De goede raad over om 5 uur opstaan kan motiverend werken. Wie wordt niet blij van extra uren in de dag? Maar het kan ook aanvoelen als een verwensing. Als iedereen goed gedijt bij om 5 uur opstaan, kan slapen tot 7 of 8 uur ineens aanvoelen als extreme luiheid.
Is 5 uur opstaan ook iets voor jou?
Neem Benjamin P. Hardy. De actieve schrijver van motivatieverhalen op Medium.com staat iedere ochtend om 5 uur op. ‘Je maakt of breekt je leven tussen 5 en 7 uur ’s ochtends’, aldus Hardy. ‘Hoe je de ochtend doorbrengt, bepaalt je succes in het leven.’
Zo is de toon gezet voor een artikel waarin Hardy uit de doeken doet hoeveel hij leest, nadenkt en schrijft op de vroege morgen. No pressure.
Hardy is niet de enige die dol is op vroeg opstaan. Er zijn nog talloze artikelen geschreven door mensen met positieve ervaringen in de ochtend op zak, van How Waking Up Early Has Changed My Life tot The Secret To Becoming an Annoyingly Productive Early Morning Person. Er is zelfs een heuse 5 AM Club, een initiatief van zelfhulpauteur Robin Sharma.
Succesvolle mensen als Michelle Obama, Tim Cook en Richard Branson komen in de stukken voorbij als (heel) vroege vogels.
Wat zijn de voordelen van om 5 uur opstaan?
Meer tijd en minder afleiding:
1. Meer tijd
Het meest voor de hand liggende voordeel is natuurlijk het aantal uren dat je wint door rond 5 uur op te staan. Nog voordat de meeste mensen hun wekker de eerste keer laten snoozen, kun je al gedoucht, gesport en al je mails beantwoord hebben.
Daarnaast kunnen de extra uren in de ochtend je het idee geven, in ieder geval gevoelsmatig, dat je gedurende de dag minder achter de feiten aanloopt. Te laat opstaan kan de hele dag zorgen voor een gehaast gevoel.
Meerdere ervaringsdeskundigen schrijven dat ze zich het meest energiek en creatief voelen in de vroege ochtend. Ze geven de voorkeur aan nadenken, lezen en schrijven om tot nieuwe inzichten te komen. Bovendien slaapt het gros van de mensen nog: hierdoor kan afleiding ’s morgens minimaal zijn.
2. Minder afleiding
Maar verlies je de in de ochtend gewonnen uren niet weer ’s avonds? ‘Dat hangt af van twee dingen: hoeveel slaap je nodig hebt, en of je een ochtend- of een avondmens bent’, zegt slaapexpert en oprichter van Shleep Els van der Helm. ‘Maar 5 uur is zelfs voor een ochtendmens wel erg vroeg. Natuurlijk wakker worden, dus niet van een wekker, is het beste. En dat zullen niet veel mensen om 5 uur worden.’
Wat betreft het gebrek aan afleiding vroeg op de dag is Van der Helm duidelijk: ‘Waarom creëren mensen deze ongestoorde situatie niet overdag? Veel mensen hebben een afleidingsprobleem, waarvoor extreem vroeg opstaan denk ik niet de oplossing is.’
Het is in ieder geval raadzaam om je avondroutine aan te passen op een vroege ochtend. De meeste voorstanders van extreem vroeg opstaan zijn ook voorstanders van een rustig avondprogramma.
Als je in de ochtend echt tijd krijgt voor belangrijk creatief werk, zoals het schrijven van het boek dat je altijd al hebt willen schrijven, dan is het opgeven van een borrel, het kijken van YouTube-filmpjes of Netflix in de avond een klein offer.
Pas op voor uitputting
Journalist Stephanie Vozza, ook geïnspireerd door alle positieve artikelen, stond een maand lang om 5 uur op (in plaats van op het voor haar gebruikelijke tijdstip kwart voor zes). Het vroege opstaan ging Vozza minder goed af.
Ze beschrijft hoe ze moeite had met het invullen van de gewonnen tijd. Mediteren zorgde ervoor dat ze in slaap viel in haar stoel. Om 21 uur viel ze uitgeput in slaap; iets wat ervoor zorgde dat ze minder tijd had om met haar man en zoon door te brengen. Het plotseling verschuiven van haar ritme was voor haar alleen maar verstorend.
Bepaal zelf jouw eigen slaapritme
Wetenschappers benadrukken het belang van een regelmatig 24-uursritme (ook circadiaan ritme genoemd). Aanpassingen in dit ritme kunnen je hele lichaam ontregelen, zoals een jetlag dat kan doen. ‘Je lichaam wil het liefst iedere 24 uur hetzelfde,’ zegt Van der Helm hierover. Wil je eerder opstaan, pas je ritme dan geleidelijk aan, bijvoorbeeld door iedere ochtend de wekker een kwartier eerder te zetten.
Dit circadiaans ritme verdeelt ons ook tussen ochtend- en avondmensen. Hoewel externe factoren, zoals licht, kunnen bepalen wanneer je moe wordt, is een deel hiervan ook intern bepaald.
‘Leren aanvoelen bij welk ritme jij je het beste voelt, op welk tijdstip jij het liefste opstaat en hoeveel slaap je nodig hebt, is veel belangrijker dan jezelf een extern ritme opleggen’, is het vonnis van Van der Helm.
En wil je nu proberen je ritme naar voren te verschuiven, maar lukt het niet om daadwerkelijk op te staan als de wekker zo vroeg afgaat, dan is er altijd nog het advies van deze lezer in een reactie onder een artikel: ‘Neem een kind. Probleem opgelost.’
Drie tips om 5 uur opstaan te laten slagen
1. Verhoog het aantal slaapuren
De kans is groot dat jouw lichaam het niet in een keer een grandioos idee vindt dat je om 5 uur opstaat. Gun je lichaam daarom meer slaaptijd, zodat het eerder kan wennen aan deze verandering in jouw ritme. Slaap je normaal gesproken dus ongeveer zes uur, probeer dat dan te verhogen naar acht.
2. Focus op eerder gaan slapen
Een logisch gevolg van de eerste tip is dus: eerder gaan slapen. En verschuif ook je focus daarnaar. Eerder slapen is namelijk een stuk minder intimiderend dan zo vroeg opstaan. Als het je lukt om er vroeg in te liggen en de volle acht uur te slapen, kost het je veel minder moeite om rond 5 uur wakker te worden. En misschien ben je dan zelfs wel uitgerust.
3. Maak je ochtend vooral leuk
Als je de 5 AM Club mag geloven, kun je niet anders dan deze kostbare tijd gebruiken voor de meest belangrijke, productieve dingen. Dingen die echt bijdragen aan jouw welzijn. Echter, wees niet te streng voor jezelf en wil niet alles in een keer perfect doen.
Vroeg opstaan op zich is al een hele uitdaging. Jezelf dan allerlei dingen opleggen die je dan moet doen, kan juist averechts werken en je demotiveren. Houd het dus klein en begin gewoon met iets dat laagdrempelig en leuk is om te doen.
Lees meer over slapen en wakker worden:
- Heb jij ook moeite met opstaan? 6 tips om je bed uit te komen
- Hoe je stopt met piekeren over werk om 3 uur ‘s nachts
- 8 tips voor een succesvolle ochtendroutine als ondernemer
Vragen over vroeg opstaan:
5 uur opstaan, hoe laat ga je dan naar bed?
De kans is groot dat jouw lichaam het niet in een keer een goed idee vindt dat je om vijf uur gaat opstaan. Gun je lichaam daarom meer slaaptijd, zodat het eerder kan wennen aan deze verandering in jouw rime. Slaap je normaal gesproken dus ongeveer 6 uren, probeer dat dan te verhogen naar 8 uren. Als het je lukt om er vroeg in te liggen en de volle 8 uren te slapen, kost het je veel minder moeite om rond 5 uur wakker te worden. En misschien ben je dan zelfs wel uitgerust!
Wat is de beste tijd om 's ochtends op te staan?
‘Dat verschilt per persoon. En leren aanvoelen bij welk ritme jij je het beste voelt, op welk tijdstip jij het liefste opstaat en hoeveel slaap je nodig hebt, is veel belangrijker dan jezelf een extern ritme opleggen’, alldus slaapexpert Els Van der Helm.
Is vroeg opstaan goed voor je?
Niet voor iedereen. Als je jouw ritme wilt veranderen en vroeger wilt opstaan, is het belangrijk dat je dit in kleine stapjes wijzigt. Anders loop je het risico dat je met een jet-lag gevoel komt te zitten en eerder uitgeput bent, dan opgeladen.
