Zijn team neemt de laatste tijd meer dataspecialisten en software engineers aan dan verfspecialisten en chemici, merkt chief technology officer Klaas Kruithof op tijdens het interview. Het geeft alvast aan dat het digitale luik ook in innovatie een steeds stevigere plaats verovert.
‘Voor een hele hoop toepassingen heb je gewoon software nodig. Denk aan robots, nieuwe applicaties en artificiële intelligentie. Als iemand een kleurtje wil uitzoeken op de website, in zo’n tool à la Tinder, daar zit heel veel kennis, heel veel software, heel veel artificiële intelligentie achter.’
Dankzij die software en technologie ontstaan ook nieuwe businessmodellen of diensten, zegt hij. ‘We zetten sterk in op predictive maintenance. Het inspecteren van bijvoorbeeld windmolens op zee gebeurt met een drone uitgerust met slimme camera’s. Na analyse van de beelden kan je de klant een onderhoudsplan aanbieden.’
Een berg data over schepen
AkzoNobel zit ook op een berg met data, vult Ally van der Boon aan. Zij is collaborative innovation ecosystem builder, bij AkzoNobel. ‘We hebben zoveel data over kleur, maar ook over hoe kleur veroudert, hoe oppervlaktes functioneren in bepaalde omgevingen, onderhoudsdata.’
Jaarlijks wordt 250 miljoen euro besteed R&D. Daarvan gaat de helft naar onderzoek om de klant te ondersteunen
Kruithof: ‘We gebruiken die data nu al bij bijvoorbeeld schepen. Alle schepen hebben net zoals vliegtuigen een tracker. Je kan volgen waar ze gevaren hebben, in welke wateren, hoeveel ze hebben stilgelegen. Daarmee kunnen we exact de fouling (aangroei, red.) uitrekenen die op die romp zit.’
‘We kunnen de reder vervolgens het advies geven dat de boot snel naar het dok moet, omdat de fouling te erg is geworden en dat te veel brandstof kost. Hiermee helpen we bedrijven hun footprint zo laag mogelijk te houden. Zo heb je triljoenen data over de posities van boten die bijzonder nuttig zijn om in te zetten. Dat doen we dan ook, alleen weet niemand dat. We zijn met heel veel dingen op de achtergrond bezig.’
Quantum computing voor chemische digitale twins
‘We zijn ook aan het onderzoeken of quantum computing een rol in onze business kan spelen’, vertelt hij enthousiast verder. Het doel is om daar chemische reacties digitaal mee te voorspellen, zonder dat ze ook in het echt moeten worden opgewekt. Een soort chemische digitale twins dus. Ze bestaan wel, maar nog niet op deze manier. Vandaag moeten we die reactie nog gewoon uitvoeren, maar het is handiger om eerst uit te rekenen of het werkt.’
Aan R&D wordt bij AkzoNobel jaarlijks 250 miljoen euro besteed. Innovatie wordt gedragen door vier pijlers: productiviteit, bescherming van assets, surface enhancement (oppervlakteverbetering) en milieubescherming. Daarbij gaat het niet alleen over eigen producten en productie, maar ook over die van de klant. De helft van het budget gaat naar onderzoek om de klant te ondersteunen.
AkzoNobel werkt onder meer aan verven en coatings die sneller uitharden, zodat de klant sneller kan gaan in de processen of met een lagere temperatuur kan werken, legt Kruithof uit. Maar het gaat ook over de meerwaarde van verf, zoals coatings die beschermen tegen krassen op brilmonturen of de aangroei van algen op boten.
Wat het milieu betreft, gaat het over omschakelen van solvents naar water en het verminderen van toxische grondstoffen, maar ook over verf die verkoelend kan werken tijdens hittegolven.
Startup programma is win-win voor AkzoNobel
‘Verf is niet alleen maar een vloeibare oplossing. Om meer functionaliteiten te krijgen, moet je gaan verbinden met andere technologieën in de markt.’ Daarom loopt sinds vier jaar ook een programma voor startups, Paint The Future, waar Van der Boon verantwoordelijk voor is ‘Door samen te werken met andere partijen, ontstaan hele gave dingen. We zoeken daarin ook altijd de win-win’, vertelt ze.
Een van de succesnummers uit dit programma is Qlayers, een Nederlands bedrijf dat een sproeikop maakt die minder verf verspilt, of in vaktermen geen overspray heeft. Kruithof: ‘Dat programma met startups heeft wel wat hoofdbrekens gekost in ons bedrijf. Qlayers gebruikte bijvoorbeeld ook verf van de concurrent. En dan ontstaat er intern wat tegengas. Zo van: verf bij de concurrent kopen, dat mag niet meer.’
Ik ben elke dag dankbaar voor startups die dingen met ons delen
‘Maar zij runnen zelf die startup, ze steken er zelf hun centen in, dus waarom zou dat niet mogen? Wij moeten ervoor zorgen dat we Qlayers zo gaan helpen, dat ze gaan inzien dat bij ons kopen een betere support en een betere toegang tot klanten betekent. Als een startup zelf de keuze maakt dan werkt het. Dat klinkt simpel, maar die aanpak is in een bestaande organisatie niet eenvoudig. Dat noemen wij hack the system.’
Tegenstanders worden cheerleaders
‘Ally en ik hebben wel wat gehackt, en we moeten eerlijk toegeven, over de jaren heen hebben we best wel met wat mensen ruzie gemaakt. Nu zitten we er vier jaar in met Paint The Future. We hebben succesvolle programma’s in India, China en Brazilië gedaan. Op 24 maart ronden we de grote tweede Startup Challenge af in Amsterdam. Waar er vroeger nogal eens weerstand was tegen deze nieuwe manier van werken zie je nu draagvlak.’
De volgende stap is de hele keten betrekken bij innovatie
‘Een cheerleading team is het al geworden’, voegt Van der Boon daaraan toe. ‘Mensen willen meedoen omdat ze inzien dat zij er ook beter van worden in hun werk door te gaan samenwerken met startups. Ik ben elke dag dankbaar voor startups die dingen met ons delen.’
Het samenwerken met startups hebben ze bij AkzoNobel dus wel aardig onder de knie. De volgende stap is: de hele keten betrekken bij innovatie. Onder de noemer Collaborative Sustainability Challenge 2022 gaan ze hetzelfde proces van delen en samenwerken inzetten met leveranciers, klanten, maar ook beleidsmakers en juristen. Over schaal gesproken: dat gaat over honderden leveranciers en duizenden klanten…
Nieuw initiatief rond duurzame innovatie
Dit nieuwe initiatief start in mei met een sessie van 24 uur rond duurzame innovatie. Nog bescheiden met een dertigtal spelers, maar de ambitie spat er al vanaf. ‘Ik denk niet dat er geslapen wordt, we willen namelijk echt vooruitgang boeken’, zegt Van der Boon.
‘Het gaat namelijk niet over welke producten we in de keten stoppen, maar over waarom bijvoorbeeld een grondstof die al bestaat niet verder komt in die keten. Wat zijn de uitdagingen? Is het de wetgeving, is het de prijs? Daarom zijn ook juristen en beleidsmakers uitgenodigd, want ook zij kunnen de waardeketen voeden of tegenhouden.’
De standaard in de markt voor het repareren van de lak van je wagen is vandaag een coating op waterbasis, geeft Kruithof een voorbeeld. ‘Maar dat is alleen maar omdat de wetgeving in 2003 in Europa is veranderd. Daarmee dwing je een markt in een bepaalde richting. Maar als de wetgever het te vroeg doet en niemand kan mee, dan schiet de wetgever zichzelf maar ook de bedrijven in de voet.’
Jongere generatie moet triggeren
‘Je hebt een continue interactie nodig, waarbij we aan de wetgever moet laten weten wat er bij ons speelt en vice versa. We hebben niet het idee dat dit al optimaal functioneert, daarom is de overheid ook een waardevolle partner voor ons. Zo proberen we alles en iedereen aan elkaar te knopen. We zijn heel benieuwd wat er gaat gebeuren in mei, want niemand heeft zo’n initiatief ooit genomen in de verfindustrie.’
Kruithof vervolgt dat AkzoNobel ook van alle deelnemende partners twee vertegenwoordigers heeft gevraagd. ‘We willen een persoon hebben zoals ik, iemand die op hoog niveau in de organisatie ervaring en connecties heeft, een seasoned leader. En die moet zich laten vergezellen door een Next Generation, plat gezegd, iemand onder 40 jaar, die 2050 ook nog gaat meemaken in zijn of haar werkzame leven.’
We willen in 2030 de helft van onze CO2-uitstoot kwijtspelen
‘Die jongere generaties staan er namelijk heel anders in dan de generatie die de chemie uit de jaren zestig, zeventig nog heeft meegemaakt. Dat is ook onderdeel van het programma Collaborative Sustainability Challenge De oudere generatie die nu nog de besluiten neemt, willen we laten triggeren door de jongere generatie.’
De grootste uitdaging voor AkzoNobel komt nog
Een belangrijk speerpunt binnen de duurzaamheidsambities van AkzoNobel is het verminderen van de CO2-voetafdruk, legt Kruithof de reden achter het nieuwe initiatief uit. ‘We willen ten opzichte van 2018 een reductie van 50 procent in 2030. Dat wil zeggen de helft van onze CO2-uitstoot kwijtspelen. Als we dat doen met de huidige producten, dan gaan we er niet komen. We moeten dus samen met onze leveranciers producten ontwikkelen die een lagere emissie hebben.’
‘We willen die duurzame oplossingen aan onze klanten aanbieden, maar die moeten ze ook willen gebruiken. Dan stuit je op de traditionele bottlenecks: zijn de prijs en de kwaliteit hetzelfde? Ook niet onbelangrijk: is het nodig om het proces aan te passen. Dat is heel duur, want dat gaat veel verder dan ons product. Dat gaat over een investering in nieuwe machines of een nieuwe fabriek.’
Het is een heel klein laagje waar we het over hebben, maar met een hele grote impact
‘De vermindering van de CO2-voetafdruk gaat over de hele waardeketen, vanaf de leverancier van grondstoffen, tot je eigen productie, tot je producten bij te klant tot end of life. Je leveranciers en je afnemers doen namelijk niet per definitie wat jij wil. Dat is by far de grootste uitdaging: het succesvol managen van die CO2-voetafdruk in de totale waardeketen.’
Financiële prikkel voor innovatie
Hij geeft als voorbeeld coil coatings waarbij stalen of aluminium platen worden voorgelakt. Een technologie die relatief oud is en waarbij ook veel gas wordt gebruikt, omdat de verf moet uitharden bij een temperatuur van 220 graden. Als jehier nu financiële prikkel op geeft, bijvoorbeeld een CO2-belasting, dan zullen bedrijven dit wel willen veranderen.
‘Je moet vervangende producten ontwikkelen die even snel uitharden bij een lagere temperatuur. Zo’n plaat rolt namelijk enorm snel door het proces, dus je moet een verf bedenken die dat aankan. Het is ook heel moeilijk om dat succesvol te maken, want de klant moet tientallen miljoenen investeren om een nieuwe productielijn neer te zetten. Voordat die dat heeft terugverdiend, zijn alweer een paar jaar verder.’
‘En dat gaat dus over een product dat maar eigenlijk de dikte van een haar heeft’, springt Van der Boon ertussen. ‘Het is telkens maar een heel klein laagje waar we het over hebben, maar wel met een hele grote impact. Dat maakt ook dat we zo gedreven zijn om het op te willen lossen.’
