Ondernemerschap heeft een sterke basis nodig.
Mijn eigen ervaring heeft me geleerd dat succesvol ondernemen nauw verbonden is met de hiërarchie uit de piramide van Maslow. Het is onwijs moeilijk om iets op te zetten vanuit een smalle basis: een inkomen, spaargeld, maar ook het juiste netwerk zijn een fundament waarop je als ondernemer bouwt.
Daarnaast hebben sommige mensen verplichtingen die wat mij betreft voorrang hebben op de ambities om te ondernemen. Denk aan de zorg voor kinderen en het bieden van een stabiele omgeving waarin ze kunnen opgroeien. Ondernemen draagt daar zeker niet aan bij.
Moeilijke tijden voor ondernemers
Nu zijn we dit jaar meer geld dan ooit kwijt om te kunnen wonen, eten, warm te blijven en in andere basisvoorzieningen te voorzien. De gemiddelde inflatie bedroeg in 2022 maar liefst ruim 10 procent. Als die inflatie doorzet, zou dat betekenen dat je koopkracht met de helft afneemt over een periode van 6,5 jaar. Maar ook nu al voelen veel Nederlanders hun verlies aan koopkracht aan den lijve.
Eigenlijk is het maar raar dat we in een land als Nederland de gezondheid van onze economie als geheel afmeten aan de hand van hoeveel we gezamenlijk produceren, en niet bijvoorbeeld aan wat we aan het einde van de maand overhouden in onze portemonnee en dus hoe het gaat met onze koopkracht. Terwijl: moeilijke tijden voor de consument betekenen ook moeilijke tijden voor ondernemers.
Lees ook: Oproep: Wie maken de Nederlandse bedrijven écht inclusiever?
Buffer om te starten
Dat zit hem niet alleen in het wegvallen van de vraag. Want er is nu eenmaal verschil tussen rijk en arm. Volgens mij hebben mensen die een wat ruimere portemonnee hebben vaak ook een wat grotere buffer voor onvoorziene omstandigheden.
Vanuit mijn ervaring bij het begeleiden van jongeren en jongvolwassenen met beginnende schulden zie ik dit verschil goed in de praktijk. Veel mensen die het financieel moeilijker hebben, houden niks over om te sparen en kunnen dus ook niet iets opzij zetten voor periodes waar het moeilijker gaat.
Maar ook niet voor positieve gebeurtenissen, zoals het starten met een onderneming.
Ondernemen alleen voor de rijken?
Betekenen bovenstaande observaties dat ondernemen alleen is weggelegd voor de rijken, voor de mensen met een stabiele basis? Of dat mensen die niet rijk en stabiel zijn het vooral moeilijker zullen hebben om te ondernemen? Ik heb zelf ervaren dat in Nederland een soort ongelijkheid heerst als het gaat over de mogelijkheden om een onderneming te starten.
Voor mij is dat een onwijs punt van frustratie geweest. Heb je welvarende ouders of een omgeving die je financieel kan ondersteunen, dan sta je al 1-0 voor op iemand die zonder die back-up moet starten. En volgens mij kunnen veel ondernemers onderschrijven hoe wisselvallig of totaal ontbrekend het inkomen kan zijn in de eerste jaren van je ondernemerschap.
Zouden we andere nieuwe bedrijven krijgen als de kansen om een onderneming te starten gelijk waren voor iedereen?
Ruimte om fouten te maken
Waarom kan en mag de een zich volledig richten op zijn of haar onderneming en moet de ander 32 uur per week bijklussen voor eten, huur en andere kosten? Ondernemen betekent in essentie immers fouten maken, hier snel van leren en itereren om het beter te doen.
Mensen met een kleinere portemonnee krijgen minder ruimte om fouten te maken en hiervan te herstellen. Hun buffer is gewoonweg te klein of ontbreekt daarvoor compleet.
Het is een ongelijkheid die naar mijn mening niet past in een land dat gelijke kansen nastreeft. Maar misschien is Nederland gewoon nog niet zo ver en moeten we er samen het beste van maken. Daar zijn we volgens mij ook ondernemer voor geworden.
Lees ook: Jamal Oulel zet met SocialDebt incassobureaus buitenspel
Valley of death
Ik zie genoeg mogelijkheden om die ongelijkheid kleiner te maken. De eerste valley of death is volgens mij de start van je onderneming, waarbij je creatief moet zijn om te overleven en er het beste van probeert te maken.
Maar klop je in tijden van krapte aan bij de gemeente voor bijzondere bijstand om een moeilijke fase te overbruggen, dan moet je acht weken wachten op een besluit en ook je hele levensgeschiedenis aanleveren. Vervolgens krijg je in het meest gunstige geval een lening.
Basisinkomen
En dan nog iets: als in de praktijk mensen met een stabielere basis makkelijker een onderneming kunnen starten, betekent dit dan ook dat we meer startups zien die problemen of uitdagingen aanpakken die herkenbaar zijn voor een meer welvarende klasse?
Zouden we andere nieuwe bedrijven krijgen, en dus ook andere oplossingen voor maatschappelijke problemen, als de kansen om een onderneming te starten gelijk waren voor iedereen, ongeacht achtergrond of portemonnee?
Volgens mij moeten we snel werk maken van een serieus basisinkomen.
