In het Grand Palais in Parijs praten ceo’s van een leger Europese corporates en startups met regeringsleiders en wetenschappers tijdens de Artificial Intelligence Action Summit.
Gastheer Emmanuel Macron trapte de AI-top meteen af door het goede voorbeeld te geven: Frankrijk investeert de komende jaren 109 miljard euro in AI. Althans, in de plannen voor AI-investeringen die het Franse bedrijfsleven hebben voorgelegd en waaraan de overheid wil bijdragen.
Het lijkt een tegenhanger te worden van Project Stargate, de 500 miljard aan investeringen in AI-datacenters en andere infrastructuur die de Amerikaanse president Trump twee weken geleden aankondigde.
Lees meer: Techmiljardairs steken 500 miljard in grootste AI-project ooit – 5 vragen over Stargate
Het maakt meteen de context duidelijk van het tweedaagse AI-evenement in Parijs: de VS speelt zichzelf in de kijker met de AI-diensten van OpenAI, Meta en Google. China komt snel langszij, als nieuwkomer DeepSeek als kanarie in de kolenmijn mag gelden. Wat kan Europa, met Mistral AI als enige AI-chatbot van naam, daartegenover stellen?
EU AI Champions Initiative
Meer dan genoeg, zegt een gelegenheidscoalitie van tientallen startups, grote techbedrijven en corporates die zelf veel AI toepassen. Maandag lanceerden zij het EU AI Champions Initiative.
Het doel: met de juiste aanpak zorgen dat Europa de volle potentie uit AI haalt. Een belangrijk middel: meer kracht zetten achter onderzoek en ontwikkeling van AI, achter de startups die er business van maken en zorgen dat corporates AI sneller oppikken zodat ze er concurrerender door worden. De aangesloten investeerders hebben 150 miljard euro klaarliggen als extra brandstof voor de AI-kampioenen.
Tussen de ceo’s van ASML, Deutsche Bank en Dassault Systèmes prijkt ook die van Stef van Grieken onder het manifest. Hij is ceo en medeoprichter van Cradle, de scaleup die een AI-tool heeft ontwikkeld om nieuwe eiwitten mee te bouwen.
Dat slaat goed aan bij klanten uit de biotech en farma, maar ook de voedingsmiddelenindustrie en de chemie. ‘We willen samen als sparringpartner fungeren voor de Europese beleidsmakers.’
Draghi-rapport: drastisch investeren in innovatie
Vorig jaar maakte Mario Draghi in zijn roemruchte rapport duidelijk dat de Europese Unie haar welvaart op het spel zet als we niet drastisch veel meer investeren in innovatie. Sindsdien luisteren beleidsmakers beter naar startups, is de indruk van Van Grieken.
‘Twee jaar geleden was er geen aandacht voor onze concurrentiekracht en hoe we in Europa een nieuwe economie gaan bouwen. Toen waren we als startups een beetje schreeuwenden in de woestijn. Nu zie je dat Commissievoorzitter Von der Leyen en Draghi hier heel serieus mee bezig zijn. Dat stemt mij optimistisch.’
Nu meedenken met de politiek en een wensenlijst neerleggen, is dus een kwestie van het ijzer smeden als het heet is. Wat zijn belangrijke wensen en aanbevelingen?
Bureaucratie: door de modder rennen
Een van de grootste uitdagingen waar Cradle tegenaan loopt, is de bureaucratie. ‘En dat geldt voor alle startups en techbedrijven’, zegt Van Grieken.
Bij Cradle duurt het soms maanden om een verblijfsvergunning te regelen. ‘Dan kun je zo’n talent zomaar kwijtraken aan een ander bedrijf. Het openen van een bankrekening kost ook al drie maanden. Ik zeg weleens: in Nederland moet je op klompen door de modder rennen om iets voor elkaar te krijgen. Het zijn allemaal relatief kleine dingen, die eigenlijk makkelijk op te lossen zijn.’
Investeringen en industriepolitiek
Investeringen zijn een tweede belangrijk onderwerp op de agenda van de AI-kampioenen. Macron geeft deze week het goede voorbeeld, maar Europa blijft op dit moment fors achter bij de VS en China met investeringen in AI, stelt Van Grieken. ‘Zowel vanuit de overheid als in de private sector.’
De AI-coalitie pleit dus in feite voor meer industriepolitiek? ‘Als wij de enigen zijn die geen industriepolitiek voeren, terwijl Amerika en China inmiddels wel hebben aangetoond wat ze van plan zijn, dan moeten we ons afvragen: gaan we mee of niet?’
Regels: EU AI Act bevat kinderziektes
Het derde punt dat Van Grieken noemt, is de wetgeving rond AI en andere nieuwe technologie. Dit geldt ook voor andere bedrijven die AI ontwikkelen of toepassen in hun onderneming.
‘Het naar de markt brengen van een product duurt lang en is complex. We hebben veel grote klanten in de farma, daar worden producten vaak eerst in de VS of China gelanceerd, pas later in Europa vanwege de strikte wetgeving. Dat zie je ook in de food, met bijvoorbeeld Meatable dat met zijn kweekvlees buiten Europa moet gaan.’
Lees meer: Krijn de Nood stopt als Meatable-ceo door strenge EU-regels rond kweekvlees: ‘De balans is zoek’
Specifiek voor AI heeft Europa de AI Act, die in de praktijk de innovatie niet vooruithelpt, vindt Van Grieken. ‘Dat zijn kinderziektes. Bijvoorbeeld het verbod op het waarnemen van emoties van AI-gebruikers. Wat betekent dat voor een journalist? Of voor medische AI-apps die pijn moeten detecteren? Dat is gewoon een domme regel.’
De Europese wetgever moet zeker onwenselijke uitkomsten van het gebruik van AI tegengaan, vindt Van Grieken, maar de weg ernaartoe is niet de juiste. ‘Europa is er vooral goed in eerst alle risico’s van technologie in kaart te brengen en daarop te acteren. Alleen gebeurt dat iets te snel.’
Het is goed dat Europa de veiligheid en privacy van haar burgers beschermt, maar moet niet overreguleren. ‘Met de geest zijn we het absoluut eens, je kunt beter wachten tot dingen een beetje in de praktijk zijn uitgewerkt.’
Geen Europese chatbot bouwen
In de VS hebben de zeven grootste techbedrijven samen een beurswaarde die groter is dan alle Europese aandelenmarkten samen. China pompt al jarenlang kapitalen in een ambitieus AI-programma dat een vloed wetenschappers en nieuwe ondernemingen heeft opgeleverd. Kan Europa überhaupt wel bijblijven te midden van zoveel geweld?
‘Veel andere technologische ontwikkelingen die we in Europa succesvol hebben toegepast, zijn niet door onszelf ontwikkeld, zoals mobiele telecom, cloud computing en sociale media. De bestaande industrie had er niet superveel last van, maar met AI is het anders’, stelt Van Grieken. ‘We hoeven niet een ‘eigen’ chatbot te bouwen, maar AI biedt voor bestaande industrieën enorme voordelen en het kan ronduit problematisch zijn als je te laat op zo’n ontwikkeling reageert.’
Hij wijst naar de auto-industrie, die worstelt met elektrische auto’s.
Lees ook: Hoe de Europese auto-industrie steeds minder Europees wordt
Adaptatie AI door farmabedrijven
Wat die adaptatie van AI betreft, is de Cradle-oprichter best positief. In de financiële wereld en het juridische domein wordt AI volop toegepast, daarvoor hoeft Europa zich niet te schamen.
Weer een voorbeeld binnen zijn eigen domein: in de farmaceutische industrie en de biotech past Europa zich sneller aan dan andere continenten. ‘Kijk naar Sanofi, dat zich als eerste farmabedrijf als ‘powered by AI’ presenteert. Novo Nordisk, een klant van onze AI, is een van de meest waardevolle bedrijven van Europa.’
De Europese universiteiten produceren intussen nog steeds veel talent op AI-gebied. ‘De basisvoorwaarden zijn er, maar er zijn veel dingen die niet lekker bij elkaar komen’, vat Van Grieken samen. ‘We hoeven niet per se te concurreren op gebieden waarop we al achter lopen, zoals de AI-chatbots en -infrastructuur. We moeten bovendien kijken naar waar de puck naartoe gaat, wat er na AI aankomt. In de volgende technology waves, in biotech en quantum, zijn de winnaars nog niet boven komen drijven.’
Lees ook: Dit is Durk Kingma, de Nederlandse co-founder van OpenAI, is wereldberoemd (binnen de AI-wereld)
