Trix van der Vleuten (43) had een deadline bij het schrijven van May for President, haar eerste kinderboek, over de zoektocht van een meisje dat president wil worden. Met de Amerikaanse verkiezingen (5 november) in het vooruitzicht moest het boek zo rond september in de boekhandels liggen. ‘Ik had niet verwacht dat er tegen die tijd een vrouwelijke kandidaat in de race zou zijn’, zegt ze. ‘Wat een cadeau.’
Van der Vleuten staat al langer op onze radar. In 2019 werd ze opgenomen in de MT/Sprout Next Leadership 50, met dank aan haar (toen al) indrukwekkende cv. Inmiddels is ze head of global brands & marketing strategy bij Versuni, de voormalige huishoudtak van Philips. Ze maakt deel uit van de raad van toezicht van festival Oerol, is lid van SER Topvrouwen en gastdocent aan Nyenrode. En nu is ze ook schrijver.
Lees ook: Trix van der Vleuten (Versuni): ‘Leiderschap krijg je niet gegeven met een functietitel’
Dolfje Weerwolfje en Harry Potter
Het idee voor een eigen kinderboek ontstond, toen het haar opviel dat de personages in de lievelingsboeken van haar kinderen – twee zoons (8 en 10 jaar) en een dochter (bijna 7) – wel erg vaak jongens waren. Andy en Terry uit De Waanzinnige Boomhut-reeks, Dolfje Weerwolfje, Harry Potter, enzovoort. Internationale onderzoeken onderschrijven die disbalans (zie kader). ‘Dat is niet het wereldbeeld dat ik mijn dochter Loiz mee wil geven. En mijn zoons trouwens ook niet.’
Prinsessen & paarden
‘De Nederlandse Kinderboeken top 100 is nog erger’, zegt Trix van der Vleuten, die aan het tellen sloeg. ‘Slechts 4 procent van de jeugdbestsellers in de leeftijd van 7 tot 9 jaar heeft een meisje in de hoofdrol, en dan gaan die boeken vaak ook nog over prinsessen of paarden.’
Ze besluit het boek te schrijven waarvan zij vindt dat kinderen – alle kinderen – het moeten lezen. Het verhaal in een notendop: als het vrouwelijke titelpersonage May op school vertelt dat ze president wil worden, wordt die ambitie direct de kop ingedrukt door haar docent. Een vrouw als president? Dat is nog nooit eerder gebeurd, en gaat haar dus ook niet lukken.
Lees ook: Gelijke kansen? ‘Nederlandse vrouwen worden in hun carrière ingehaald rond hun 30ste’
May laat het er niet bij zitten en zet alles op alles om een ontmoeting met de president te regelen en het hem zelf te vragen. De president is net als zijzelf van kleur, al wordt daar in het boek geen nadruk op gelegd. Het is eerder een vanzelfsprekendheid, net zoals een van haar klasgenoten Mo heet en de directeur van haar basisschool mevrouw Ling.
Realistische afspiegeling
De personages zijn zo gekozen dat iedereen zichzelf kan herkennen, vertelt Van der Vleuten. ‘Een realistische afspiegeling van de huidige maatschappij. Want niet alleen vrouwelijke hoofdpersonages zijn ondervertegenwoordigd in de jeugdliteratuur, met een aandeel van slechts 1 procent geldt dat ook voor BAME-personages (Black, Asian and minority ethnic, red.).’
De parallellen met de realiteit zijn niet ver weg. Kijk naar Trump, die de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris vol aanvalt op het feit dat ze een vrouw is en de ene seksistische term na de andere gebruikt. Een kleine bloemlezing: ‘nasty’, ‘the meanest’, ‘totally unlikable’ en ‘monster’.
Hoewel Van der Vleuten er in haar boek met een minder gestrekt been ingaat, wordt ook haar titelpersonage geconfronteerd met seksistisch taalgebruik, vooroordelen en situaties die veel corporate vrouwen volgens haar zullen herkennen. Dat May ‘te groot droomt’ en dat ze ‘fanatiek’ zou zijn, in plaats van ambitieus.
Een van de eerste lichtingen
Tegen die vooroordelen is Van der Vleuten ook aangelopen in haar bijna twintigjarige carrière in de marketing. Ze startte haar loopbaan als brandmanager bij PepsiCo en had managementrollen bij onder meer Grolsch, FrieslandCampina, Kraft Heinz en Philips. Voor ze de overstap naar Versuni maakte, was ze CMO bij KFC Northern Europe.
Lees ook: Trix van der Vleuten (CMO KFC): ‘Op de winkel passen is niets voor mij’
‘In alle bedrijven waar ik heb gewerkt, behoorde ik tot een van de eerste lichtingen in de management- en directielagen. Ik ben de enige vrouw aan tafel geweest, ik heb met een paar anderen aan tafel gezeten, maar ik heb nog niet meegemaakt dat vrouwen in de meerderheid waren’, blikt ze terug. ‘Het zijn er nog steeds niet heel veel. Met de aanstelling van Véronique Pauwels bij Versuni (in maart 2024, red.) werk ik nu pas voor de tweede keer onder een vrouwelijke ceo.’
Een merkbaar verschil. ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwelijke leiders meer mensgericht zijn. Dat zie ik bij Véronique. Ze is een echte businessleider, maar zet ook sterk in op DE&I en geeft expliciet aan dat ze van Versuni een great place to work wil maken.’
Weg vrijmaken
Worden diversiteit en inclusie daarmee niet ook tot vrouwenthema gemaakt? Van der Vleuten schiet eerst in de lach en denkt dan na. ‘Om Joris Luyendijk aan te halen: als je het probleem niet zelf ervaart, is het lastig om je in te beelden hoe het is. Maar natuurlijk hebben we de mannen nodig, juist. Kijk naar Joe Biden, die een stap opzij heeft gezet en daarmee de weg heeft vrijgemaakt voor Kamala Harris.’
Lees ook: Joris Luyendijk: ‘Als iedereen aan de top op elkaar lijkt, denkt niemand nog na’
Net zoals vrouwen elkaar verder moeten helpen, vervolgt ze. Simpel voorbeeld? Salarisonderhandelingen. ‘Daar coach ik jonge talenten op. Ik heb ooit een toptalent aangenomen, iemand die 30 procent minder vroeg dan wat ze met haar ervaring kon krijgen. Dat gaan we dus niet doen, heb ik gezegd, en ik heb die 30 procent erbovenop gegooid. HR was niet blij. Maar ik wil mensen gewoon betalen wat ze waard zijn.’
Aardig én succesvol
Voor haar eigen professionele ontwikkeling zijn drie mensen (m/v) bepalend geweest. Allereerst Sietze Montijn, die haar als werkstudent op de corporate communicatie-afdeling van Heineken onder zijn vleugels nam. ‘Dat was zo’n aardige man en hij kreeg zoveel gedaan. Een eyeopener: aardig en succesvol zijn konden dus gewoon samengaan. Sietze deed een paar dingen heel goed. Veel bellen, veel luisteren. Alle perspectieven horen en daarin een balans vinden, waarbij iedereen zich gehoord voelt.’
Ze leerde ook veel van Margreet Rijkaart, haar leidinggevende bij PepsiCo, en Geraldine Beker, haar senior bij FrieslandCampina en later Kraft Heinz. ‘Margreet heeft me veel geleerd over content. Zij kan verhalen heel strak neerzetten vanuit een dataperspectief: wat gaan we vertellen en welke datapunten gaan we daarvoor gebruiken? En Geraldine is voor mij het levende voorbeeld van ‘hard op de content, zacht op de mens’. Ik kreeg altijd zoveel energie van haar aanwezigheid.’
In dat kader noemt ze ook Cees ‘t Hart, de voormalige ceo van FrieslandCampina. ‘Die was zo gepassioneerd over wat hij deed. Het type dat – letterlijk – op tafel kon springen van blijdschap. Mensen hebben het er nog over.’
Ze heeft van alles wat meegenomen en omgevormd tot haar eigen leiderschapsstijl, die ze omschrijft als give the ones you love wings to fly, roots to come back and reasons to stay. Geleend van de Dalai Lama, lacht ze. ‘Hij had het niet beter kunnen verwoorden.’
Mike for President
Terug naar May for President. Met het boek wil Van der Vleuten kinderen aanmoedigen groot te dromen, maar ze ook laten zien met welke tegenslagen ze te maken kunnen krijgen bij het verwezenlijken van die ambities. Hoe ze daarmee kunnen omgaan en dat ze een ‘nee’ ook kunnen ombuigen door een andere route te kiezen.
Lees ook: Nancy Poleon helpt al 10 jaar vrouwen naar de top: ‘Goed zijn in je werk is niet genoeg’
‘Dat is iets heel anders dan wat meisjes meestal wordt verteld’, denkt Van der Vleuten. ‘Die krijgen vooral mee dat ze zich moeten gedragen, bescheiden en rustig moeten zijn. Niet te hoog in dat klimrek, klim niet in bomen. Straks val je of word je vies.’
Zeker in de vormende kinderjaren, waarin je nog geen verantwoordelijkheden hebt en je helemaal kunt richten op wat je kan en wil, zijn rolmodellen als titelpersonage May belangrijk, vindt ze. ‘Ik kreeg de vraag of er ook een Mike for President-versie komt – nou, nee. Dat verhaal is al genoeg verteld. Het is tijd voor een ander perspectief.’
May for President is vanaf 2 september 2024 online en in boekwinkels verkrijgbaar (reserveren kan). Het e-book is al beschikbaar voor pre-order.
