Zoveel leidinggevenden, zoveel stijlen van leidinggeven, dat is logisch. In de basis is het natuurlijk altijd aan te raden om zo dicht mogelijk bij jouw natuurlijke stijl van leidinggeven te blijven, omdat dit het meest authentiek is (en dat werkt toch vaak het beste). Toch is het ook goed om je te laten inspireren door andere stijlen van leidinggeven die jouw leiderschap misschien naar een nog hoger niveau kunnen tillen.
In dit artikel gaan we daarom inzoomen op het begrip participerend leiderschap.
Wat is participerend leiderschap?
Bij participerend leiderschap nodigt de leidinggevende de medewerkers regelmatig uit om mee te denken, mee te praten en op bepaalde momenten ook mee te beslissen.
Als leidinggevende schrijf je jouw medewerkers dus niet precies voor wat er moet gebeuren, zoals bij sommige traditionele vormen van leiderschap. Je creëert als leidinggevende dus de randvoorwaarden waarbinnen je medewerkers optimaal kunnen functioneren en stimuleert ze om zelf initiatieven te ontplooien.
De verantwoordelijkheid ligt dus niet alleen maar bij de leidinggevende, maar wordt gedeeld met alle medewerkers. Deze leiderschapsstijl ligt tussen de autoritaire en democratische leiderschapsstijl in, omdat de leider nog steeds de eindverantwoordelijkheid heeft, maar zich wel laat adviseren en beïnvloeden door de medewerkers en hun mening zeer serieus neemt.
Het is dus niet zo dat alle beslissingen door het team worden genomen, zoals bij democratisch leiderschap het geval is.
Wat is het resultaat van participerend leiderschap?
Door de verantwoordelijkheid te delen, stimuleer je medewerkers om zelf in oplossingen te denken. De creativiteit en vindingrijkheid van de medewerkers wordt hiermee dus ook gestimuleerd. Hiermee benut je de kwaliteiten van alle medewerkers dus ook beter.
Doordat medewerkers meer verantwoordelijkheid dragen en de informatie openlijk moet worden gedeeld, stijgt het gevoel van welbevinden bij de medewerkers. Zij voelen zich gehoord en belangrijk, want ze mogen immers meebeslissen.
Als belangrijkste resultaat stijgt hierdoor de motivatie en inzet van de medewerkers. Het gevoel van ‘we gaan er samen voor’ maakt dat er vaak betere resultaten worden behaald met het team. Hierdoor kun je als leidinggevende ook rekenen op meer draagvlak wanneer er moeilijke beslissingen moeten worden genomen.
Voorwaarden voor participerend leiderschap:
- Een belangrijke voorwaarde voor participerend leiderschap is dat informatie openlijk wordt besproken tussen de leidinggevende en de medewerkers. Anders kun je niet verwachten van de medewerkers dat ze gaan meebeslissen;
- De uiteindelijke beslissingen worden nog wel door de leider genomen, maar hij laat zich hierbij adviseren en beïnvloeden door zijn medewerkers;
- Om deze stijl te laten werken moeten de medewerkers en managers hier wel open voor staan. Iedereen moet mee doen, anders werkt het niet;
- De medewerkers van de organisatie moeten wel voldoende kennis en specialisatie hebben om te kunnen meebeslissen;
- Een belangrijke voorwaarde voor participerend leiderschap is de taakvolwassenheid van de medewerkers. Zijn de medewerkers bereid en kunnen ze een bepaalde taak of opdracht zelfstandig uitvoeren?
- Participerend leiderschap moet wel passen binnen de cultuur van het bedrijf, anders is het gedoemd te mislukken;
- Het onderwerp waarbij je medewerkers vraagt om mee te beslissen, is ook een belangrijke factor die bepalend is voor het resultaat. Sommige onderwerpen zul je als leidinggevende echt zelf moeten beslissen, denk daarbij bijvoorbeeld aan de hoogte van de salarissen. Hier kunnen medewerkers niet over meebeslissen.
Kwaliteiten van een participatief leider
Bij participerend leiderschap is het dus belangrijk dat je de juiste mensen, op het juiste moment en op de juiste manier betrekt bij de keuzes die er gemaakt moeten worden. Dat maakt dat participerend leiderschap niet voor iedere leidinggevende geschikt is.
Je moet als leidinggevende beschikken over behoorlijk wat kwaliteiten, zoals het aanvoelen van de medewerkers, op tijd signaleren en oplossen van conflicten, het creëren van een cultuur waarin openlijk met elkaar wordt gedeeld en tot compromissen kan worden gekomen en je moet als leidinggevende zelf stevig genoeg in je schoenen staan.
Daarbij is het heel handig wanneer je slim gebruik weet te maken van alle overlegmomenten en methodes om met de medewerkers te brainstormen en tot gezamenlijke oplossingen te komen.
Participerend leiderschap heeft ook overeenkomsten met coachend leidinggeven en ondersteunend leidinggeven uit het Situationeel Leiderschap Model van Kenneth Blanchard.
Veelgestelde vragen over participerend leiderschap
Wat is participerend leiderschap?
Bij participerend leiderschap nodigt de leidinggevende de medewerkers uit om te participeren. Dus om mee te denken, mee te praten en in bepaalde situaties ook mee te beslissen.
Wat zijn de voordelen van participerend leiderschap?
Door verantwoordelijkheid te delen en mensen te betrekken, stimuleer je medewerkers om in oplossingen te denken. Je benut en vergroot de kwaliteiten van je medewerkers. Daarnaast voelen ze zich verantwoordelijk voor het resultaat, dit motiveert ze. Ook voelen ze zich meer gewaardeerd.
