Leren in je team; hoe pak je jouw rol als leider?

Aleid Erbrink, programmamanager Boertien Vergouwen Overduin legt uit dat het nu belangrijker is dan ooit om teams te leren leren. ‘In deze VUCA-wereld (Volatility, Uncertainty, Complexity en Ambiguity, red.) komen we ingewikkelde problemen tegen waar geen kant-en-klare oplossingen voor zijn. Die moet je dus kunnen ontwikkelen. Dat vraagt creativiteit, out-of-the-box denken, vernieuwing. Hiervoor is het belangrijk dat je teams leert hoe zij zichzelf kunnen ontwikkelen. Kortom: je hebt een team nodig met groot lerend vermogen.’

In een team bedenk je samen betere ideeën

Wanneer je op zoek gaat naar oplossingen voor deze zogenoemde ‘wicked problems’, heb je elkaar nodig. ‘Met één perspectief van één medewerker maak je het verschil niet: je moet juist een aantal echt verschillende invalshoeken aan tafel uitnodigen, om tot nieuwe ideeën te kunnen komen.’ Dat wil overigens niet zeggen dat ieder teamlid heel innovatief moet zijn. Erbrink benadrukt dat ieder hier zijn eigen kwaliteiten heeft. ‘Er zijn maar weinig teams waarin iedereen innovatief is, dat is gelukkig ook helemaal niet nodig. Sommige mensen komen heel makkelijk tot nieuwe ideeën (divergeren), anderen zijn juist heel goed in het selecteren van de meest effectieve oplossing (convergeren). Zo kom je gezamenlijk tot de meest realistische en werkbare oplossingen.’ Als leider is het jouw taak om ervoor te zorgen dat elk van deze perspectieven ook echt op tafel komt en meegenomen wordt in de oplossing.

Lerende teams: zorg voor sociale veiligheid

Een belangrijke voorwaarde voor lerende teams, is dat medewerkers zich veilig voelen om fouten te maken. Het opperen van nieuwe ideeën kan best spannend zijn. Voor jou als leidinggevende is het dus belangrijk om een cultuur te cultiveren waar ieder idee welkom is. ‘Er is geen eenvoudig one-size-fits-all recept voor hoe je dit doet. Anders zou iedereen het wel toepassen’, lacht Erbrink. ‘Je bent als leider wel heel bepalend voor het creëren van zo’n veilige cultuur, dus het helpt als je beseft wat dat betekent en weet waar je dan op te letten hebt. In de praktijk is het vooral van belang om te blijven voelen en jezelf scherp te houden op je eigen blikrichting’. Geef het goede voorbeeld, als het gaat om oprechte nieuwsgierigheid tonen in het perspectief van een ander en blijf ieder teamlid uitnodigen om zich uit te spreken.’

Daarnaast is het volgens Erbrink belangrijk om als leider bepaalde vaardigheden te ontwikkelen. ‘Het gaat hierbij niet alleen over de vaardigheid om te kunnen formuleren wat je belangrijk vindt, maar ook om te herkennen wat je voelt en om de ruimte te creëren voor een andere mening.’ Ze benadrukt dat het belangrijk is om niet pas te investeren in sociale veiligheid wanneer het misgaat. ’Juist wanneer het hartstikke goed gaat, is het belangrijk om bijvoorbeeld een workshop of training te doen als team’, vertelt ze. ‘Zo leren de teamleden, hoe zijzelf ook kunnen bijdragen aan een lerende, innoverende omgeving voor zichzelf en hun collega’s. Leren hoe je dat kunt doen gaat makkelijker en is leuker, als er nog geen ‘gedoe’ is’.

Lees ook: Learning Agility: hoe hoog scoor jij en hoe kun je verbeteren?

Sterk voorbeeld voor je teams

Erbrink legt uit dat een leidinggevende positie een hele duidelijke verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Je moet zorgen dat er heldere afspraken gemaakt worden over hoe je met elkaar omgaat en die spelregels “inregelen”. En het is natuurlijk cruciaal dat je zelf het goede voorbeeld geeft. Geef je teams verantwoordelijkheid, laat zien dat je het op prijs stelt als ze zichzelf uitdagen en geef aan, dat het maken van fouten onderdeel is van het leerproces. ‘Wees transparant over je eigen leerproces: dat je het ook niet altijd precies weet en natuurlijk fouten maakt. Als leidinggevende moet je net nog iets beter op je woorden en daden letten. We leven nu eenmaal in een wereld waar de mening van onze leidinggevenden zwaarder voor ons telt dan die van een willekeurige collega.’

Tenslotte speelt mee dat we allemaal onze eigen unconscious bias (vooroordelen) hebben waardoor we met een bepaalde bril naar de realiteit kijken. ‘Het is dan ook belangrijk dat je als leidinggevende begrijpt welke unconscious bias je hebt en welke effecten deze op je gedrag heeft. En realiseer je dat je nooit helemaal kan invullen wat iemand anders zijn of haar perspectief is. Iedereen is immers anders. Dus maak er vooral een gewoonte van hier regelmatig naar te vragen. “Ik ben benieuwd hoe jij hiernaar kijkt. Wil je dat eens met mij delen?”. Dit leidt vaak tot zinvolle gesprekken waar je als leider ook echt wijzer van wordt.