De huidige energiecrisis is een belangrijke kans om de energietransitie te versnellen. De noodzaak om energie te besparen in huis, de industrie en het bedrijfsleven is al lange tijd klip en klaar. Er moet veel gebeuren om aan het einde van deze eeuw op een maximale temperatuurstijging van 1,5 graad Celsius uit te komen.
Waarom die 1,5 graad? Twee redenen: bij het Klimaatakkoord van Parijs spraken wereldleiders af dat de opwarming van de aarde ten opzichte van 1850 beperkt moet blijven tot ruim onder de 2 graden, maar liever nog 1,5 graad. Bovendien blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat de effecten boven die 1,5 graad ernstig zijn.
Energie besparen in huis
Er wordt al lange tijd gewerkt aan allerlei oplossingen om de opwarming van de aarde te beperken. De energiecrisis vestigt de aandacht op oplossingen waar startups en scaleups al jaren aan werken. De urgentie van hun ondernemerschap is plots voor veel mensen voelbaar. Energie besparen in huis heeft de hoogste prioriteit.
Zon, wind, energiebesparing. Veel kan al, als we willen. En de wil wordt steeds groter, want de energiecrisis gaat in ieder geval de komende twee jaar nergens heen.
Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zijn de energiebesparende maatregelen dit jaar wereldwijd in een stroomversnelling geraakt. Grootste oorzaak: sterk gestegen prijzen voor olie, gas en elektriciteit. Er werd volgens het IEA wereldwijd 2 procent zuiniger omgegaan met energie dan vorig jaar.
Never waste a good crisis en omarm de verandering. Deze vijf Nederlandse startups lopen voorop in de energietransitie én helpen je energie te besparen in huis.
1. Supersola
Iedereen wil de energierekening verlagen, maar hoe? Je kunt klein beginnen, met tochtstrips plakken. Of groots renoveren, met een forse investering in zonnepanelen. Supersola kiest voor een middenweg: een zonnepaneel met stekker. Het Haagse bedrijf won in oktober een innovatieaward op CES Unveiled in Amsterdam.
De laagdrempeligheid is waarmee ondernemer Julius Smith zich met zijn oplossing onderscheidt. Het aansluiten van de Supersola kan zonder monteur. Je klapt het zonnepaneel uit, vult de vier ballasttanks met water en stopt de stekker in het geaarde stopcontact. Je kunt tot drie Supersola’s aansluiten op dezelfde stroomgroep. En verhuis je naar je nieuwe (huur)huis? Dan verhuis je de panelen gewoon met je mee.
Volgens Smith snoep je met elke Supersola 10 procent van je elektriciteitsrekening af. Met een prijskaartje van 699 euro is het zonnepaneel met stekker met de huidige energieprijzen in een jaar of drie terugverdiend.
Lees meer: Zo bracht Julius Smith zijn oplossing naar de markt
2. Charged
Charged (van ondernemers Roeland Nagel en Twan Vooijs) is producent van een slimme thuisbatterij (Sessy) voor particuliere eigenaren van zonnepanelen. Die batterij slaat zonne-energie die niet wordt gebruikt op, en levert die weer uit als de zon onder is gegaan.
Voor klanten met een dynamisch contract met uurprijzen, zoals bij bijvoorbeeld energieleverancier Tibber, berekent de batterij continu wat het beste moment is om te laden en ontladen. Een monteur installeert de batterij binnen twee à drie uur. Zelf installeren is ook een optie. Klanten kunnen de batterij met een capaciteit van 5 kilowattuur desgewenst uitbreiden tot maximaal zes units.
Het zelf opslaan van energie wordt interessanter door het (vanaf 2025) uitfaseren van de salderingsregeling. Die zorgt er nu nog voor dat particulieren hun verbruikte en opgewekte stroom tegen elkaar kunnen wegstrepen. Door het verdwijnen van die regeling gaat de vergoeding per teruggeleverde kilowattuur omlaag.
Het idee voor Charged ontstond toen Nagel in Duitsland bij energiebedrijf RWE werkte aan een thuisbatterij. ‘Ik vroeg me af waarom die zo duur was, dook in de supply chain en zette een ander businessmodel op. Maar daar had RWE destijds geen oren naar, die wilden vooral in software zitten.’
Lees meer: Startup van de week Charged wil de energierekening verlagen met een slimme thuisbatterij
3. DeWarmte
Via het doucheputje en de vaatwasserafvoer spoelen we dagelijks liters en liters warm water weg. Daar moet je toch iets mee kunnen, dachten twee TU/Delft-studenten (Auke de Vries en Sander Wapperom) eind 2018. In de industrie wordt restwarmte volop hergebruikt, maar in de consumentenmarkt is dat nog niet het geval.
Met hun eerste product HeatCycle (2.900 euro, inclusief subsidie en installatie) vangen ze die energie, voordat het water definitief het riool instroomt, af met ‘de warmte-ontvanger’. Met die warmte wordt nieuw water opgewarmd, bijvoorbeeld voor de verwarming van je huis of warm water uit de kraan.
‘Zelfs in de winter is het in het riool nog gemiddeld 27 graden’, aldus De Vries. Het systeem kan een gemiddeld huishouden in theorie voor 40 procent van warmte voorzien. Daarmee zou een gezin van vier personen zo’n 300 tot 400 euro per jaar aan energiekosten kunnen besparen, afhankelijk van hun energiecontract.
‘In eerste instantie zeiden we altijd: hoe meer water je verbruikt, hoe interessanter het wordt’, vertelt De Vries. ‘Dat maakte het vooral voor gezinnen interessant. Maar met de huidige energieprijzen is dat veel minder het geval. Iedereen heeft nu baat bij zo’n systeem. De enige technische eis is dat je bij je riolering moet kunnen.’
Lees meer: DeWarmte haalt energie uit je afvalwater: ‘Mensen smeekten of we langs konden komen’
4. Kitepower
Enorme palen van 150 tot 200 meter. Met helemaal aan de top drie enorme wieken die op winderige dagen hun rondjes draaien. Het is de windmolen zoals we die in Europa kennen. Als het aan Kitepower ligt, heeft die turbine z’n langste tijd gehad. Hun Airborne Wind Energy System (AWES) heeft de potentie om op termijn een gamechanger te worden.
Geen wieken, maar vliegers. Kabels in plaats van palen. En een generator die op de grond kan blijven staan. Kitepower genereert windenergie op een manier die nog nauwelijks bekend is. ‘Toch is het idee niet nieuw’, zegt cto Joep Breuer van Kitepower. ‘Al in 1980 schreef een Amerikaan een paper die de formules uitwerkte. Wat destijds nog ontbrak, waren de juiste materialen en goede software.’
Hoe het systeem precies werkt? Breuer legt uit: ‘We laten een vlieger opstijgen en zorgen ervoor dat die als een soort liggende acht in de lucht beweegt. Dat zorgt voor trekkracht aan de lijn, die we met een lier op de grond omzetten in een roulerende beweging. Met behulp van een dynamo en een generator wordt dit vervolgens elektriciteit.’ De belofte: met de vlieger van Kitepower groene energie opwekken voor 150 huishoudens.
Lees meer: De vlieger van Kitepower moet een einde maken aan windmolens in ons land
5. Cellcius
Verliesvrij energie van A naar B transporteren, dat is waar het bij de technologie van Cellcius om draait. De startup uit Eindhoven richt daarmee op een probleem waarvoor de hele wereld snakt naar een oplossing.
Iedereen weet dat de zon niet altijd schijnt en de wind niet altijd waait. Duurzaam opgewekte energie moet daarom worden opgeslagen en dat lukt nu nog maar beperkt’, stelt Olaf Adan.
Er zijn al wel thuisbatterijen à la het hierboven genoemde Charged, maar die niet de hoeveelheid energie opslaan die een huishouden gemiddeld per dag nodig heeft. Dan maar omzetten in waterstof? Dat kan, maar ook daar kleven nadelen aan. Elektrolyse, de technologie die hierbij wordt toegepast, zorgt voor veel energieverlies. In totaal tot wel 65 procent.
De zoutbatterij die Cellcius ontwikkeld heeft, kent die problemen niet. Breakthrough Energy, het klimaatfonds van Microsoft-miljardair Bill Gates, ziet potentie in de technologie. In oktober ontving Cellcius een zogeheten ‘Explorer Grant’. Om welk bedrag het gaat, is niet bekendgemaakt. In juni ontving de startup 1,2 miljoen euro van een consortium van Nederlandse investeerders.
De oplossing van Cellcius slaat de warmte op die je later weer op een andere plek kunt inzetten. Of dat nou over een dag, een maand of over honderd jaar is. ‘Zo maken we warmte onafhankelijk van tijd’, aldus Adan.
De eerste pilot staat op het programma. Cellcius gaat restwarmte van een fabriek in Limburg naar een woonwijk transporteren. Over de beoogde locatie wil Adan nu nog niks kwijt.
Lees meer: Ontketent Cellcius een energierevolutie? Bill Gates toonde al interesse in deze Eindhovense startup
Energie besparen in huis: led (op) verlichting
Een snelle manier om energie te besparen in huis is de verlichting. Ledlampen zijn een stuk zuiniger dan gloei- of halogeenlampen. Een gloeilamp van 75 watt vervangen door een vergelijkbare ledlamp scheelt bij de huidige stroomprijzen enkele tientjes per jaar.
Qua sfeer lever je niks in. Ledverlichting heeft allang niet meer die ongezellige witte stralen die je doen denken aan het mortuarium. Door de kwaliteit en lichtkleur van moderne ledlampen is sfeervolle verlichting met deze energiezuinige lampen geen probleem meer. Ze kunnen goed tegen kou, hebben geen opwarmtijd en kunnen prima tegen veelvuldig aan- en uitschakelen.
En nog een simpele tip over verlichting: doe de lamp uit als je een ruimte verlaat. Verlichting die niet brandt als het niet nodig is, is immers het allerzuinigst.
