Ze zijn makkelijk op te voeren, gaan daardoor knetterhard en worden ook nog eens bestuurd door kinderen bij wie de eerste jeugdpuistjes net doorkomen. De fatbike krijgt de laatste maanden steeds meer verwijten naar z’n frame geslingerd.
En daar is deze week weer iets nieuws aan toegevoegd: het ding blijkt namelijk niet alleen populair onder veel jonge mensen, ook het dievengilde fietst er graag mee weg.
In Amsterdam is het risico op diefstal zelfs 90 (!) procent, stelt de ANWB. Die stopt daarom voorlopig met het verzekeren van deze e-bike in XL-uitvoering. Vanaf september worden er geen nieuwe jat-polissen meer afgesloten en verdwijnen de bestaande verzekeringen na hun looptijd automatisch uit de boeken.
Betere sloten voor fatbikes
Het is een stap die Arnauld Hackmann niet zag aankomen. Hij is hoofdredacteur van Nieuwsfiets.nu en volgt de opkomst van de fatbike op de voet. ‘Andere verzekeraars heb ik er in ieder geval nog niet over gehoord. In het persbericht van de ANWB staat bovendien dat het om een tijdelijke maatregel gaat. Ik verwacht dat ze uiteindelijk met een andere oplossing komen.’
Ook Robin Cats van Knaap Bikes is verrast. ‘Nu nog kun je fatbikes laten verzekeren met een ART2-slot, dat is een bepaalde kwaliteitsstempel. Logischer was het geweest als de ANWB zou hebben gezegd: we verplichten een ART4-slot. Dat biedt een betere bescherming.’
Knaap Bikes is bezig met de ontwikkeling van een track & trace-app, in combinatie met een jachtteam. Zo’n gps-feature wordt door Doppio, een andere bekende speler in deze markt, al als standaard toepassing aangeboden. ‘Maar wij gaan straks nog een stapje verder’, zegt Cats. ‘Dan voegen we een feature toe waarbij je een gestolen Knaap met één swipe onklaar maakt. De fiets valt dan vanzelf uit en is niet meer aan te krijgen.’
Eigenaren van een Knaap Bike hoeven sowieso niet te wanhopen over hun verzekering. Het bedrijf heeft net een deal gesloten die een polis voor de fietsende SUV’s garandeert.
De markt en de spelers
Knaap Bikes is één van de grotere fatbike-merken van Nederland. Het bedrijf werd in 2019 opgericht door Robin Cats en Micheal Fiering. De modellen hebben een extra lang zadel, waardoor er altijd ruimte is voor een passagier. Een volgeladen accu is op normale dagen goed voor 140 kilometer.
In 2021 maakte MT/Sprout nog een overzicht met de vijf meest dominante spelers in dit nieuwe segment. Naast Knaap Bikes gaat het onder meer Phatfour, een bedrijf dat is opgericht door Mels van Hoolwerff, Daan Valk en Pieter van Beusekom.
Zij sleutelden enkele jaren geleden in hun Amsterdamse garage nog aan hun 1.0-versie. Het nieuwste model, de FLX, biedt plek aan twee mensen, heeft een bereik van 100 kilometer en kwam eerder dit jaar bij een fietstest van het AD en bij Bright nog als beste uit de test.
Lees ook: Getest: de nieuwe Veloretti Ace en Ivy Two, een prima alternatief voor VanMoof
Registreren van onderdelen
‘In tegenstelling tot andere merken bouwen én assembleren we onze fietsen grotendeels in Nederland. Ook schrijven we de software voor de aandrijflijn helemaal zelf’, zegt Van Beusekom.
Voor het diefstalprobleem zoekt Phatfour het nog niet in een app. ‘Zo’n oplossing moeten we eerst goed doorontwikkelen. Je wilt niet dat de app hapert en iemand zijn fatbike niet meer van het slot krijgt.’
Ook aan het gebruik van trackers kleeft volgens Van Beusekom een nadeel. Verzekeraars hanteren hierbij namelijk hun eigen voorwaarden. Dit neemt niet weg dat Phatfour richting het einde van het jaar met een eigen trackingssysteem komt.
‘Bovendien hebben we nu een systeem ontwikkeld waarbij we de verschillende componenten coderen, zoals de registratie van het framenummer. Zo wordt het voor criminelen veel lastiger om een gestolen fatbike door te verkopen’, zegt Van Beusekom. Zijn bedrijf werkt verder nog samen met politiekorpsen, die lokfietsen inzet.
Groeicijfers houden aan
Concrete verkoopcijfers over de fatbike-markt ontbreken. Maar vaststaat dat Nederlandse producenten hun lijst met bestelbonnetjes ook dit jaar weer langer zien worden. En daar gaat de verzekeringskwestie met de ANWB volgens Arnauld Hackmann van Nieuwsfiets.nu geen verandering in brengen.
‘De verkoopcijfers zullen niet meteen instorten, daarvoor is het product simpelweg té populair. Wel is het jammer voor het imago van de fatbike, dat het op dit gebied toch al zwaar te verduren krijgt’, zegt hij.
Ook Robin Cats ziet boven zijn afzetmarkt voorlopig geen donkere wolken samenpakken. ‘Dit blijft voorlopig een groeimarkt. Ook dit jaar gaan we weer flink plussen, met naar verwachting zo’n 10.000 verkochte Knaap Bikes.’
Dat fatbike komt uit Alaska
De fatbike vindt z’n oorsprong in het Alaska van de jaren 80. Brede velgen en dikke banden maakten de fiets beter geschikt om op het ijs en door de zware sneeuw heen te rijden. Later breidde dat idee zich uit naar andere delen van de wereld, waaronder de woestijn.
‘Ik was zeven jaar geleden op een vakbeurs in China, waar al diverse fatbike-modellen stonden opgesteld’, zegt Hackmann. ‘De verkoop stelde toen alleen amper nog iets voor. Voor ons land kwam de grote omslag toen in 2019 de helmplicht voor snorfietsen werd ingevoerd. Sindsdien zijn de fatbikes niet aan te slepen.’
Cowboys op de markt
Dat de fatbike het lievelingetje is van fietsendieven, is niet de enige zorg die de producenten hebben. Hackmann noemde net al even het imago, er wordt al een poosje flink op het nieuwe fietsfenomeen ingebeukt. Inzet van die discussie? De vraag in welke categorie de fatbike nu eigenlijk valt.
‘Het is in de basis een fiets met pedaalassistentie, waarbij je moet meetrappen om het systeem op gang te houden’, zegt Hackmann. ‘Maar zet je er een gashendel op, dan wordt het ineens een gemotoriseerde tweewieler. In dat geval ben je verplicht om een kenteken te voeren, een rijbewijs te halen en een helm te dragen.’
‘Sommige partijen hebben fatbikes geïmporteerd die makkelijk zijn op te voeren en in Nederland eigenlijk niet de weg op mogen. Ze hebben een zwaardere motor dan de toegestane 250 watt en worden verkocht als e-bike, maar vallen onder dezelfde regels als snorfietsen. Veel mensen weten dat niet.’
Maximale snelheid van fatbikes
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) deelde eind vorig jaar nog waarschuwingen uit aan 27 internetaanbieders van fatbikes. Onderzoek had uitgewezen dat zij niet-gekeurde modellen verkochten, met een hoger vermogen dan 250 watt.
Het is een afslag die Knaap Bikes nooit heeft willen nemen. ‘Je verpest dan de markt of je eigen merk. Wij hebben er meteen voor gekozen om alles volgens de regels te doen’, zegt Cats van Knaap Bikes. ‘Je weet immers dat er vroeg of laat regelgeving komt.
Zo verving het merk de eerste motorcontroller toen bleek dat daar redelijk eenvoudig een gashendel aan kon worden bevestigd. Een nieuwe software-update heeft het opvoeren van de Knaap inmiddels nagenoeg onmogelijk gemaakt.
Publiciteit zorgt voor extra interesse
Pieter van Beusekom van Phatfour is blij met de hardere aanpak door het ILT. Wel schort het volgens hem nog steeds aan de handhaving van illegale versies die op de openbare weg rijden. Zijn bedrijf ziet negatieve publiciteit over de fatbike vooralsnog niet terug in de verkoopcijfers. Sterker nog, het ANWB-nieuws zorgde zelfs voor extra zoekverkeer en meer traffic naar de website.
‘De fatbike-markt is en blijft een groeimarkt, die het segment van de scooters en snorfietsen aan het overnemen is. Daar zijn de verkoopcijfers in een vrije val beland’, zegt Van Beusekom. De verzekeringskwestie en de cowboys op de markt zien wij hoogstens als hobbel op de weg.’
Lees ook: Birò? Deze elektrische microcars zijn minstens zo cool en lusten hem rauw
