‘Door de coronaschuld betalen we 14.000 euro per maand terug. Dat drukte zó zwaar op de resultaten dat er nauwelijks ruimte was om te investeren in groei.’
Met deze woorden vat Merijn Janssen, eigenaar van meubelbedrijf NJOJ Living en oprichter van marketing- en salesbureau The Underdog, een groeiend probleem samen: de financiële nasleep van de coronacrisis zet een rem op het mkb.
Hoewel de economie langzaam herstelt, blijven veel bedrijven worstelen met coronaschulden. Banken tonen zich terughoudend, zelfs tegenover bewezen businessmodellen. Voor veel ondernemers betekent dit dat groei stagneert.
Hoe zat het ook alweer?
Tijdens de coronacrisis bood de overheid steun via de regelingen NOW (loonkosten) en TVL (vaste lasten), en kregen bedrijven belastinguitstel. Sinds oktober 2022 moeten ondernemers deze schuld in vijf jaar aflossen, met een rente die inmiddels is opgelopen tot 4 procent.
De gezamenlijke coronaschuld van ondernemers bedroeg eind 2024 bijna 7 miljard euro. Voor veel bedrijven vormt deze last een extra barrière bij het verkrijgen van financiering, waardoor ze in een spagaat belanden: investeren in groei is noodzakelijk, maar zonder externe financiering onmogelijk.
De bank zegt nee – en nu?
Ralph van Dam ziet de gevolgen dagelijks. Hij is medeoprichter van Geldfit Zakelijk, een platform dat ondernemers helpt bij het vinden van financiële oplossingen. ‘Ondernemers hebben keurig gedaan wat er van ze werd gevraagd: ze hielden hun bedrijf overeind met steun van de overheid. Maar nu wordt diezelfde steun als een blokkade gezien. Dat is niet solidair en in strijd met de belofte die toen gedaan werd: hier komen we samen uit.’
Volgens Van Dam zit het probleem in de financiering. ‘Ondernemers kunnen soms hun schulden verlagen via regelingen, maar er is geen bank of andere financiële partij die daarna een zogenoemd saneringskrediet verstrekt om de opgelopen schulden in een keer af te kunnen kopen. Dat betekent dat bedrijven vastzitten: ze moeten groeien om hun schulden af te lossen, maar zonder sanering en herfinanciering met nieuw geld kunnen ze niet groeien.’
Lees ook: 7 tips om financiering bij ‘rotbanken’ los te krijgen
Een van de alternatieve financieringspartijen is BridgeFund, een online platform dat ondernemers met een gezonde cashflow direct toegang geeft tot groeikapitaal, zonder tussenkomst van een bank. Ceo Julian van de Steeg ziet dat ondernemers met een coronaschuld bij traditionele kredietverstrekkers vaak vastlopen. ‘Wij kijken niet alleen naar het verleden, maar naar hoe een ondernemer nu zijn bedrijf runt en welke maatregelen hij heeft genomen om zijn financiële positie te stabiliseren.’
Een ‘nee’ van de bank hoeft dus niet het eindstation te zijn. Er zijn meer manieren om kapitaal aan te trekken.
#1 Crowdfunding: geld ophalen bij klanten en netwerk
Toen banken hem afwezen, besloot Janssen van NJOJ Living zelf een crowdfundcampagne op te zetten. ‘Eerst in mijn eigen netwerk, daarna breder. Als mensen zien dat je omgeving vertrouwen heeft, groeit het enthousiasme.’
Inmiddels werkt hij in fases aan het ophalen van 1,5 miljoen euro via leningen en investeerders, en nog eens 1,65 miljoen euro via pre-orders en bestellingen.
Deze aanpak is niet uniek. In 2024 werd in Nederland ruim 1,1 miljard euro via crowdfunding opgehaald, een stijging van 20 procent ten opzichte van het jaar ervoor.
‘We vragen niet om een gift’, zegt Janssen. ‘Mensen die meedoen, krijgen echt iets terug: meubels met shoptegoed, een hoog rendement op hun investering én de kans om bij te dragen aan een groeiend bedrijf.’
Crowdfunding werkt vooral voor bedrijven met een consumentenproduct of horecaconcept, omdat zij een breed publiek kunnen aanspreken. ‘Als je goed bent in marketing, kun je op die manier veel geld ophalen’, zegt Van de Steeg (BridgeFund). ‘Maar als je daar niet goed in bent, moet je er niet aan beginnen.’
#2 Private investeerders: meer dan alleen geld
Naast crowdfunding kiezen steeds meer ondernemers voor private investeerders, blijkt uit onderzoek. Die brengen niet alleen geld in het laatje, maar ook kennis en een netwerk. Volgens Van Dam kan dit een sleutel zijn voor ondernemers die nu vastlopen. ‘Banken kijken alleen naar cijfers uit het verleden. Private investeerders kijken naar de toekomst. Dat maakt een enorm verschil.’
Een voorbeeld is het platform NLInvesteert. Zij bieden combinaties van particuliere investeerders en andere financiers. Hierdoor zijn ondernemers minder afhankelijk van banken en hun strenge regels – maar hebben ze ook minder zekerheden.
De belangstelling voor financiering via aandelen groeit, waarbij investeerders mede-eigenaar worden. Dit verlaagt de maandlasten en geeft bedrijven meer ruimte om te groeien.
Toch is investeren via particulieren niet zonder risico. ‘Financieren is een vak’, waarschuwt Van de Steeg. ‘Een lening moet bijdragen aan het toekomstperspectief van een onderneming, niet aan het dichten van gaten.’
#3 Samenwerken met andere bedrijven
Een andere manier om te groeien zonder lening is samenwerken met andere bedrijven: het zogeheten bartering of ruilhandel. Stel je voor: een kleine koffiebranderij ziet de vraag naar hun product stijgen, maar heeft geen budget voor nieuwe apparatuur. In plaats van een lening af te sluiten, maakt de branderij een deal met een grote horeca-leverancier.
Die financiert de extra machines in ruil voor een vaste afname van koffie voor hun cafés. Zo kan de branderij groeien zonder extra schulden en verzekert de leverancier zich van goede koffie.
#4 Subsidies en belastingvoordelen
Verder maken veel ondernemers nog geen gebruik van subsidies en belastingvoordelen, terwijl deze financiering toegankelijker kunnen maken. Regelingen zoals de Borgstelling MKB-kredieten en de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk kunnen uitkomst bieden bij de zoektocht naar krediet.
Bij de eerste regeling staat de overheid garant voor leningen, de tweede biedt belastingvoordeel op loonkosten voor onderzoek en ontwikkeling. Dit verlaagt de kosten van innovatie, wat met name interessant is voor techbedrijven en de maakindustrie.
Ondernemers die in actie komen, winnen
Volgens Van Dam van Geldfit Zakelijk is het belangrijk om je schulden onder ogen te zien en hierover te communiceren met de kredietverstrekker. Maar nog belangrijker is het heft in handen nemen. ‘Wie blijft hangen in het idee dat banken de enige oplossing zijn, loopt vast. Maar wie breder kijkt en slim inspeelt op alternatieven, heeft nog steeds alle kans om te groeien.’
Dat laat Janssen zien met zijn crowdfundacties. Hij ziet nu de eerste resultaten en hoopt binnenkort de productie van zijn bar-, sta- en eettafels op te schalen. ‘Het is hard werken, maar stilzitten helpt niemand. Als ondernemer moet je vooruit blijven denken.’
