Is er iets mis met het niet meer bereikbaar willen zijn, buiten je werkuren? Met het niet als eerste je hand opsteken als er overuren gedraaid moeten worden? En met het niet accepteren van extra taken als je daar niet betaalt voor krijgt?
‘Nee’, zegt Thijs Launspach, psycholoog, stressexpert en auteur van het boek Fokking druk. ‘Er is iets mis met onze werkcultuur.’
Quiet quitting zwak?
Launspach ziet quiet quitting als tegenreactie op de ‘toxische’ werknormen binnen sommige sectoren. ‘Steeds meer mensen, en dan met name jongeren, willen na hun werktijd naar huis. Zij hebben geen zin meer om in hun avonduren en weekenden mailtjes van de baas te beantwoorden.’
Zij passen voor werk dat overvraagt en dwingt over de eigen grenzen heen te gaan. ‘Dat is misschien niet de ‘go-getter mentaliteit’ die we gewend zijn, maar wél gezond werkgedrag. Want op basis van de schrikbarende burn-outcijfers moeten we concluderen dat onze werknormen ons ziek maken.’
Stress beroepsziekte nummer 1
Wat feitjes op een rij: volgens TNO is stress op het werk beroepsziekte nummer één. Jaarlijks ervaart 17 procent van de beroepsbevolking in Nederland burn-outklachten. Met een werkzame beroepsbevolking van zo’n 8,3 miljoen mensen komt dat neer op 1,3 miljoen Nederlanders die te maken hebben met burn-out gerelateerde klachten.
Lees ook: Waarom we volgens Afas-ceo Bas van der Veldt niet zo panisch moeten omgaan met stress
Launspach spreekt dan ook niet van het tijdperk van de anti-ambitie, maar van het tijdperk van de toxische werknormen. ‘En daar doen steeds meer jongeren bewust afstand van.’
40 uur werken? Achterhaald!
De psycholoog ziet dit in diverse sectoren. ‘In onder meer de advocatuur en zorg staan jongeren op. Zij zeggen: tot hier en niet verder. Jonge doctoren weigeren nog 80 uur te werken. En steeds meer advocaten eisen hun avonden terug. Er ontketent zich een beweging. Tegen de toxische werknormen, maar ook tegen de 40-urige werkweek, want die is enorm achterhaald.’
De 40-urige werkweek komt uit een tijd waarin één huishouden op één fulltime baan draaide
Volgens Launspach komt het 40-urige werkweekmodel nog uit de tijd dat we in fabrieken werkten en onze tijd letterlijk verruilden voor salaris. ‘We klokten netjes in en netjes uit en vertaalden het aantal uren naar de mate van productiviteit. Dat doen we nu, zo’n tweehonderd jaar later, nog steeds.’
Mentaal en cognitief werk
En dat is vreemd, constateert hij. ‘Want we werken niet meer met onze handen, maar met onze hersenen. Dat betekent: mentaal en cognitief complex werk, waarbij het haast onmogelijk is om jezelf acht uur per dag, veertig uur per week, te concentreren.’
Ook interessant: ‘Dit model is gebouwd in een tijd waarin een huishouden op één fulltime baan draaide. Nu draait een huishouden op twee, of minimaal anderhalve, fulltime job(s). Het model, van 40 uur, gaat echter uit van een partner die voldoende tijd heeft voor activiteiten om een gezin draaiende te houden. Niet van twee werkenden die deze activiteiten in de avonduren en weekenden moeten verzorgen. Dat levert stress op: we hebben altijd het gevoel te weinig tijd te hebben.’
Werken anno 2022
Launspach maakt zich dan ook hard voor een nieuw model. ‘In België, IJsland en een deel van Frankrijk snappen ze het al. Daar hanteren ze een fulltime werkweek van 34 of 36 uur.’
Je doet iets en krijgt ervoor betaald, maar vraagt je af wat voor nut het heeft
Een mooi begin, stelt hij, maar het is niet voldoende. ‘We moeten vooral van het mallotige idee af om altijd maar bereikbaar te willen zijn. Dat is allesbehalve gezond. Er wordt al even gesproken over het recht van onbereikbaarheid. Daar geloof ik in, want je hoofd moet af en toe uitstaan. Alleen zo kom je tot rust.’
Vast in bullshitbanen
Zo’n ideale werkweek vraagt volgens Launspach ook om een betekenisvolle invulling. ‘Werkgeluk vind je in werk met betekenis. Dus niet zozeer in werk dat pur sang waarde onttrekt aan de economie.’
Volgens de psycholoog zitten we nu nog te veel vast in bullshitbanen. ‘Je doet iets en krijgt ervoor betaald, maar vraagt je af wat voor nut het heeft. Het effect? Quiet quitting.’
Lees meer over werk-privébalans en productiviteit:
- Om 5 uur opstaan: hoe goed is dat echt?
- Overweldigd door je werk? Met deze tips hervind je controle
- Hoe je stopt met piekeren over werk om 3 uur ‘s nachts
Vragen over quiet quitting
Wat is quiet quitting?
Quiet quitting staat voor het fenomeen dat medewerkers alleen datgene doen wat er van ze gevraagd wordt en niets meer.
Waardoor komt quiet quitting?
Het fenomeen is ontstaan tijdens de coronapandemie. In de zoektocht naar zingeving lijkt werk daar een kleinere rol in te nemen. Mensen vragen zich nu af: wat betekent werk voor mij? We zijn ons bewuster geworden van de druk en verwachtingen die werk met zich meebrengt.
Hoe voorkom je quiet quitting?
Meer mensen zijn op zoek gaan naar ‘purpose’. Naar waarde. Werkgevers die die purpose bieden en ervoor zorgen dat mensen voldoening halen uit datgene wat ze doen, zien de betrokkenheid van medewerkers stijgen.
Lees meer: Ook aan het worstelen met purpose? Deze 7 stappen helpen je op weg
