Geen producten in je winkelwagen.
Nederland boekt maar weinig vooruitgang bij het dichten van de genderkloof. Voor het derde jaar op rij blijft ons land steken op de 28ste plek van het Global Gender Gap Report 2024, de graadmeter van het World Economic Forum (WEF) voor de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, in 146 landen.
Daaruit blijkt dat Nederland zelfs onder het niveau van vorig jaar is beland: 77,5 procent van de kloof is gedicht, een daling van 0,2 procent ten opzichte van 2023. Wel zit ons land boven het gemiddelde van 68,5 procent (+0,1 procent ten opzichte van vorig jaar). Wereldwijd schiet het dus ook niet echt op, in dit tempo duurt het nog 134 jaar voor de emancipatie is voltooid.
Lees ook: Topvrouw Artie Debidien: ‘Al die diversiteitsmanagers en -adviseurs moeten zich schamen’
Aan alle kanten ingehaald
Henk Volberda had op betere resultaten gehoopt. Hij is hoogleraar strategie en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van het Amsterdam Centre for Business Innovation, partner van het WEF. ‘Nederland is een middenmoter’, zegt hij. ‘We worden aan alle kanten ingehaald door landen die veel sneller progressie boeken.’
Koploper IJsland is met 93,5 procent dichtbij volledige emancipatie, Finland en Noorwegen volgen met een aandeel dat richting de 90 procent gaat. Ook buurland Duitsland staat met een percentage van 81 procent in de top 10. Het WEF kijkt hierbij naar de verschillen in levensverwachting tussen mannen en vrouwen, in toegang tot onderwijs, politieke invloed en economische participatie.
Gemiste kans
Bij laatstgenoemde factoren blijft Nederland achter. Het aandeel vrouwelijke Tweede Kamerleden daalde het afgelopen jaar van 40,7 procent naar 38,7 procent en hoewel de coalitiepartijen de ministersposten evenredig willen verdelen, zit er na dertien jaar Rutte straks opnieuw een man in het Torentje. Dat zegt volgens Volberda wel wat. ‘We hadden de kans om een vrouwelijke premier te benoemen en dat is opnieuw niet gebeurd.’
Lees ook: Nancy Poleon helpt al 10 jaar vrouwen naar de top: ‘Goed zijn in je werk is niet genoeg’
Wat betreft levensverwachting en toegang tot gezondheidszorg en onderwijs gaan mannen en vrouwen gelijk op. Tegenwoordig betreden zelfs meer theoretisch opgeleide vrouwen dan mannen de arbeidsmarkt. Volberda: ‘Ze beginnen op hetzelfde niveau, in overheidsfuncties is het startsalaris van vrouwen zelfs hoger. Het kantelpunt komt rondom hun 30ste, als ze zwanger worden. Dan gaan mannen ze inhalen.’
‘Drop to the top’
Nog steeds komen de zorgtaken in gezinnen vooral op moeders neer, waardoor ze vaak minder gaan werken. Meer dan driekwart van de vrouwen heeft een parttimebaan, tegen minder dan de helft van de mannen. Dat heeft gevolgen voor hun carrière, ziet Volberda. ‘In Nederland heeft nog geen 14 procent van de bedrijven vrouwelijke topmanagers. Een van de redenen is, denk ik, dat werkgevers bij promoties een voorkeur hebben voor fulltimers.’
De professor noemt het de ‘drop to the top’. Dat effect is wereldwijd te zien. Van de startfuncties in het bedrijfsleven wordt 46 procent door vrouwen ingevuld, maar hun aandeel daalt naar 25 procent als het om C-level-rollen gaat. In de wetenschap, technologie, techniek en wiskunde – van oudsher mannenbastions – is dit effect nog sterker. Daar gaat slechts een derde van de startersbanen naar vrouwen en is een op de tien executives een vrouw.
Lees ook: Vrouwen in tech krijgen minder betaald: ‘Tekort op senior posities houdt loonkloof in stand’
In branches waar vrouwen domineren, zoals het onderwijs, lijkt het makkelijker om op te klimmen. Uitzondering is de zorg, waar bijna 70 procent van de werknemers vrouw is, maar ongeveer twee derde van de topposities door mannen wordt ingevuld.
Meer quota, verplichte rapportages
Nederland heeft lang gedacht dat het die scheve verhoudingen zelf wel recht kon trekken, denkt Volberda. ‘Maar als er drie jaar op rij vrijwel niets gebeurt, wordt het tijd om het over een andere boeg te gooien.’ Hij is voorstander van harde wetgeving: meer quota, verplichte rapportages over de genderverhouding en de loonkloof. Plus voorzieningen die het voor ouders makkelijker maken om werk en gezin te combineren.
De professor denkt dat de tijd er rijp voor is. ‘Hoe lang accepteren we deze genderongelijkheid nog? Bovendien dient het uitbannen ervan niet alleen een maatschappelijk, maar ook een economisch belang. De Wereldbank schat dat het dichten van de kloof het wereldwijde bbp met meer dan 20 procent kan verhogen, het Internationaal Monetair Fonds ziet het als methode voor bedrijven om de productiviteit te verhogen.’
Lees ook: Deze leiders uit de Inclusive30 maken de BV Nederland écht inclusiever
