Hard werken alleen is niet genoeg om de (sub-)top van het bedrijfsleven te bereiken. Dat zeggen topvrouwen zelf. Andere factoren zijn minstens zo belangrijk: meedoen in het politieke spel, het juiste netwerk hebben en zichtbaar zijn.
In de corporate wereld wordt extraversie, zelfvertrouwen en – waar nodig – een gezond potje bluf vaak beloond. En in sommige gevallen zelfs overbeloond.
Dit is juist het soort gedrag waar mannen zich doorgaans comfortabeler bij voelen dan vrouwen.
Zelfpromotie vinden vrouwen ongemakkelijk
Dat zit voor een deel in (veel) vrouwen. Zij kennen een bepaalde bescheidenheid. Dat siert hen wellicht, maar daardoor laten ze zich ook het gras voor de voeten wegmaaien door mannen die zich wel in de kijker spelen.
Zelfpromotie vinden veel vrouwen ongemakkelijk. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Van nature lijken vrouwen zich bescheidener op te stellen, maar zij doen ook eerder aan zelfonderschatting dan -overschatting. Al tijdens mijn studie adviseerde een man mij om niet te reageren op een aangeboden taak met “ik denk dat ik dat wel kan” zoals veel vrouwen neigen te doen, maar met “ja, dat kan ik”.
Lees ook: Hoe je als vrouw beter over je salaris onderhandelt
Ook bekend is het voorbeeld van een vacaturetekst met gewenste vaardigheden. Als mannen aan zes van de tien punten voldoen, zullen zij waarschijnlijk solliciteren. Vrouwen zijn eerder geneigd niet te reageren als ze ‘maar’ acht van de tien vinkjes kunnen zetten.
Coaching en de juiste rolmodellen kunnen hier verandering in brengen. Maar er is denk ik meer aan de hand dan een natuurlijke bescheidenheid die soms in de weg zit. Namelijk dat de maatschappij een bepaalde houding van vrouwen verwacht. Zowel bewust als onbewust worden vrouwen nogal eens klein gehouden.
Verwachtingen van een ‘goede vrouw’
In onze samenleving leeft het stereotiepe beeld van de ‘goede vrouw’. Die is lief en zachtaardig, met een voorkeur voor harmonie. Een directe vrouw wordt dan ook vaker – door zowel mannen als vrouwen – onvriendelijk genoemd dan een directe man.
Daarnaast verwachten we dat een ‘goede vrouw’ op de achtergrond blijft. Terwijl het binnen organisaties juist belangrijk is om zichtbaar te zijn om promotie te maken.
‘Gelukkig’ is een carrière niet iets waar een ‘goede vrouw’ zich volgens de maatschappij mee bezig moet houden. Het moederschap is veel belangrijker. Kijk maar naar de discussie over moeders die voltijds werken. Zij krijgen vaak kritiek, terwijl er genoeg mannen met kinderen (of kinderloze vrouwen) zijn die een volledige werkweek draaien.
Een vrouw die haar ongefilterde haar mening geeft, krijgt vaak het stempel ’emotioneel’ of ‘koud’
Van een leider in het bedrijfsleven verwachten we totaal iets anders. Dan denken we vaak aan masculiene eigenschappen als daadkracht en overredingskracht. Onbewust schrijven we deze eigenschappen eerder toe aan mannen, ondanks dat masculien iets anders betekent dan mannelijk zijn.
Een daadkrachtige vrouw in de bedrijfstop? Dat strookt niet met onze verwachtingen van hoe een vrouw zich ‘hoort te gedragen’. Een vrouw die haar ongefilterde haar mening geeft, krijgt vaak het stempel ’emotioneel’ of ‘koud’. Doet een man hetzelfde, dan kan die vaak rekenen op ontzag.
Sterke leider en gezellige voetbalvader
Hoe dit komt? Uit onderzoek blijkt dat er voor mannen een positief verband is tussen likeability en een succesvolle carrière hebben als leider. Als een mannelijke ceo zich sterk opstelt tijdens een belangrijke meeting, dan geloven we nog altijd dat hij buiten werktijd om een gezellige vader is die langs het voetbalveld staat om zijn kind aan te moedigen.
Diezelfde correlatie is even sterk voor vrouwen, maar dan in negatieve zin. Een vrouwelijke ceo die haar stem verheft tijdens een vergadering kan een opmerking verwachten als “je zal die maar thuis hebben”.
Het gevolg: vrouwen zijn mogelijk huiverig om zich te uiten, om maar niet als onaardig gezien te worden. Dat komt de interne zichtbaarheid en benodigde zelfpromotie weer niet ten goede.
Het helpt niet dat de top in veel organisaties masculien is. Ander, feminien gedrag valt uit de toon. Voor zachte eigenschappen is vaak geen plek, omdat we een sterke leider zoeken die zich spreekwoordelijk op de borst slaat.
Kortom: vrouwen kunnen het niet goed doen. Bescheidenheid schaadt de eigen carrière. Stelt een vrouw zich wel hard op, dan krijgt zij vaak het verwijt ‘een halve man’ te zijn. Over een paradox gesproken.
Lees meer columns van Roos van Dalen:
- Nederland is een parttimeparadijs met een taboe op voltijds werken
- Feminisme wekt weerzin op, het is tijd voor een inclusiever woord
- Alleen middelmatig presterende mannen hoeven het vrouwenquotum te vrezen
- Een vrouw in de top maakt nog geen einde aan de apenrots
