In november van 2023 bereikten na veel gesteggel de onderhandelaars van het Europees Parlement en de Europese regeringsleiders eindelijk een akkoord over de natuurherstelwet. Zo’n akkoord moet dan nog bevestigd worden door het Europees Parlement, wat normaal gesproken slechts een formaliteit is.
Maar in maart 2024 besloot de Hongaarse premier Viktor Orbán, een paar maanden voor de finale goedkeuring door de lidstaten, zich terug te trekken waardoor de wet er toch niet doorheen zou komen.
De Oostenrijkse minister van Klimaat, Leonore Gewessler, komt voor een enorm dilemma te staan. Als lid van de Oostenrijkse Groenen partij is ze, net als meer dan 80 procent van de Oostenrijkse bevolking, een groot voorstander van de wet, maar alle Oostenrijkse deelstaten adviseren haar om tegen te stemmen.
Het advies is unaniem waardoor ze er bijna niet tegenin kan gaan. Echter, bij de deelstaten Karinthië en Wenen begint het na de stunt van Orbán ook te rommelen en zij geven aan geen problemen meer hebben met de wet.
Gewessler grijpt het ontstane gebrek aan consensus bij de deelstaten met twee handen aan. Tijdens de officiële stemming op 17 juni 2024 maakt ze een draai en stemt voor de wet, waardoor die er alsnog doorheen komt.
Failliet gaan
Ook de in Sicilië wonende Belg Frank Cornelissen kwam voor een duivels dilemma te staan. Cornelissen raakte zo in de ban van natuurlijke wijnen, dat hij meer dan 25 jaar geleden verhuisde naar het kleine dorpje Solicchiata op de noordflank van de vulkaan Etna om daar zijn eigen wijngaard te beginnen.
Hij ging er prat op geen chemische middelen te gebruiken in de wijngaard, werkte alleen met de eigen gisten van de druif, gebruikte geen toegevoegd sulfiet en deed niet aan filtering van de wijn. Hij bouwde daarmee een enorme reputatie op en groeide uit tot een van ‘s werelds grootste en beste producenten van natuurwijnen.
Maar in 2018 dreigt zijn hele oogst verloren te gaan door de barre weersomstandigheden van dat jaar. Cornelissen moet beslissen of hij vast blijft houden aan zijn principes om geen toevoegingen te gebruiken (waar hij wereldbekend om staat), of sulfieten toe te voegen om zijn druiven te redden en niet nagenoeg failliet te gaan.
Herijking van je idealen
Doordat Cornelissen voor dit dilemma kwam te staan, werd hij gedwongen om te reflecteren op zijn idealen. Hij kwam tot het inzicht dat voor hem het allerbelangrijkste was om de druif helemaal tot zijn recht te laten komen in prachtige wijnen.
Zijn geloof om op natuurlijke manier wijn te maken bleef fier overeind, maar hij realiseerde zich dat hij te dogmatisch was geworden. Cornelissen was namelijk een uitzondering in de wereld van de natuurwijnmakers door geen sulfieten toe te voegen.
Hij besloot om dit principe los te laten en gebruikte in 2018 voor het eerst sulfieten. Hij redde daarmee zijn druiven en sindsdien voegt hij ze regelmatig toe, waardoor zijn wijnen zelfs nog spectaculairder zijn geworden.
Durven draaien
Beide voorbeelden laten zien hoe lastig het is om een keuze te moeten maken als ook flink aanspraak wordt gedaan op je geweten. Het heet niet voor niets een duivels dilemma. Zowel Gewessler als Cornelissen durfden een draai te maken. Een gewaagde keuze, want tegenwoordig wordt dat vaak gezien als onbetrouwbaar en niet authentiek.
Maar er is een fundamenteel verschil tussen durven draaien vanwege voortschrijdend inzicht of het nastreven van persoonlijk gewin. In de huidige kabinetsformatie worden kandidaten naar voren geschoven die hun idealen ‘even in de ijskast zetten’ om hun nieuwe rol als minister te kunnen uitvoeren. Maar als iets heel diepgeworteld zit, is het dan wel mogelijk om je idealen tijdelijk te parkeren? Het komt in ieder geval niet geloofwaardig over.
Trouw aan jezelf blijven
Cornelissen nam de tijd voor reflectie, kwam tot nieuwe inzichten en ondanks dat hij jarenlang zeer uitgesproken was geweest over zijn manier van wijn maken, had hij het lef om dat aan te passen. Hij had als persoon een ontwikkeling doorgemaakt en kon dat op een plausibele manier aan iedereen uitleggen.
Bij Gewessler lag het net iets anders. Want wie kijkt naar haar verleden ziet dat zij zich altijd zeer heeft ingezet voor de natuur en het klimaat. En dus zou het een meer een verrassing zijn geweest als ze tegen de Europese natuurherstelwet had gestemd. In feite werd zij getest op of ze aandurfde om haar idealen na te streven.
Zij koos ervoor om trouw aan zichzelf te blijven, ongeacht de gevolgen. Maar het blijft natuurlijk wel de vraag wat Gewessler had gedaan als de twee deelstaten niet waren bijgedraaid en haar de ruimte hadden gegeven om deze stunt uit te halen…
Lees ook deze columns van Simone van Neerven:
- Gebroken neus en kapot gebit: deze case van United Airlines laat zien hoe verstikkend regels kunnen zijn
- De beste innovator van Nederland? Misschien wel Theo Maassen
- 7 excuses van mensen die niet willen veranderen (en hoe daarmee om te gaan)
