Nederland kent ruim 270.000 familiebedrijven. Dat komt erop neer dat zo’n 70 procent van alle bedrijven in Nederland worden gerund door een familie. Vooral in de landbouw, horeca en industrie is het percentage familiebedrijven hoog. Er zijn een handvol megagrote familieondernemingen, zoals Heineken, supermarktketen Jumbo en conglomeraat SHV. Maar de meeste familiebedrijven tellen niet meer dan 50 werknemers.
Van alle familiebedrijven is zo’n 60 procent actief in het buitenland. Wat is hun geheim? 5 belangrijke succesfactoren op een rij:
#1. Familiebedrijf opent vaak deuren over de grens
Het lijkt wel alsof Nederland een hoog percentage familiebedrijven kent, maar vergeleken met het buitenland is het laag, valt Maurits Bruel maar met de deur in huis. Hij is partner bij MESA family business consultants en gespecialiseerd in Nederlandse familiebedrijven die internationaal ondernemen.
‘In bijvoorbeeld Zuid-Amerikaanse en Zuid-Europese landen zijn ruim 80 procent van alle bedrijven familiebedrijven.’ Ook in Aziatische en Afrikaanse landen worden de meeste ondernemingen gerund door leden van één familie.
‘In Nederland moeten we niets weten van hiërarchie en status. Doe maar gewoon, zeg maar. In het buitenland neem je niet alleen als dga, maar ook als familielid juist een heel prominente positie in. Mensen vinden het een eer om de eigenaars van een familiebedrijf te ontmoeten, ze zien hem of haar als een serieuze gesprekspartner.’
Iemand die dan ook makkelijk deuren kan openen als het gaat om het benaderen van een (potentiële) afnemer of leverancier. Helemaal veel egards krijg je als je als ondernemer dezelfde (achter)naam draagt als het familiebedrijf. Of als de familieonderneming een eeuwenoude historie kent.
#2. Focus op lange termijn
Familiebedrijven focussen vaak op de lange termijn, op de continuïteit van de onderneming. ‘Familiebedrijven willen niet groeien om het groeien’, weet Bruel. ‘Ze werken in het buitenland dan ook liever samen met buitenlandse partners – ook weer familiebedrijven – of ze willen zelf ondernemen. Overnames zijn niet hun doel.’
Bart Knaapen, directeur van ‘het oudste familiebedrijf van Nederland’, verwoordt het zo: ‘Als een route is ingezet, gaat niet meteen het roer om. Gaat het een kwartaal wat minder goed met een bepaalde afdeling, dan gaat niet meteen het mes erin. Onze mensen voelen zich hierdoor ook veilig.’
Door hun langetermijnvisie worden familiebedrijven in het buitenland vaak als betrouwbaar gezien. Partijen doen graag zaken met ze omdat ze een duurzame relatie kunnen aangaan. Bruel: ‘Dga’s bouwen sneller op basis van vertrouwen een relatie op. Met hen zul je niet snel in allerlei juridische procedures verzanden. Bij familiebedrijven is het vaak: een man een man, een woord een woord.’
#3. Klant staat centraal
‘Wat je vaak ziet bij familiebedrijven is dat ze hun grote klanten volgen naar het buitenland’, zegt Bruel. Het follow the customer-principe. Zo is de Alewijnse Groep, dat elektrotechnische installaties verzorgt in onder meer de scheepsbouw, om die reden sinds 1992 actief in Roemenië.
Inmiddels is het bedrijf in het Roemeense Galati een van de grootste onderdelen van de Alewijnse Groep. Bruel: ‘Vaak beginnen familiebedrijven aan een internationaal avontuur om in een steeds internationalere markt mee te kunnen blijven doen. Niet omdat ze nou zo graag naar het buitenland willen.’
#4. Alles is persoonlijk
Familiebedrijven willen graag een persoonlijke klik hebben met de leverancier of afnemer. Op basis van die klik kunnen dga’s besluiten met iemand in zee te gaan en actief te worden in een bepaald land, aldus Bruel. Bovendien wonen leden van één familie vaak verspreid over de wereld.
‘Van oudsher stimuleren ouders binnen familiebedrijven hun kinderen om wereldburgers te worden. Ze sturen hun kinderen naar het buitenland om te studeren, om werkervaring op te doen. Of iemand denkt zelf: ik ga lekker naar Australië, weg van de familie.’ Hoe dan ook: het gebeurt niet zelden dat een buitenlandse vestiging van een onderneming wordt opgezet in, zeg, de VS, omdat de oudste zoon daar woont of een mooi relatienetwerk heeft opgebouwd.
Bruel: ‘Het internationale verhaal zit hem vaak in de familiegeschiedenis of in de familiebetrekkingen van een bedrijf. Het is niet altijd uitgetekend in een internationaliseringsstrategie.’ Zoiets heeft voor- en nadelen. ‘Daardoor bestaat het gevaar van kortetermijnopportunisme. Keuzes zijn niet altijd duidelijk.’ Een groot voordeel is dat een familiebedrijf flexibel is en beslissingen snel maakt.
#5. Autonomie is een hoog goed
Familiebedrijven zijn financieel conservatiever dan ‘gewone’ bedrijven, zegt Bruel. ‘De financiële risico’s van internationalisering (denk aan klanten die niet betalen, goederen die niet worden geleverd of die niet aan de gewenste kwaliteit voldoen, of schommelende valutakoersen, red) vormen voor familiebedrijven vaak een extra drempel om over de grens te ondernemen. Ze hechten aan autonomie en rendement, aan eigen vermogen.’
‘Familiebedrijven willen zo min mogelijk schulden hebben bij banken. Lenen zien ze als een risico.’ Het is niet verwonderlijk dat familiebedrijven daardoor beter uit de financiële crises zijn gekomen dan ‘gewone’ ondernemingen. Ze kunnen aanspraak doen op dat eigen vermogen en er staan geen financiële instellingen op hun deur te kloppen. Bruel: ‘Aan de andere kant kun je ook zeggen dat familiebedrijven geen optimaal gebruikmaken van de financieringsmogelijkheden die er bestaan. En dat ze daardoor ook kansen laten liggen in het buitenland.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier ‘Internationaal Zakendoen’ op mt.nl.
Lees ook:
- Dit zijn de dure grappen van import en zo vermijd je ze
- Alle grote automerken doen zaken met deze Hollandse mkb’er
- Zo word je een internationaal meesteronderhandelaar
