De digitale kloof is ook in de boardroom nog lang niet overbrugd, blijkt uit een internationale enquête van AND Digital onder 600 ceo’s van grote internationale bedrijven. Het gros daarvan komt uit Groot-Brittannië, een klein deel uit Nederland en de VS.
Maar ze geven samen wel een belangrijk signaal af: liefst 64 procent van de ondervraagden ‘voelt zich analoog in een digitale wereld’. En 43 procent denkt dat hun baan vervangen wordt door AI. Vooral het gebrek aan kennis speelt deze m/v’s parten.
Zo weet één op de drie ondervraagde ceo’s niet waarin het budget voor digitalisering moet worden geïnvesteerd. Dat weerhoudt 55 procent van de Nederlandse ceo’s er niet van om te dokken voor technologieën waarvan het rendement niet duidelijk is. De schrik om achter te lopen, zit er dus goed in.
Die digitale kloof is logisch
Die FOMO is goed te zien bij de aanpak van cybercriminaliteit. Vier op de tien leiders liggen wakker van de problemen die datalekken en andere inbreuken kunnen veroorzaken.
‘Je ziet dat er behoorlijk veel wordt geïnvesteerd in cybersecurity. Maar je kunt niet je hele techbudget aan cyberveiligheid uitgeven en dan denken dat je veilig bent. Hieruit blijkt dat er nog veel onwetendheid is’, zegt Jeroen Kleinhoven. Hij is Benelux Executive bij AND Digital, dat sinds tien jaar bedrijven in brede zin helpt om het gebrek aan digitale vaardigheden te verkleinen. In Nederland is de organisatie sinds 2021 actief.
Waarom er zo’n digitale kloof gaapt, vindt hij gemakkelijk te verklaren. ‘Welke ceo’s in Nederland hebben nu een echte techachtergrond? De meesten komen uit de financiële of juridische hoek waar de afgelopen vijftig jaar weinig is veranderd.’
‘Dat is een beroepsgroep die teruggaat naar de oude Grieken en Romeinen, maar technologie is een kennisgebied dat pas vijftig jaar jong is en waar de veranderingen supersnel gaan.’
‘Dus ik snap dat het moeilijk is om bij te blijven. En ze geven dat nu ook zelf toe’, aldus Kleinhoven. Eén op de drie ceo’s uit de rondvraag zegt niet over voldoende digitale kennis te beschikken om hun bedrijf naar de volgende groeifase te leiden. Onder Nederlandse ceo’s is dat de helft.
Ceo’s kiezen voor snelheid
Ondertussen staan ze nog wel aan het roer. En voelen ze de druk om in te spelen op al die technologische veranderingen. Dat probleem lost de meerderheid op door voor snelheid te kiezen in plaats van weloverwogen beslissingen en doordachte investeringen in technologie. Daarbij vergroten ze juist het risico dat ze (ethische) brokken maken.
De snelle omarming van generatieve AI heeft de dilemma’s in de boardroom alleen maar groter gemaakt, aldus het onderzoek. Ceo’s zijn er zelf niet op voorbereid, maar 44 procent geeft aan dat hun managementteam daar ook niet klaar voor is.
Lees ook: Ruim 90 procent vindt collega’s in de board incompetent
‘Wat je ziet is dat cio’s en cto’s veel vaker de boardroom in worden geroepen. Wat kunnen we hiermee doen? Wat zijn de risico’s? Hoe geven we dat de juiste kaders? Bovendien is er meer ruimte voor doeners dan voor pure adviseurs en plannenschrijvers. Voor AI gaat het ook over meer usecases bedenken en experimenteren dan over strategisch advies.’
Stiekem spelen met ChatGPT
AI kan veel betekenen voor de business, maar hoe doe je dat op een ethische manier, zonder dat je je data op straat gooit? Dat is ook de grote vraag voor ceo’s. Eén van de middelen waarnaar nu wordt gegrepen, is het verbieden van AI-tools, zoals ChatGPT, op de werkvloer.
Dat heeft inmiddels heeft 34 procent van de ceo’s gedaan. Maar dat verbieden is een illusie, zegt Kleinhoven. ‘Je medewerkers zijn er toch al mee bezig. Is het niet onder werktijd, dan is het zeker in de avonduren.’
Lees ook: ChatGPT op het werk verbieden heeft geen zin, opvoeden is noodzaak
Dat doen ceo’s zelf trouwens ook, maar dan stiekem (45 procent). Ze presenteren de resultaten vaak als eigen werk. ‘Iets wat ze vroeger waarschijnlijk ook al deden, maar dan met het werk van strategieconsultants.’
Bewustwording is er wel
AND Digital wil met het onderzoek vooral ‘een spiegel voorhouden’. Van ceo’s wordt verwacht dat ze de impact van technologie begrijpen, die impact kunnen vertalen naar de strategie en daar ook verantwoording over kunnen afleggen.
‘Elk bedrijf is namelijk een techbedrijf, of ze dat nu beseffen of niet. Maar die bewustwording is er wel’, geeft hij mee. Dat blijkt ook uit het onderzoek. Bijscholen is vandaag een topprioriteit. Driekwart van de internationale ceo’s investeert dit jaar in trainingen en opleidingen voor zichzelf en voor hun werknemers.
Nederland scoort op dat vlak toch slechter met 53 procent. Een teken dat ze de ontwikkelingen ‘minder serieus nemen’. Nederlandse ceo’s zien vooral de mogelijkheden van AI om banen te vervangen.
Daar wil 41 procent dit jaar nog mee beginnen (versus 29 procent in de andere landen). De helft heeft er ook geen moeite mee om mensen te ontslaan als dat kosten kan besparen (versus een kwart).
AI gebruiken om te besparen
‘Nederlandse ceo’s kijken niet naar het creëren van waarde, maar naar het reduceren in mensen. Die insteek is ten eerste fout en ten tweede onzin. AI is een assistent die je inzet om je mensen efficiënter te laten werken.’
‘Rechtsbijstandsverzekeraar Arag zet AI in bijvoorbeeld in bij het beoordelen van verzekeringsclaims, ABN Amro zet AI in hun callcenters in. Niet om de teams te verkleinen, maar voor een betere klantbeleving. Hun medewerkers hebben dankzij AI meer tijd voor de klant. Er zijn dus ook bedrijven die het goed aanpakken.’
Lees ook: Waarom ook maakbedrijven tot in de kern data- en AI-bedrijven moeten worden
