Het kopen van een Lightyear 0
Het is 2017 als ik namens Voys één van de eerste Lightyear-zonneauto’s bestel. We rijden dan al bijna vier jaar Tesla en ik zie Lightyear echt als de volgende duurzame stap. En holy shit, deze droom komt gewoon uit Nederland. De koop van de auto van 120.000 euro wordt een paar jaar later een investering van 150.000 euro met het recht op koop.
We volgen de ontwikkelingen enthousiast en zijn drie jaar geleden om 5.00 uur ‘s ochtends bij de officiële onthulling van de wagen in TheaterHangaar in Katwijk. Het is een onrustige, maar mooie reis voor het jonge bedrijf.
Een paar maanden voordat onze auto in productie gaat, krijg ik echter een belletje. De auto wordt significant duurder en kan niet geleverd worden voor het afgesproken bedrag. Ik besluit dat we ons terugtrekken als investeerder. De 150.000 euro was mijn grensbedrag. Meer kan ik – ook richting mijn Voys-collega’s niet – verantwoorden. Wij krijgen het geld terug.
Het is 26 januari 2023 als de productietak van Lightyear failliet wordt verklaard en er 620 mensen op straat staan. Ik word deze week platgebeld. ‘Jij kent die club vanaf het begin. Wat vind je hiervan?’
Lightyear deed echt niet alles perfect
Laat ik beginnen om te zeggen dat Lightyear echt niet alles perfect deed. Wat wil je ook. In zes jaar met vijf jonge, onervaren founders een bedrijf uit de grond stampen dat alles aan de auto opnieuw wil uitvinden.
De meest duurzame auto, met de grootste actieradius door innovatief ontwerp, met nieuwe lijnen en nieuwe materialen. En o ja, op zonne-energie. Dat is de ambitie.
Een bedrijf wat naar ruim 600 collega’s groeit met 200 miljoen euro aan funding. In zo’n bedrijf zit veel onrust. In zo’n bedrijf wordt de persoon die vijf maand geleden nog stagiaire was verantwoordelijk voor pr terwijl de toko op de fles gaat.
Kijk naar wat bedrijven doen, niet naar wat ze zeggen
Daar kun je van alles van vinden. MT/Sprout-journalist Philip Bueters noemde het in zijn analyse terecht ‘fake it until you make it’ en daar heb ik altijd moeite mee gehad. Een vriend van mij zegt altijd: ‘Je moet kijken naar wat mensen doen, niet naar wat ze zeggen.’ Dat geldt ook voor bedrijven.
Lightyear zei veel, maar Lightyear deed ook veel. Er zijn gewoon tien van die auto’s uit de fabriek gerold. Vol nieuwe materialen, zonnepanelen op het dak, motoren in wielen en met de laagste luchtweerstand. Wauw.
En Lightyear heeft in dat proces team, kennis, kunde en een enorme tech stack opgebouwd. Lightyear was daarmee vooral aan het bouwen naar hun werkelijke doel: een betaalbare revolutionaire auto.
Dat is namelijk het verhaal van Lightyear: dure auto maken, die genoeg verkopen om de organisatie te bouwen, om daarna de goedkope auto die werkelijk impact kan maken te produceren.
Een zonneauto ontwikkelen kost miljarden
De realiteit was echter anders. Die dure auto werd niet genoeg verkocht. Die dure auto werd – covid, grondstofcrisis, chipcrisis, oorlog in Europa, energiecrisis – veel te duur. Doorgaan met de productie van die dure auto was daarmee een verliesmakend en doodlopend spoor.
Want een auto bouwen is één ding. Een auto betrouwbaar decennia op de weg houden is echt een heel ander verhaal. Die centen, energie en tijd moeten gaan naar het betaalbare broertje, de Lightyear 2.
Maar als je die milestones niet haalt, wordt het heel lastig. Want er is één ding wat iedereen van tevoren wist: het bouwen van een nieuw autobedrijf doe je niet voor een miljoen, niet voor 10 miljoen, niet voor een paar honderd miljoen.
Het bouwen van een next-gen autobedrijf op het ambitie- en impactniveau van Lightyear kost miljarden. En dat geld krijg je alleen als je laat zien wat je stap voor stap kan.
Een mogelijke koper van Lightyear: Shell?
Terug naar de kern van mijn verhaal. Je moet niet kijken naar wat bedrijven zeggen, je moet kijken naar wat ze doen. Er zijn meer bedrijven die dingen zeggen.
Shell is daar een mooi voorbeeld van. Ja, de ‘wij veranderen voor een schone toekomst en verdienden 18 miljard dollar in een kwartaal’ Shell. Een ander voorbeeld is ‘fossielvrij in één generatie’ Vattenfall.
MT/Sprout schreef al over 4 mogelijke toekomstscenario’s voor Lightyear. Ik wil er daar één aan toevoegen: Shell investeert echt geld in Lightyear.
Ja, dat klinkt absurd. Maar als Tesla als autobouwer ook tankstations – superchargers – maakt, waarom zou een tankstationuitbater dan geen auto’s maken? De kennis die ze opdoen en waar ze toegang tot krijgen, kan Shell heel goed in andere gebieden inzetten.
Zonneauto’s belasten het net minder
Wat mij betreft doen ze het in een joint venture met Vattenfall. De energiemaatschappijen hebben namelijk de meeste baat bij die zonneauto’s. Er zit een enorme kostenpost aan te komen voor de netbeheerders, aldus onderzoekers van de Stanford-universiteit.
Elektrische auto’s brengen enorme netwerkkosten met zich voor het opwekken, overbrengen en opslaan van energie. Zonneauto’s belasten door zonneladen en de efficiëntie het net maar half zo zwaar als elektrische auto’s dat zouden doen. Zonneauto’s zijn daarom misschien wel de toekomst.
Wat mij betreft kopen ze VDL er gelijk bij om de auto’s in Born te produceren. Dan kan Shell bij het grote publiek eindelijk laten zien dat ze het echt menen. Door te doen. Want een faillissement van Lightyear zegt veel over de staat van de wereld als het gaat over klimaatverandering: veel zeggen, maar niet doen.
Lightyear droomde en deed. Als we een wereld voor onze koters achter willen laten, verdienen ze een volgende stap.
Lees ook: Lightyear, VanMoof en GreenMo: tech als banenmotor mist zijn goedkope brandstof (geld)
