd te worden op een oplossing en het probleem dat je eigenlijk probeert op te lossen, volledig te vergeten. Dat is hoe wij mensen in elkaar steken. Ergens in springen en dan vol aan de bak om een coole oplossing te bedenken.
Maar daarin schuilt ook het gevaar, dat er ondertussen veranderingen zijn die je totaal mist. Het is dus goed om af en toe op de rem te staan en om je heen te kijken. En als je dan iets oppikt, heb dan het lef om je koers aan te passen.
Lees meer columns van Simone van Neerven:
- Steve Jobs wist het al: naar de wc gaan is goed voor innovatie
- Innovatie begint vaak helemaal niet met een geweldig idee
- We blijven investeren in complexer, maar de oplossing zit in simpeler
