Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Energiebedrijf wordt hardwareleverancier

Toen niemand de gewenste interactieve thermostaat kon ontwikkelen, besloot energiebedrijf Eneco het apparaat gewoon zelf te ontwikkelen. Koning commodity wordt hardwareleverancier, met een beetje hulp van twee Nederlandse techbedrijven. 

 

Het ziet eruit als een tablet, maar het is een interactieve thermostaat. Energiebedrijf Eneco ontwikkelde het apparaat, ‘Toon’ genaamd, zelf. Daarmee is het de eerste keer dat het bedrijf een fysiek product gaat verkopen. Dat was niet direct een bewuste keuze, vertelt directeur retail Hans Valk tegenover MT.nl. “Anderhalf jaar geleden zijn we op zoek gegaan naar een hardwarepartij voor de levering van een nieuw soort thermostaat. We zijn in gesprek gegaan met verschillende grote spelers in de thermostatenmarkt; allemaal zeiden ze het een interessant project te vinden, maar toch nog niet klaar te zijn voor deze stap. Dus toen dachten we: kunnen we het niet gewoon zelf doen?”

Van dunne marges naar advies

Zo makkelijk is dat niet, zeker niet voor een energieleverancier of, zoals Valk het zelf omschrijft, voor “koning commodity”. Valk: “Het was niet zo dat we dachten: dat doen we wel even.” Toch is het niet zo’n heel onlogische stap als je goed kijkt naar de veranderende rol van energiebedrijven. Valk: “Wij groeien langzaam naar een ander businessmodel toe. In de oude situatie wilden we zoveel mogelijk energie met een hele dunne marge verkopen. Tegenwoordig adviseren wij mensen over hun energieconsumptie, waardoor mensen minder af hoeven te nemen. Mensen besparen op energie, wij verdienen aan het advies dat we daarvoor geven.” 

Vol sensoren

Eneco’s ‘Toon’, een apparaat dat er verdacht veel als een tablet uitziet, is een nieuw onderdeel van die adviesfunctie. Het apparaat kan klanten realtime inzicht geven in het energieverbruik. Het afgenomen energieproduct wordt vooraf in het apparaat ingeladen, waardoor het daadwerkelijke gebruik kan worden afgezet tegen het gemiddelde maandbedrag dat wordt betaald voor gas en elektriciteit. Valk: “We moesten alles zelf uitvinden. Het apparaat zit bijvoorbeeld vol met sensoren, die compatible gemaakt moesten worden met honderden verschillende soorten gasmeters en elektriciteitsmeters.”

Niet té uitgebreid

Helemaal alleen stond het energiebedrijf niet. Via consumentenpanels en focusgroepen werd de consumentenbehoefte gepeild, voor de uiteindelijke ontwikkeling van Toon schakelde het de hulp in van de Nederlandse techbedrijven Quby en Prodrive. “Zo is het een echt Hollands product geworden”, aldus Valk. “De naam is ook bewust in het Nederlands. We hebben geprobeerd het simpel en compact te houden. Dat geldt ook voor de uitvoering. Er zijn in principe enorm veel toepassingen te bedenken voor dit soort thermostaten, maar als je het té uitgebreid maakt, heeft de klant geen overzicht meer. De technologie op zo’n manier verwerken dat het voor een breed publiek begrijpelijk blijft, dat was de grote uitdaging voor ons.” 

Het promofilmpje van Eneco over Toon:

Abonnementmodel

Inmiddels wordt Toon getest bij veertig huishoudens, vanaf mei zal het apparaat te koop zijn voor 120 euro, plus een maandelijks bedrag van 3,50 euro voor het gebruik van de verschillende informatiediensten. Naast inzicht in energieverbruik, biedt Toon bijvoorbeeld file-informatie en een applicatie van Buienradar, die via wifi continu bijgewerkt kunnen worden. Eneco werkt ook aan nieuwe diensten, waaronder een smartphone-applicatie waarmee ‘Toon’ op afstand kan worden bestuurd. De verwarming alvast aanzetten op je werk, voordat je naar huis gaat? Check! Deze applicatie is vanaf de zomer beschikbaar. Valk: “Dit is een meerjarenplan voor ons, waarbij we steeds betere diensten zullen introduceren. Het moet ervoor zorgen dat de thermostaat veel wordt gebruikt, waardoor mensen vaak worden geconfronteerd met hun energieverbruik.” 

Dagelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Nest Labs

Kortom: innovatie van een thermostaat, in Nederland, het kan. Internationaal staan ze daarin ook niet stil trouwens, zo is er recentelijk in de Verenigde Staten een kleine hype ontstaan over de lerende thermostaat van Nest Labs, die is ontwikkeld door iPod-ontwikkelaar Tony Fadell. Is ‘Toon’ het antwoord van Eneco op deze gadget die er (eerlijk is eerlijk) nét iets flitsender uitziet? “Inderdaad”, zegt Valk. “Maar eigenlijk is onze thermostaat beter. Ik wil natuurlijk niet arrogant klinken, want het apparaat van Nest Labs is erg knap gemaakt, maar onze versie heeft verdergaande mogelijkheden. Het is niet zelflerend, een gebruiker krijgt er juist zelf beter inzicht van.”

Lees ook:

Waaerom iPod-man de thermostaat aanpakt

Snellere duurzaamheidstransitie? ‘Dan moeten leiders eerst hun blik verruimen’

In samenwerking met Nyenrode Business Universiteit - De overgang naar een duurzamere toekomst vraagt om een nieuw soort leiderschap met andere skills, zien ze bij Nyenrode Business Universiteit. 'Nu wordt nog te vaak alleen naar de eigen organisatie gekeken. Om echt te veranderen, moeten leiders uitzoomen en naar het hele plaatje kijken.'

systeemdenken bij Nyenrode
Nicolas Chevrollier en Marjolein Baghuis van Nyenrode Business Universiteit. Foto: Nyenrode

Organisaties spelen een cruciale rol in de duurzame transitie. Maar alleen samen met anderen kan er een echte verandering op gang worden gebracht. Daarentegen zijn veel managers en directeuren nu vooral bezig met de eigen bedrijfsvoering, constateert Nicolas Chevrollier, hoofddocent en wetenschapper bij Nyenrode. ‘Het is een soort tunnelvisie, dat is jammer. Voor echte veranderingen moeten leiders hun blik verruimen.’

Systeemdenken als skill

Systeemdenken biedt volgens Chevrollier de oplossing. ‘Het is een skill die we veel meer nodig hebben. Voor leiders is dat niet makkelijk. Zij werken graag met concrete plannen die ze liever vandaag dan morgen uitvoeren. Systeemdenken vraagt om uitzoomen naar de hele sector of de hele keten. De focus verschuift van één organisatie naar veel meer partijen.’

Ook zijn collega Marjolein Baghuis benadrukt het belang van systeemdenken. ‘Als je het hele systeem overziet, wordt de omvang van een bepaalde opdracht duidelijk. En komt ook het inzicht dat samenwerken met concullega’s, ngo’s en kennisinstellingen noodzakelijk is. Binnen organisaties vereist dat een bepaalde mate van kwetsbaarheid en bescheidenheid. Het is een andere houding dan uitstralen dat je het allemaal wel weet en niemand nodig hebt.’

Competitiedrang

Veel leiders zijn gewend om te concurreren. Chevrollier wijst erop dat bedrijven soms beter af zouden zijn als ze hun krachten bundelen. Een voorbeeld: de meeste benodigde materialen voor de energietransitie komen uit China. Voor kleine en grote bedrijven zou het slim kunnen zijn een coöperatie op te zetten om deze grondstoffen gezamenlijk in te kopen. Om mogelijk betere prijzen te bedingen. ‘Het is nu ieder voor zich. De competitiedrang wint het van de wens om samen te werken. Prima, maar in sommige situaties is het verstandiger om de samenwerking op te zoeken.’

Tony’s Open Chain

Een andere aanpak heeft Tony’s Chocolonely, een bedrijf waar Baghuis veel mee heeft samengewerkt en dat al jaren werk maakt van chocolade zonder uitbuiting. In plaats van concurreren delen ze hun werkwijze met andere chocolademakers, in de hoop zo de chocoladesector te verbeteren. De vooruitgang gaat langzaam, maar het begin is er. ‘Albert Heijn bijvoorbeeld gebruikt inmiddels Tony’s Open Chain voor al zijn huismerk chocoladelabels.’

Persoonlijke drive telt

Hoe komt het dat de ene organisatie veel sneller verduurzaamt dan de ander? Het heeft te maken met de leider, menen de docenten van Nyenrode. Chevrollier: ‘De persoonlijke drive wordt vaak onderschat. Bij opleidingen voor managers staan businessmodellen en strategieën centraal. Maar echte verandering gebeurt vaak op basis van gevoel.’

Baghuis beaamt dat. ‘De persoonlijke ontwikkeling wordt nogal eens vergeten, terwijl het zo’n belangrijke drijfveer kan zijn. Ik heb het gezien bij een technisch mkb-bedrijf. Daar werd de directeur en grootaandeelhouder geraakt door het boek Doughnut Economics van Kate Raworth. Na het lezen kon hij nooit meer op een andere manier naar zijn bedrijf kijken. Hij wilde het voortaan anders doen en het managementteam daarin meekrijgen. Als leiders geraakt worden, kan dat een motor zijn voor verandering.’

Bij urgentie ontstaan ineens samenwerkingen

Langdurige afspraken kunnen verduurzaming vertragen, zegt Chevrollier. ‘Bedrijven zijn dan niet flexibel en zitten vast in een systeem. Grote organisaties veranderen vaak langzaam. Dat komt vaak niet door angst, maar uit gewoonte.’

‘Tot het vastloopt’, meent Baghuis. ‘Dat zie je nu met de elektrificatie in het bedrijfsleven. Op veel plekken is het lastig om nog een aansluiting te krijgen. Ineens zie je samenwerkingen ontstaan. Overigens is dat vaak tussen buren en niet tussen directe concurrenten. In havengebieden en bedrijventerreinen wordt gekeken hoe de stroomvoorziening beter kan worden ingericht, waardoor aansluitingen ineens wel mogelijk zijn. De urgentie is groter dan de angst.’

Chevrollier beaamt dat: ‘In die zin is een crisis een goede katalysator. Het kan verandering in een versnelling brengen.’

Combineer systeemdenken met persoonlijke missie

De twee docenten zijn het erover eens dat systeemdenken leiders kan helpen om duurzame verandering teweeg te brengen. Hetzelfde geldt voor het persoonlijke aspect. ‘Verandering is zowel zeer systeemgericht als enorm persoonlijk. Eigenlijk moeten managers omhoog naar het systeem en naar binnen voor hun eigen, persoonlijke drijfveren’, vat Baghuis samen. ‘Die twee moeten worden toegevoegd aan het klassieke leiderschap dat zich richt op de organisatie.’

Bij Nyenrode Business Universiteit leren leiders via opleidingen en ontwikkelprogramma’s hoe ze systeemdenken kunnen inzetten om duurzame verandering te versnellen. Samenwerkingen aangaan, complexe ketens overzien en tegelijkertijd werken vanuit een persoonlijke missie, om zo echt impact te maken.