Een basisvoorwaarde voor goed leiderschap is een stijl te gebruiken die bij je past, maar dat betekent niet dat je er nooit van af kan wijken. Blijf vooral bij jezelf, maar laat je inspireren door andere leiderschapsstijlen. We hebben de belangrijkste stijlen van leidinggeven voor je op een rij gezet.
Dit zijn de 14 stijlen van leidinggeven:
#1 Activistisch leiderschap
De stijl van leidinggeven van een activistische leider houdt in: een duidelijke boodschap (missie) en is zichtbaar voor zijn of haar medewerkers. Deze leider is een duidelijk rolmodel, actiegericht en leert dus vooral door te doen. Door deze ‘trial-and-error’ aanpak, zullen er ook fouten gemaakt worden, maar de activistische leider weet daarvan te leren en de volgende acties hierop af te stemmen.
#2 Agile leiderschap
Hoe toon je goed leiderschap wanneer alles heel erg snel gaat? Hoe voorkom je complete chaos, of juist complete verlamming? Het antwoord op deze vragen is relatief eenvoudig: word de allerbeste in snel kunnen reageren, dat is agile leiderschap. Waarbij het reageren op verandering écht belangrijker dan het volgen van een plan. Het is een beetje zoals een zeezeiler het zou doen.
Planning is wel nodig
Natuurlijk maakt hij of zij een plan, je moet immers iets hebben om vanuit te vertrekken en weten waar je heen wilt. Maar deze zeezeiler weet als geen ander dat er veel koerswijzigingen gaan komen en dat het erom gaat of je dan kunt meebewegen. Een planning is dus nodig, want je hebt iets nodig om je niet aan te houden.
#3 Authentiek leiderschap
Een authentieke leider herken je meteen door de natuurlijkheid van het leidinggeven. Deze leider straalt een soort rust en vertrouwen uit, omdat dit type leiderschap uit de kern komt. Deze stijl van leidinggeven is geen aangeleerd gedrag, geen overdreven ego, het is echt. Bij authentiek leiderschap is er sprake van creativiteit, een duidelijke missie en zorg voor iedereen die deze leider in de missie meeneemt.
#4 Autocratisch leiderschap
Een autocratische leider is een alleenheerser. Het gaat hierbij vooral om het sturen op taken en niet zozeer op de medewerkers. De eigen rol van deze leider is heel belangrijk, hij of zij deelt zelf de taken uit en neemt de belangrijke beslissingen. Bij deze stijl van leiderschap komt de organisatie op de eerste plaats, op de tweede plaats komt de aandacht voor de mens.
#5 Autoritair leiderschap
Deze stijl van leidinggeven houdt in dat de leider ‘bevelen’ geeft aan de medewerkers over de taken en de manier waarop zij zich dienen te gedragen. De leider heeft het alleen voor het zeggen. De medewerkers zijn ondergeschikt en moeten doen wat de leider zegt. Er is een strikt hiërarchische verhouding en ruimte voor inspraak en discussie is er niet. De leider neemt zelf alle beslissingen en is sterk gericht op het behalen van resultaat.
#6 Democratisch leiderschap
Bij democratisch leiderschap gaat de aandacht van de leidinggevende helemaal naar het motiveren van het team. De medewerkers staan dus centraal en de leidinggevende doet er alles aan om ze tevreden te houden. Het team krijgt veel verantwoordelijkheid en de medewerkers voelen daardoor de ruimte om met nieuwe ideeën en oplossingen te komen.
Kenmerken democratisch leider
De leidinggevende hakt alleen knopen door wanneer er geen beslissingen worden genomen door het team of als het echt helemaal de verkeerde kant op dreigt te gaan. Leidinggeven is zo dus meer een groepsfunctie geworden. En met deze leidinggevende stijl ben je als manager meer een begeleider en coördinator.
#7 Dienend leiderschap
Deze stijl van leidinggeven zit tussen de autoritair en democratisch leiderschap in. De leidinggevende blijft verantwoordelijkheid voor de manier waarop de taken op zijn of haar afdeling worden uitgevoerd. Daarnaast wordt er een beroep gedaan op de medewerkers om deel uit te maken van overlegorganen en de leidinggevende daarover te informeren en te adviseren. De uiteindelijke beslissingen worden door de leider genomen waarbij hij zich laat adviseren en beïnvloeden door zijn medewerkers.
#8 Laissez-faire leiderschap
Laissez-faire is Frans voor ‘laten doen’ en draait om vrijheid van de medewerkers. De medewerkers krijgen veel ruimte en verantwoordelijkheid en de leidinggevende blijft passief. Deze stijl van leidinggeven is alleen geschikt voor organisaties met voldoende gekwalificeerde en gemotiveerde medewerkers. Dit type medewerker kan een meer betrokken stijl van leidinggeven zelfs vervelend vinden, omdat de medewerker dan het gevoel krijgt dat de leidinggevende hem of haar niet vertrouwt.
#9 Ondersteunend leiderschap (coachend leiderschap)
Deze stijl van leidinggeven wordt ook wel coachend leidinggeven genoemd en hierbij staat het welzijn van de medewerkers op de eerste plaats. De leidinggevende bouwt een goede relatie op met de werknemers zodat duidelijk wordt waar ze behoefte aan hebben om goed te functioneren.
Plezier in het werk en een goede werksfeer creëren, staan centraal en er wordt voortdurend gestreefd naar een sterke teamgeest. Belangrijk is dat de leidinggevende zorgt dat de taken niet te ver naar de achtergrond worden geschoven, zodat de organisatie goed blijft draaien.
#10 Participerend leiderschap
In deze stijl van leidinggeven gaat het om het betrekken van de medewerkers bij het nemen van beslissingen. Er heerst een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid en informatie wordt dus ook openlijk gedeeld en besproken. Deze betrokkenheid stimuleert de medewerkers om creatief te zijn en zelf in oplossingen te denken.
Effecten participerend leiderschap
Daarmee wordt het gevoel van welzijn bij de medewerkers bevorderd, want ze voelen zich gehoord en belangrijk. Hierdoor zullen ze zich automatisch meer inzetten voor het behalen van goede resultaten. De uiteindelijke beslissingen worden nog wel door de leider genomen, waarbij hij zich laat adviseren en beïnvloeden door zijn medewerkers.
De beste manier van handelen is situatiegebonden
#11 Situationeel leiderschap (flexibel leiderschap)
Soms lijkt het wel alsof in ieder situatie en voor iedere medewerker een andere beste aanpak geldt. De beste manier van handelen is dus situatiegebonden. Vanuit dat inzicht, stemt een situationeel leider de stijl van leidinggeven af op die specifieke situatie en/of de medewerker.
Kenmerken situationele leider
Om situationeel leiderschap met succes toe te passen, moet je als leidinggevende de voorkeuren, persoonlijkheidskenmerken en vaardigheden van individuele medewerkers goed kunnen inschatten. De stijl van leidinggeven heeft veel voordelen, maar kan ook onduidelijkheid geven en tijdrovend zijn.
#12 Spiritueel leiderschap
Een leider kan gericht zijn op het goed uitvoeren van taken, of het welzijn van de medewerkers, maar een spiritueel leider gaat nog een stapje verder. Deze leider focust op het belang van het werken vanuit de essentie. Zo kunnen er bijvoorbeeld kernwaarden worden opgesteld van waaruit wordt gewerkt en die ook regelmatig in de gesprekken naar voren komen als leidraad.
Als leider sta je overal voor open
De spiritueel leider staat open voor wat er op hem afkomt en accepteert dat hij dingen ook niet weet. Een spiritueel leider kan alleen maar op deze manier functioneren als de leider ook beschikt over authentiek leiderschap, vanuit zijn of haar eigen kern.
#13 Transactioneel leiderschap
Transactioneel leiderschap richt zich op het ruilprincipe en is verwant aan de opvatting vanuit het Taylorisme dat ervan uitgaat dat medewerkers alleen gemotiveerd kunnen worden door belonen en straffen. In ruil voor het afleveren van goed en bevredigend werk binnen de deadlines, biedt de leidinggevende de medewerker een beloning voor deze bijdrage.
Beloning
De beloning voor de medewerker kan bijvoorbeeld bestaan uit extra loon, bonussen of extra mogelijkheden om zich verder te ontwikkelen. Het eigenbelang van de leidinggevende en dat van de organisatie staat bij deze stijl van leidinggeven voorop.
#14 Transformationeel leiderschap
Bij transformationeel leiderschap gaat het erom dat medewerkers intrinsiek gemotiveerd raken om het beste resultaat af te leveren. In tegenstelling tot transactioneel leiderschap, gaat het bij transformationeel leiderschap niet alleen om het belonen van goed gedrag, maar het zorgen voor een motiverend proces dat automatisch tot goed gedrag leidt. Een leider moet daarom in staat zijn om dieperliggende zaken, zoals normen, waarden, behoeften en capaciteiten te doorzien en positief te beïnvloeden.
Vragen over stijlen van leidinggeven
Welke stijlen van leiderschap zijn er?
Er zijn meerdere leiderschapsstijlen die je in kan zetten. Dit zijn de 14 belangrijkste stijlen op een rij:
- Activistisch leiderschap
- Agile leiderschap
- Authentiek leiderschap
- Autocratisch leiderschap
- Autoritair leiderschap
- Democratisch leiderschap
- Dienend leiderschap
- Laissez-faire leiderschap
- Ondersteunend leiderschap
- Participerend leiderschap
- Situationeel leiderschap
- Spiritueel leiderschap
- Transactioneel leiderschap
- Transformationeel leiderschap
Wat is een leiderschapsstijl?
Een leiderschapsstijl is de manier waarop een leidinggevende zijn team aanstuurt om op die manier zoveel mogelijk uit werknemers te halen en de doelstellingen te halen.
Wanneer gebruik je welke stijl?
Iedere leider heeft zijn of haar eigen stijl van leidinggeven. Toch zijn er ook verschillende situaties en omgevingen waar bepaalde stijlen van leidinggeven beter werken dan anderen.
