De Canadese zakenzender CNBC zette deze week op een rijtje wat de grote Amerikaanse techbedrijven tot nu toe hebben gedaan tegen racisme op de werkvloer. Van Airbnb tot Uber en van Amazon tot Twitter, allemaal beloofden ze tijdens de Black Lives Matter-protesten dat ze iets aan de achterstelling van zwarte werknemers zouden doen. Tijd om de balans op te maken, vond CNBC. Bedrijven moeten nu immers ook aan hun aandeelhouders gaan vertellen hoe het met de voortgang zit.
De zender nam 22 bedrijven onder de loep, bekeek hun beloften en wat ze daarvan nu waar hebben gemaakt. Er blijkt nog behoorlijk wat werk aan de winkel. De grote techconcerns hebben de afgelopen maanden weliswaar een deel van hun toezeggingen waar gemaakt, maar stuk voor stuk geven ze toe dat ze nog veel meer moeten doen om diversiteit en inclusie op de werkvloer te bereiken. Vooral het aantrekken van werknemers met een andere achtergrond lijkt een kwestie van lange adem.
Ingezameld geld verdubbelen
Bij de meeste techbedrijven bleef de strijd tegen racisme tot nu toe beperkt tot het verstrekken van geld aan organisaties die opkomen voor de belangen van Black of Asian Americans. In veel gevallen gaf een concern zelf een flinke som, en verdubbelde het daarna ook nog het bedrag dat door werknemers was ingezameld. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij Airbnb, Amazon en Google.
Facebook en Apple steken tientallen miljoenen in bedrijfjes van zwarte ondernemers
Het ging daarbij om vele honderden miljoenen. Facebook maakte bijvoorbeeld in februari van dit jaar bekend dat het op dat moment 40 miljoen dollar had verstrekt aan kleine bedrijven die worden gerund door mensen van kleur. Dat bedrag moet over heel 2021 uitkomen op 100 miljoen. Verder heeft de social mediagigant tot nu toe 20 miljoen dollar beschikbaar gesteld aan lokale non-profitorganisaties die zich richten op mensen met een zwarte huidskleur.
Ook Apple laat zich niet onbetuigd. Het kondigde in januari van dit jaar aan 10 miljoen dollar te steken in Harlem Capital, een investeringsmaatschappij die daarmee 1.000 bedrijven kan steunen. Daarnaast ging er 25 miljoen naar een investeringsfonds dat zich vooral richt op kleine en middelgrote bedrijven die worden gerund door minderheden.
Niet meer banen
Tegelijkertijd blijkt dat het aantal zwarte werknemers bij Apple gelijk is gebleven. In 2016 was 9 procent van het personeel Afro-Amerikaan, in 2020 was dat nog steeds zo. Ook het aantal zwarte leidinggevenden bleef steken op 4 procent. Bij Cisco, een grote leverancier van netwerkapparatuur, ging dat beter. Daar nam het aantal zwarte werknemers sinds vorig jaar juli toe met 12 procent. Op managementniveau was zelfs sprake van een groei van 41 procent.
Er is langdurige commitment nodig en voortdurende actie
Onderzoekers waarschuwen intussen in MIT Sloan Management Review voor te veel optimisme. ‘Het vergt een marathon en geen sprint om een werkplek te creëeren waar werkelijk sprake is van rassengelijkheid’, schrijven Enrice Ruggs en Derek Avery. ‘Racisme is gedurende eeuwen opgebouwd. Het hoeft niet net zo lang te duren om het af te breken, maar dan is wel langdurige commitment nodig en voortdurende actie.’
Belofte maakt schuld
Ruggs, assistent professor en directeur van het Center for Workplace Diversity and Inclusion van de universiteit in Memphis en Avery, bijzonder hoogleraar Inclusief Leiderschap aan de universiteit van Houston, tonen zich voorzichtig optimistisch. ‘Historisch gezien is de steun voor deze strijd nog nooit zo groot geweest. Maar enthousiasme wil nog weleens wegebben en de praktijk is vaak weerbarstig als het aankomt op het ten uitvoer brengen van alle plannen.’
Het risico dat je als bedrijf beschuldigd wordt van sociaal-wenselijk gedrag is groot
Het duo waarschuwt voor teleurstelling bij met name zwarte werknemers. ‘Het risico dat je als bedrijf beschuldigd wordt van sociaal gewenst gedrag is groot’, zeggen Ruggs en Avery, ‘zeker als concrete resultaten langer op zich laten wachten’. Om als werkgever geloofwaardig te blijven – als je toegezegd hebt werk te gaan maken van meer diversiteit en inclusie op de werkvloer – komen ze met een aantal tips. Die zijn zeker ook voor de Nederlandse situatie bruikbaar.
# Kijk goed naar je motieven. Waarom doe je dit als bedrijf? Als je het alleen doet vanwege de heersende publieke opinie heb je minder kans op succes. Werknemers zullen dit aanvoelen, en dat tast hun betrokkenheid aan. Je moet dit kortom echt willen.
# Ontwikkel SMART-doelen. Je moet als managementteam een helder plan hebben met concrete doelen. Het is niet genoeg om te beloven dat je de ongelijkheid binnen de organisatie binnen twee jaar vermindert. Splits dat doel in kleine meetbare doelen op, zodat je steeds kunt bepalen waar je staat en wat er nog moet gebeuren.
# Kijk breder. Veel bedrijven bekijken racisme met een te smalle blik. Je bent er niet met alleen het vergroten van het aantal zwarte werknemers. Realiseer je dat racisme ook in het beleid zit en in allerlei staande praktijken. Daardoor kunnen mensen van kleur bijvoorbeeld minder makkelijk promotie maken.
# Kies voor maatregelen die zich al bewezen hebben. Schakel als bedrijf je HR-afdeling in om trainingen en opleidingen te zoeken die bij andere bedrijven al zijn uitgetest en goed resultaat opleverden. Het gebeurt volgens Ruggs en Avery nog te vaak dat vrij willekeurig voor een cursus tegen vooroordelen wordt gekozen, terwijl die zich bijvoorbeeld niet richt op racisme maar op gender.
# Leg verantwoording af. Vertel je werknemers wat je gaat doen, deel gegevens over bereikte resultaten. Als het niet snel genoeg gaat, draai daar dan niet omheen. Vertel eerlijk dat het niet loopt zoals gewenst en praat erover hoe je dit als bedrijf kunt verbeteren.
# Blijf luisteren naar werknemers van kleur. Denk als werkgever niet te snel dat je er al bent. Een paar zwaluwen maakt nog geen zomer. Wees je er bewust van dat het voor zwarte medewerkers nog moeilijker wordt om aan de bel te trekken als iedereen in het bedrijf denkt dat er van bewust of onbewust racisme geen sprake meer is.
