Het was een onwaarschijnlijke vriendschap tussen twee machtige ego’s. President Donald Trump en techmiljardair Elon Musk vormden maandenlang een hecht duo dat de Amerikaanse politiek op zijn kop zette. Tot donderdag.
Binnen 24 uur veranderde hun bromance in een openlijke oorlog. Wat begon als kritiek op een begrotingsplan, ontaardde in een bijzonder venijnige ruzie tussen de machtigste en de rijkste man ter wereld.
‘Zonder mij zou Trump de verkiezingen hebben verloren’, schreef Musk op X. Trump sloeg terug: ‘De makkelijkste manier om miljarden te besparen is door Elons overheidscontracten te beëindigen.’ Het werd nog erger. Musk beschuldigde Trump ervan voor te komen in documenten over zedendelinquent Jeffrey Epstein. Trump noemde Musk ‘gek’.
De beurzen reageerden direct. Tesla-aandelen kelderden 14 procent – goed voor 150 miljard dollar aan verdampte beurswaarde. Musks persoonlijke vermogen daalde meteen met 34 miljard dollar.
Ruzie om begrotingsplannen
Alles draait om Trumps ‘One Big Beautiful Bill’. Dit omvangrijke begrotingsvoorstel moet zijn tweede ambtstermijn definiëren. Het bevat forse belastingverlagingen en bezuinigingen. Probleem: het zal het Amerikaanse begrotingstekort met 2,4 biljoen dollar doen stijgen.
Voor Musk was dit een brug te ver. Hij had maandenlang als hoofd van het Department of Government Efficiency gewerkt aan het inkrimpen van de overheid. Nu zag hij Trump het tekort juist laten exploderen. Hij noemde het voorstel een ‘walgelijke gruwel’ en riep zijn volgers op: ‘Kill the Bill’.
Lees ook: Hoe Elon Musk en de PayPal Mafia de macht grijpen in het Witte Huis
Trump beweerde dat Musk vooral boos was, omdat het voorstel belastingvoordelen voor elektrische auto’s schrapt. Voordelen waar Tesla zwaar van profiteert. Musk ontkende dit heftig. Het kwaad was geschied.
‘Ik heb Elon heel veel geholpen’, zei Trump voor de camera’s in het Witte Huis. Zijn stem klonk geïrriteerd. ‘Ik ben erg teleurgesteld in hem.’
Tesla in het vizier
Trump heeft verschillende wapens om Tesla te raken. En hij kan ze allemaal inzetten.
Eerste doelwit: de federale belastingkorting van 7.500 dollar per verkochte elektrische auto. Deze subsidie maakt Tesla’s aantrekkelijker voor consumenten. Trump wil dit voordeeltje nu schrappen, zeven jaar eerder dan gepland. Zonder subsidie zullen er minder Tesla’s de showroom uitrijden. Volgens analisten van JPMorgan zou dat de elektrische autofabrikant jaarlijks zo’n 1,2 miljard dollar aan winst kosten.
Belangrijker zijn de ‘regulatory credits’. Tesla verkoopt deze emissierechten aan andere autofabrikanten die moeite hebben schone auto’s te maken. Vorig jaar leverden deze credits 2,8 miljard dollar op. Praktisch zonder kosten. Pure winst. Trump kan de regels aanpassen waardoor deze lucratieve markt verdwijnt.
Het Amerikaanse ministerie van Transport kan Tesla’s toekomstplannen dwarsbomen. Het bedrijf wil robotaxi’s zonder stuurwiel en pedalen produceren. Daarvoor is federale goedkeuring nodig. Een vijandig Witte Huis kan dit proces jaren vertragen. Of helemaal blokkeren.
Hetzelfde ministerie onderzoekt ook Tesla’s ‘Full Self-Driving’-software. Deze technologie belooft volledig zelfrijdende auto’s, maar er zijn dodelijke ongelukken mee gebeurd. Zolang Musk vrienden was met Trump, had Tesla weinig te vrezen van dit onderzoek. De regering zou het wel oplossen. Nu Musk uit de gratie is, kan dit onderzoek Tesla zwaar gaan treffen. Boetes, verboden, schadeclaims – alles is mogelijk.
SpaceX onder druk
Nog kwetsbaarder is SpaceX. Musks ruimtevaartbedrijf heeft sinds 2008 meer dan 20 miljard dollar aan contracten ontvangen van NASA en het Pentagon. In 2024 alleen al: 3,8 miljard dollar.
SpaceX heeft een monopolie op het vervoer van Amerikaanse astronauten naar het internationale ruimtestation. Boeing’s Starliner, de enige concurrent, kampte vorig jaar met problemen. Twee astronauten bleven negen maanden langer in de ruimte dan gepland.
Deze monopoliepositie maakt SpaceX onmisbaar, maar ook kwetsbaar. Trump kan nieuwe contracten stopzetten, toekomstige missies uitstellen en strengere eisen stellen. SpaceX heeft contracten ter waarde van miljarden dollars lopen: een maanlander voor NASA’s terugkeer naar de maan en onderdelen voor een nieuw raketverdedigingssysteem.
Toen Trump dreigde de contracten te cancelen, sloeg Musk direct terug. Hij kondigde aan dat SpaceX de Dragon-ruimtecapsules ‘onmiddellijk zou ontmantelen’. Een drastische stap die de Amerikaanse ruimtevaart volledig zou lamleggen. De VS zouden dan geen eigen manier meer hebben om astronauten naar het ruimtestation te brengen. Ze zouden afhankelijk worden van Rusland – een politieke nachtmerrie voor Trump. Een paar uur later leek Musk te beseffen hoe ver hij was gegaan. Hij trok zijn dreiging in.
Maar SpaceX heeft meer te verliezen dan alleen de huidige contracten. Starlink, de tak voor satellietinternet van het bedrijf, staat in de rij voor nieuwe miljardencontracten. Het grootste daarvan: het upgraden van de communicatiesystemen van de Amerikaanse luchtverkeersleiding. Een deal die makkelijk enkele miljarden waard kan zijn. Trump hoeft maar één telefoontje te plegen om deze kans te laten verdampen. Voor Starlink, dat hard werkt om winstgevend te worden, zou dat een forse tegenvaller zijn.
Lees ook: Dit is het Europese alternatief voor de satellieten van Starlink en Amazon
Trumps andere troeven
Trump heeft nog veel meer wapens in zijn arsenaal. Een van de meest ingrijpende: hij kan Musks ‘security clearance’ intrekken. Deze veiligheidsmachtiging geeft toegang tot gevoelige overheidsinformatie die cruciaal is voor defensiecontracten. Zonder deze machtiging kan SpaceX geen satellieten meer lanceren voor het Pentagon of werken aan geheime militaire projecten – een flink deel van de omzet.
Daarnaast kan Trump verschillende overheidsagentschappen op Musk afsturen. De Securities and Exchange Commission onderzoekt zijn omstreden aankoop van Twitter al, waarbij hij mogelijk te laat heeft gemeld dat hij aandelen kocht. Het ministerie van Justitie zou zijn immigratiestatus kunnen doorlichten. Trumps voormalig adviseur Steve Bannon gooide al met modder: hij beweerde dat Musk ‘een illegale alien is en onmiddellijk uit het land zou moeten worden uitgezet’. Een onderzoek naar zijn naturalisatie zou Musk maandenlang in onzekerheid houden.
Ook Musks andere bedrijven zitten in de gevarenzone. Hersenimplantaatbedrijf Neuralink is afhankelijk van goedkeuring van de Food and Drug Administration voor klinische tests met patiënten. Een vijandig Witte Huis kan dit proces eindeloos vertragen. AI-bedrijf xAI concurreert bovendien indirect met Trumps eigen Truth Social – reden genoeg voor extra aandacht van toezichthouders.
Lees ook: Techmiljardairs steken $500 miljard in grootste AI-project ooit
Ten slotte kan Trump persoonlijke stokpaardjes van Musk aanpakken. Op zijn aanwijzing krijgen witte Zuid-Afrikanen nu asiel in de VS – een programma waar Musk, zelf geboren in Zuid-Afrika, hard voor heeft gelobbyd. Trump kan dit met een handtekening beëindigen, puur uit wraak.
De rekening van de ruzie
Hoe dan ook, de bonje tussen Trump en Musk heeft nu al financiële gevolgen. Tesla verloor donderdag maar liefst 150 miljard dollar aan beurswaarde – de grootste dagdaling in de geschiedenis van het bedrijf. Voor Musk persoonlijk was het een drama: zijn vermogen, dat begin dit jaar nog richting de 500 miljard dollar klom, zakte in één klap terug naar 335 miljard dollar. Een verlies van 34 miljard dollar op één dag.
Deze wilde koersschommelingen tonen hoe afhankelijk Tesla is van politieke goodwill. Tesla’s koers steeg tussen juli 2024, toen Musk Trump publiekelijk steunde, en december maar liefst 169 procent. Beleggers rekenden op politieke gunsten en minder regelgeving. Maar toen protesten tegen Musks politieke rol toenamen, kelderde de koers weer met 54 procent. Nu de vriendschap met Trump is omgeslagen in openlijke vijandschap, vrezen investeerders het ergste.
‘Elons politieke acties blijven het aandeel schaden’, verklaarde Dennis Dick van Stock Trader Network tegen Reuters. ‘Eerst verontrustte hij Democratische kopers door zich te verbinden aan Trump. Nu heeft hij zich tegen de Trump-regering gekeerd. Hij vervreemdt steeds meer groepen van zich.’
Analisten wijzen op een fundamenteel probleem dat deze crisis blootlegt: ondanks hun succes zijn Musks bedrijven nog altijd sterk afhankelijk van overheidssteun. SpaceX domineert de ruimtevaartindustrie, maar doet dat grotendeels met belastinggeld van NASA en het Pentagon. Tesla’s spectaculaire groei werd jarenlang gevoed door federale subsidies en belastingvoordelen. Die afhankelijkheid maakt beide bedrijven kwetsbaar voor politieke grillen – iets wat Musk nu aan den lijve ondervindt.
Poging tot verzoening
Terwijl Washington nog natrilde van de onderlinge beschuldigingen, probeerden bondgenoten de schade te beperken. Miljardair Bill Ackman, die beide mannen steunt, riep op X op tot vrede: ‘Ze moeten het bijleggen ten behoeve van ons geweldige land.’
Musk reageerde: ‘Je hebt geen ongelijk.’ Het eerste teken van mogelijke deëscalatie na uren van online moddergooien.
Amerikaanse media meldden vrijdagochtend dat Witte Huis-functionarissen koortsachtig werken aan een telefoongesprek tussen Trump en Musk. Het doel is duidelijk: de lucht klaren en voorkomen dat de schade verder oploopt. Adviseurs van beide kanten vrezen dat een langdurige vete slecht uitpakt voor de Republikeinse partij en de Amerikaanse economie.
De vraag is of beide ego’s überhaupt willen bijdraaien. Trump staat bekend om zijn behoefte aan absolute loyaliteit en vergeeft publieke kritiek zelden. Hij heeft in het verleden bewezen tegenstanders jarenlang achterna te blijven zitten. Musk daarentegen is gewend altijd zijn zin te krijgen en heeft deze week laten zien dat hij zijn politieke invloed volledig wil inzetten – desnoods tegen zijn voormalige bondgenoot.
Een ding is in elk geval zeker: de bromance die maandenlang de Amerikaanse politiek domineerde, is definitief voorbij.
Lees ook: Ooit richtten ze OpenAI samen op, nu kunnen Musk en Altman elkaar niet meer luchten of zien
