7 tips voor effectief leiderschap van managementgoeroes

Manager zijn, is niet voor de weekhartigen onder ons. Je moet processen soepel laten lopen en resultaten halen. Je hebt de verantwoordelijkheid over vele verschillende medewerkers, die je moet blijven motiveren. Idealiter hebben managers tussen de 90 en 120 persoonlijke vaardigheden nodig.

• Wat zijn de belangrijkste skills voor effectief leiderschap om een betere manager te worden?
• Welke managementkennis moet je in huis hebben?

Lees deze zeven tips voor effectief leiderschap.

#1 ‘Wie leiding wil geven, moet eerst leiding geven aan zichzelf’

Ben Tiggelaar

Schrijver en gedragswetenschapper Ben Tiggelaar vergelijkt zijn werk met dat van een wetenschapsjournalist. Hij zoekt de rode draad in managementkennis, waarbij hij vaak terug komt op ideeën van onder meer Stephen Covey (zie onder).

Volgens deze Nederlandse managementgoeroe kun je pas een goede leidinggevende zijn als je eerst de baas bent over jezelf. Wat hij daarmee bedoelt? ‘Alleen als je weet wat voor jou belangrijk is, alleen als je je eigen agenda een beetje op orde kunt houden, kun je voorbeeldgedrag tonen dat effectief is naar andere mensen toe.’

Effectief leiderschap

Succesvol en effectief leiderschap begint met weten welk gedrag je wilt zien en daar zelf mee beginnen. ‘Wanneer je als leidinggevende eigenlijk niet in staat bent om je eigen gedrag te veranderen, heeft het geen zin.’

Tiggelaar raadt aan eerst leerdoelen te formuleren, datgene waarin je je wilt ontwikkelen. Hoe je je medewerkers motiveert bijvoorbeeld, of hoe je doeltreffender communiceert. Wees zo specifiek mogelijk.

Welke stappen ga je ondernemen om daar te komen? ‘ Mijn stelregel is: je moet je doel zo concreet formuleren dat je het kunt voordoen en nadoen. Als je daar nog niet bent, denk dan langer na voordat je een verandertraject ingaat.’ Leerdoelen hebben meer zin dan prestatiedoelen, vindt hij. ‘Die draaien meer om jezelf bewijzen, laten zien wat je kunt. Dat is vooral relevant bij bestaande routines.’

Volgens Tiggelaar is leiderschap een vak. ‘Iets waarin je je in kunt laten scholen. Dat je de tijd moet nemen om je daarin te ontwikkelen, dat besef kwam bij mij pas later.’

#2 ‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder’

Stephen Covey

Je kent vast het boek The 7 habits of highly effective people van Stephen Covey. Volgens deze Amerikaanse managementgoeroe wordt echt leiderschap pas zichtbaar bij verandering. Bij een wereldwijde pandemie, een nieuwe functie op werk, of als je voor het eerst moeder of vader wordt. Even een opfrisser.

Effectieve leiders laten hun acties niet afhangen van de omstandigheden, zegt Covey, maar van de keuzes die ze maken binnen die omstandigheden. Om de juiste beslissingen te nemen, is zelfkennis nodig. Dat je weet uit welk hout je bent gesneden, wat jouw belangrijkste waarden zijn.

Daarnaast ben je in staat van een afstand naar je eigen gedrag te kijken. Laat je je leiden door impulsiviteit of emoties, of bepaal je zelf, onafhankelijk, je gedrag?

Effectief communiceren

Verder is het belangrijk om samen te werken met je omgeving. Alleen ga je sneller, samen kom je verder, benadrukt Covey. Ontwikkel daarom duurzame relaties met je teamleden vanuit vertrouwen.

Communiceer effectief. En: luister. Pas als je begrip hebt voor de ander en jezelf in de ander verplaatst, kun je conflicten binnen je team oplossen, aldus de managementgoeroe. Volgens hem willen managers vooral begrip kweken voor hun eigen acties en verzamelen zo met name ja-knikkers om zich heen. Niet handig: zo worden nieuwe inzichten en creativiteit om zeep geholpen.

Wat die zeven vaardigheden van effectieve leidinggevenden nu zijn, volgens Covey? Wees proactief, begin met het einddoel voor ogen, prioriteer, zoek gezamenlijke voordelen in je relaties met anderen, ontwikkel je vermogen om te luisteren, werk samen met anderen op een creatieve manier, en tot slot: houd de zaag scherp.

Wees niet te druk met rijden, waardoor je geen tijd hebt om te tanken.

#3 ‘Let it go’

Kenneth Blanchard

Leidinggeven is maatwerk, zegt Kenneth Blanchard, schrijver van het boek Wie heeft mijn kaas gepikt? Deze managementgoeroe is de ‘bedenker’ van het concept ‘situationeel leiderschap’: als leidinggevende stem je je leiderschapsstijl af op de persoon, de opdracht of het project.

Zo kun je het gedrag van je medewerkers beïnvloeden en samen goede resultaten halen, stelt hij. In je team kunnen millennials samen werken met senioren en professionals, en allemaal vragen ze om een andere manier van leidinggeven.

Welke, dat hangt samen met de vaardigheden en motivatie van de medewerker. Is er een nieuweling in je team, dan zal je als leidinggevende vooral directief moeten zijn. Wanneer jouw (ervaren) medewerkers goed zijn in wat ze doen en gemotiveerd zijn, kun je op een delegerende manier leidinggeven. Al is dat laatste makkelijker gezegd dan gedaan.

#4 ‘Persoonlijk ondernemerschap’

Eckard Wintzen

Managementgoeroe Eckard Wintzen predikte persoonlijk ondernemerschap op de werkvloer. Snoei de corporate staf, maak medewerkers zelf resultaatverantwoordelijk. Delegeren en vertrouwen schenken waren volgens hem de toverwoorden voor pro-actief, meedenkend gedrag op de werkvloer.

#5 ‘Een goede leider is onzichtbaar’

Mathieu Weggeman

‘Man met een missie’ Mathieu Weggeman gaat een stap verder. Volgens hem is een goede leider een onzichtbare leider. Managers moeten verantwoordelijkheid loslaten en vooral niet in de weg lopen, vindt hij. ‘Vertrouw de mensen die goed in hun vak zijn.

Faciliteer de kenniswerkers in plaats van hun werkprocessen alsmaar te plannen en te controleren. Dan komt de productiviteit en kwaliteit vanzelf. Waarom? Omdat echte professionals liever iets goed dan iets fout doen’.

#6 ‘Zet de blik op oneindig’

Simon Sinek

Een voorbeeld van een grote leider? De paus, zegt de populaire Britse motivational speaker Simon Sinek. Zijn TED-talks zijn miljoenen keren bekeken op YouTube. ‘Hij staat voor iets wat groter is dan alleen religie of de katholieke kerk. Daarom krijgt hij ook respect van niet-katholieken en zelfs atheïsten.’

Onder effectief leiderschap verstaat Sinek: het nemen van verantwoordelijkheid voor de groei van anderen. Zijn uitgangspunt is dat tevreden werknemers zich meer inzetten op het werk en zorgen voor loyale klanten.

Hoe je als leidinggevende zorgt voor tevreden medewerkers?

Door onder meer hun inzet te waarderen, ze mee laat delen in het succes en ze een gevoel van veiligheid te geven. Geef de receptioniste de functietitel ‘chef Eerste Indrukken’, zegt hij. Maak het verschil tussen medewerkers die zeggen ‘ik vind mijn werk leuk’ en ‘ik hou van mijn werk’.

Om dat te bereiken is een zogeheten ‘oneindige mindset’ onmisbaar, een langetermijnvisie gericht op de generaties na ons. ‘Als je gezond wilt worden, eet je een paprika in plaats van een donut. De directe bevrediging is een stuk minder, maar uiteindelijk word je blijer.’

Volgens Sinek moet een goede leider onder meer de vaardigheid onder de knie hebben om zich te kunnen inzetten voor een hoger doel, om teams te kunnen bouwen waarin mensen elkaar vertrouwen en om superflexibel te zijn.

#7 ‘Durf te leiden’

Brene Brown

Een effectieve leidinggevende is een moédige leidinggevende, zegt de Amerikaanse hoogleraar en schrijfster Brene Brown. Moedige leiders aanvaarden ook emoties als angst en schaamte. Als je durft te leiden, hoef je niet te doen alsof je alle antwoorden weet, of dat je de uitkomst onder controle hebt.

De mate waarin managers ruimte geven aan soft skills, bepaalt volgens Brown hoe succesvol de medewerkers zijn. ‘Als kwetsbaarheid en vertrouwen ruimte krijgen op de werkvloer, leidt dat ertoe dat teams zich op hun gemak voelen en problemen echt oplossen. Bij bedrijven waar geen plaats is voor deze vaardigheden worden lastige gesprekken liever vermeden. Daar komt pas aandacht voor vertrouwen als er al problemen zijn. Alsof je iemand een parachutesprong laat maken, maar daarna pas gaat oefenen met landen.’

Vertrouwen kun je bouwen door aandacht geven aan je mensen en begrijpen wat je teamleden echt belangrijk vinden. Dat is leiderschap vanuit het hart: échte leiderschap.