Bijna twintig jaar geleden volgde ik een studie in Lausanne. We werden bij bepaalde vakken gekoppeld aan persoonlijke coaches die ons op de voet volgden en beoordeelden op basis van onze leiderschapsstijl. Rollenspellen, assessments, feedbacksessies—het hele pakket.
Een van de dingen die me toen opvielen, was dat mijn leiderschapsstijl niet in het geijkte ceo-hokje paste. Integendeel, mijn kracht lag (en ligt) juist in het verzamelen van de juiste mensen om me heen om samen de beste resultaten te behalen.
Het stereotype van de visionaire ceo
Tot mijn verrassing zette dat de coaches aan het denken. Mijn stijl was niet zoals ze gewend waren, maar wel effectief. Het leerde mij dat er meer wegen naar ‘goed’ leiderschap leiden. Waarom zou er maar één soort ceo moeten bestaan? Moet iedere ceo echt een visionair zijn, zoals het profiel dat zo vaak dicteert?
Ik heb het altijd al ingewikkeld gevonden om leiders in hokjes te plaatsen. Leiderschap heeft te maken met het formuleren van een heldere opdracht en daar zoek je iemand voor die op dat moment de juiste vaardigheden voor heeft; wat vaak betekent dat je de duur ook op voorhand moet vastleggen om duidelijkheid aan beide kanten te borgen.
Wat me nu, bijna twee decennia later, nog steeds verbaast, is dat dit ‘visionair leiderschap’ nog altijd in veel vacatureteksten voor ceo’s terugkomt, alsof dat hét profiel is waar elke organisatie naar zou moeten zoeken.
Effectief leiderschap komt in vele vormen
Maar laten we eerlijk zijn: de meeste ceo’s die ik ken, zijn niet die visionaire types die je vaak in functieomschrijvingen ziet staan. Ze bestaan wel, maar zijn zeldzaam, en belangrijker nog: ze zijn niet altijd nodig. Een bedrijf heeft vaak meer baat bij een ceo die weet hoe hij of zij anderen kan laten floreren, in plaats van zelf altijd de grote visionair te willen zijn.
Als ceo hoef je niet de persoon te zijn die constant met de grootste ideeën komt. Wat je wél moet doen, is zorgen dat je de juiste mensen om je heen verzamelt die dat wel doen. Die echte visionairs binnen je organisatie, die de drijvende kracht kunnen zijn achter vernieuwing en verandering.
Jouw taak is om juist deze visionairs te identificeren en hen de ruimte en het podium te geven, om ze te ondersteunen en te zorgen dat ze het vertrouwen en de middelen krijgen om hun ideeën uit te voeren. Als ceo ben je de katalysator voor hun succes.
Lees ook: Na 12 jaar is het tijd om elke manager, directeur of ceo te vervangen
De ceo als facilitator van talent
En dat vraagt iets van jouw leiderschap. Visionairs zijn vaak geen mensen die in een strak keurslijf passen. Ze hebben ruimte nodig om te experimenteren, om te falen en te leren. En ja, ze moeten ook anders beloond worden.
Het blijft gek dat we vasthouden aan starre beloningsstructuren waarin iedereen volgens vaste schalen wordt betaald. Waarom zou iemand die de toekomst van je bedrijf mede vormgeeft – deze collega’s zitten niet altijd in het directieteam – hetzelfde verdienen als iemand die ‘gewoon’ zijn werk doet?
Visionairs verdienen meer verantwoordelijkheid, meer vrijheid en ja, ook een hogere beloning. Je moet ze niet alleen financieel prikkelen, maar ook de ruimte geven om te groeien en impact te hebben. Dit is de vloer die ze nodig hebben.
Groeien en loslaten
Als die visionairs op een gegeven moment besluiten dat ze hun eigen vleugels willen uitslaan, dan is dat alleen maar een compliment voor jouw leiderschap. Ze hebben de ruimte gekregen om te leren en te groeien, en nu willen ze de volgende stap zetten. Moedig dat aan!
Misschien komt er een moment waarop jullie weer samenwerken, maar het feit dat je ze hebt geholpen om hun potentieel te benutten en dat ze ook van grote waarde geweest zijn voor jouw bedrijf is al een groot succes op zich.
De rol van de leider is dus niet om de visionair te zijn, maar om de visionairs binnen je organisatie te herkennen, erkennen en te ondersteunen. Ze zijn geen bedreiging, maar juist een enorme aanwinst. Het is moedig en het vergt lef, maar voor het bedrijf is het vaak het beste.
Het zal anderen ook aanmoedigen om met een nieuwe blik naar zowel het bedrijf als naar jou te kijken. Wees de katalysator voor hun ideeën en geef ze de ruimte die ze verdienen. Want hoewel jij het bedrijf leidt, ligt de toekomst van je organisatie in de handen van deze mensen. Zij zijn degenen die de grenzen zullen verleggen, zolang jij ze de kans geeft om dat te doen.
Lees ook deze columns van Ineke Kooistra:
- Deze vraag kan ervoor zorgen dat je hele bedrijfsvisie op de kop komt te staan
- ‘Stick to the plan’ kan de ondergang zijn van jouw bedrijf
- Zet cultuur op de eerste plaats, anders kun je groeien vergeten
