‘Sorry Pieter.’ In een ingezonden brief in De Telegraaf biedt Ronald Plasterk vrijdag zijn excuses aan aan Pieter Omtzigt. De twee hadden in februari een aanvaring toen Plasterk informateur was.
Tijdens het debat over de kabinetsformatie vertelde Plasterk over de avond dat Omtzigt uit de formatie stapte. De NSC-leider uitte in een hotel in Den Haag tegen journalisten zijn ongenoegen over de moeizame onderhandelingen. Saillant detail, aldus Plasterk: Omtzigt had zijn dienstauto gebruikt om bij het hotel te komen.
Die onthulling zorgde voor irritatie bij de voormalig CDA’er. Het boterde sowieso al niet tussen de twee. Omtzigt verweet Plasterk dat hij wekenlang brieven over de staat van de overheidsfinanciën op zijn bureau had laten liggen.
Ronald Plasterk, de nieuwe premier?
Dat Plasterk nu met excuses komt, is niet los te zien van de onderhandelingen over een nieuw kabinet. PVV-leider Geert Wilders zou de 67-jarige oud-minister willen voordragen als nieuwe premier van Nederland. Alleen Omtzigt ligt nog dwars, zeggen Haagse bronnen.
‘Ik hecht eraan te stellen dat ik dat niet had moeten doen; het was onnodig en misplaatst’, schrijft Plasterk in de ingezonden brief. ‘Ik heb er nadien daarom persoonlijk mijn excuses voor gemaakt bij Pieter Omtzigt en herhaal die graag publiek.’
Later op vrijdag gaan Omtzigt en Plasterk nog in gesprek om de kou uit de lucht te halen, melden ingewijden aan de NOS. Een eventuele voordracht van Plasterk wordt pas verwacht na Pinksteren.
Maar het akkefietje met Omtzigt lijkt niet het enige obstakel voor Plasterks benoeming. Er speelt ook een andere kwestie. NRC onthulde in maart dat Plasterk miljoenen verdiende met een biotech-startup. En de manier waarop dat ging, roept een aantal vragen op.
Aan de slag bij MyTomorrows
Na zijn positie als minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II keert Plasterk in 2017 terug naar zijn roots: de wetenschap. Hij is opgeleid en gepromoveerd bioloog, gespecialiseerd in de moleculaire genetica, en was eerder hoogleraar en directeur van een onderzoeksinstituut.
Op 1 december 2017 gaat Plasterk aan de slag als chief scientific officer bij MyTomorrows, ook wel bekend als de Uber van de medicijnen. Dat bedrijf is opgericht door biotech-ondernemer Ronald Brus, de voormalige ceo van het Leidse biotechbedrijf Crucell dat voor ruim 2 miljard dollar werd overgenomen door Johnson & Johnson.
MyTomorrows koppelt patiënten aan experimentele geneesmiddelen van farmaceuten. Aan Plasterk de taak om samenwerkingsverbanden te sluiten met universiteiten.
Database van Jan Koster
Het is niet de laatste keer dat zijn contacten bij Crucell Plasterk helpen. Zo wordt hij door medeoprichter Bob Löwenberg gewezen op het werk van microbioloog Jan Koster. Die heeft bij het Amsterdam UMC in twee decennia een omvangrijke database opgebouwd, R2, met enorme hoeveelheden biologische gegevens.
Wetenschappers van over de hele wereld gebruiken die database om verbanden te leggen, om zo nieuwe manieren te vinden om kanker te bestrijden. Dat kan kosteloos. Koster is niet geïnteresseerd in geld verdienen en stelt de database open voor iedereen.
Plasterk legt contact met Koster en wil samenwerken. Dat verzoek is niet heel gek. Plasterk is op dat moment bezig om een leerstoel binnen te slepen bij het Amsterdam UMC, waar hij voor zijn politieke carrière hoogleraar was. Koster en hij worden binnenkort collega’s.
Maar er lijkt nog een ander motief. Volgens NRC zien Plasterk en zijn Crucell-contacten een manier om geld te verdienen met de database van Koster.
Het patent van Plasterk
Plasterk en Koster doen wel degelijk samen onderzoek. Dat leidt uiteindelijk tot een wetenschappelijk artikel dat in april 2019 verschijnt in het vaktijdschrift Scientific Reports.
Maar ondertussen is Plasterk ook bezig om een patent te bemachtigen op basis van dat gezamenlijke onderzoek. In juli 2018 doet hij daarvoor de aanvraag. Het staat alleen op zijn naam; Koster wordt niet genoemd.
Een half jaar later ziet Frame Therapeutics het levenslicht, het nieuwe bedrijf dat Plasterk opricht samen met Löwenberg, Dinko Valerio, nog een oud-gediende uit de Crucell-tijd, en jurist René Beukema. Frame ontwikkelt een methode die de mogelijkheid biedt voor individuele kankerpatiënten een vaccin te maken. De database van Koster speelt daarin een wezenlijke rol.
Ruim drie jaar later koopt het Duitse biotechbedrijf CureVac het bedrijf van Plasterk en co. Prijskaartje: 32 miljoen euro. Koster en het Amsterdam UMC delen niet in de opbrengst.
Kwestie intellectueel eigendom
Het Amsterdam AMC gaat de gang van zaken onderzoeken, zo werd begin mei bekend. Academische instellingen hebben speciale bureaus opgericht om kwesties rond intellectueel eigendom (IP) af te handelen. Als een onderzoeker een commercieel bedrijf wil bouwen met kennis van de universiteit, dan moet diegene eerst langs het zogeheten knowledge transfer office.
Daar liggen contracten klaar. Universiteiten kunnen aandelen, royalty’s of een combinatie daarvan vragen in ruil voor hun IP.
Lees daarover meer: Met deze ‘deal terms’ geven universiteiten hun startups duidelijkheid
Plasterk heeft de betreffende instantie van Amsterdam UMC, Innovation Exchange Amsterdam (IXA), nooit betrokken bij zijn patentaanvraag. Volgens de oud-minister was daar geen aanleiding voor, omdat hij de uitvinder is van de methode. Ook Koster raadpleegde hij niet.
Ging Plasterk aan de haal met universitaire kennis? En is hij wel de enige uitvinder van de gepatenteerde kankertherapie? Wat de antwoorden op deze vragen ook zijn. Een potentiële premier kan dit rumoer niet gebruiken.
Update 20 mei 2024: Plasterk trekt zich officieel terug als premierskandidaat. In een verklaring schrijft hij:
‘Er zijn de laatste tijd berichten verschenen waarin mijn integriteit in twijfel wordt getrokken en die belemmerend zouden werken voor mijn eventuele functioneren als minister-president, ook al zijn ze onjuist. De gedane beschuldigingen zijn in essentie onwaar en voor het overige futiel. Ik ben volledig integer, en was bereid om die integriteit uitputtend te laten toetsen door de formateur en zijn adviseurs. Ik ben niet langer beschikbaar om de leider van het kabinet te worden.’
.
.
