Wat is Farmless?
Een producent van eiwitten die geschikt zijn als ingrediënt voor vlees- of zuivel-‘opvolgers’. Dat gebeurt via fermentatie, een techniek die in feite stokoud is en waaraan we ook bier, yoghurt en een pionier als Quorn aan te danken hebben.
De werkelijke revolutie is de grondstof waarmee de microben van Farmless hun eiwitten brouwen. Met schone elektriciteit, CO2, waterstof en stikstof kan een simpel soort alcohol worden gemaakt waarop de bacteriën van Adnan Oners startup goed gedijen.
‘Eigenlijk is het heel simpel: we gebruiken de fundamenten van al het leven op aarde. We kunnen zelfs zonder zonlicht – want er komt geen fotosynthese aan te pas – of landbouwgrond te gebruiken voedsel produceren’, legt hij uit. ‘We zouden hiermee zelfs in de woestijn of droge gebieden eten kunnen produceren, zodat vruchtbare landbouwgrond vrijkomt voor waar nu echt behoefte aan is: bossen en andere natuur om de biodiversiteitscrisis te bestrijden.’
Zo lost Farmless in één klap twee grote uitdagingen op: het enorme land- en watergebruik door landbouw en veeteelt en de noodzaak om CO2 vast te leggen. ‘We maken in feite een nieuwe interface tussen duurzame energie en voedselproductie.’
Wie zitten achter Farmless?
Oner (34) studeerde natuurkunde in Delft en was tot voor kort vooral actief in e-commerce en hightechbedrijven. Sommige richtte hij die zelf op, zoals een zonnebrillenwebsite. Bij andere werkte hij als techneut, zoals bij de leverancier van kassensensoren 30Mhz. ‘Ik heb eigenlijk geen idee wat ik doe, ik hoor niet in dit veld thuis’, grapt hij.
Maar even serieus: ‘Ik wilde na alles wat ik gedaan had meer impact maken in mijn werk. Emissies reduceren, dat is een maatschappelijk en politiek probleem waarvoor voldoende technologische oplossingen bestaan. Vooral energie krijgt daarbij veel aandacht, maar de manier waarop we voedsel verbouwen en het landgebruik dat daaruit voortvloeit, krijgt te weinig aandacht.’
Het liep uit op uitgebreide zelfstudie en een zoektocht naar wat de bronnen van ons voedsel zijn, en welke keuzes je moet maken om het meest efficiënte productiesysteem op te zetten. De ondernemer sprak met experts in Wageningen en Delft, wist voedseltechnologen en fermentatie-experts aan zich te binden en startte in 2022 met Farmless. ‘Mensen die dit verhaal heel spannend vinden, terwijl ze soms 25 jaar ervaring achter zich hebben.’
Wie zitten erop te wachten?
Wat de afzet betreft richt Farmless zich op voedselproducenten. ‘Maar we zijn een b2b2c-bedrijf, want hoe je het ook wendt of keert: ons ingrediënt komt altijd als eerste of tweede op het etiket terwijl het nieuw en onbekend is. Dat geeft ons de kans ons verhaal te vertellen aan de consument: we kunnen land vrijmaken door anders te gaan eten. En dan hebben we het over opvolgers van vlees en zuivel, want als je blijft hangen in vervanger of alternatief kom je nooit ervan los.’
Hoever is Farmless?
Oner heeft een team van zeven mensen om zich heen verzameld die in een lab op het Amsterdamse Science Park al de eerste proefproductie draaien. Hij laat een paar foto’s en filmpjes zien van wat zijn microben tot nu toe hebben opgeleverd: een brokje dat in een koekenpan gebakken wordt en bruin kleurt, een witte vloeistof die je voor melk zou kunnen aanzien. ‘We waren er in dit stadium niet eens zozeer op uit, maar er kwamen al best leuke dingen uit, met een interessante smaak en structuur.’
Een patent op de productiemethode is onlangs aangevraagd. Maar duidelijk is dat de proteïnen van Farmless nog niet klaar zijn voor de markt. Het komende jaar heeft de startup nog nodig om zijn proefproductie op te schalen, de smaak en structuur te tunen. Alles in eigen beheer, ook al heeft Oner al contacten met internationale partijen uit de voedingsindustrie.
Op de iets langere termijn wacht de uitdaging om de Farmless-eiwitten goedgekeurd te krijgen door de voedselautoriteiten. Dat is het verhaal dat we kennen van Meatable, Mosa Meat en andere eiwitvernieuwers: Europa doet er meestal jaren over om een ‘novel food’ toe te laten tot de markt – als dat al gebeurt.
Net als die andere Nederlandse startups kijkt Oner dus over de grens: de VS, Singapore, landen waar de politiek iets vlotter is met het toelaten van alternatieve eiwitten. ‘Europa maakt het lastig voor investeerders en ondernemers in de eiwittransitie: hoe kun je nu een bedrijf opbouwen en je distributie opzetten als je niet weet of en wanneer je goedkeuring krijgt? De consument mist hier innovaties die je buiten Europa wel al ziet.’
Nog geld nodig?
Onlangs kwam Farmless min of meer uit stealth mode met de aankondiging dat het 1,2 miljoen euro heeft opgehaald. Bij een bont gezelschap van angels en investeerders die geen van allen uit Nederland komen: Revent, Nucleus Capital en Possible Ventures (dat ook in Meatable heeft geïnvesteerd), HackCapital, Sustainable Food Ventures, Voyagers Climate-Tech Fund, TET Ventures plus een club angels, onder wie een aantal via het Atomico Angel Programme.
‘Ik wilde de investeerders met de meeste kennis en het beste netwerk op mijn terrein aan me binden’, zegt Oner. ‘En ik heb op een covid-achtige manier de funding rondgekregen: compleet digitaal, en via via.’
Lees meer over startups en financiering:
- Is een startup beginnen alleen voor de rijken?
- Investeer meer in vrouwelijke ondernemers: het levert meer rendement op
- 7 tips om financiering bij ‘rotbanken’ los te krijgen
