Of het nou gaat over het kiezen van een koers in coronatijd voor jouw afdeling of beslissingen nemen over een vakantiebestemming: we hebben allemaal weleens moeite met het nemen van besluiten.
Deze situaties lijken mijlenver uit elkaar te liggen. Maar ze spreken precies dezelfde gebieden in ons brein aan, blijkt uit een studie die gepubliceerd werd in Science. En dat betekent dat we dezelfde valkuilen tegenkomen.
Het onderzoek laat zien dat we bij beslissingen nemen vooral meewegen welke verantwoordelijkheid we nemen met onze keuze. Daarbij heeft het kiezen van een vakantie natuurlijk minder impact dan ingrijpende keuzes voor de bedrijfsstrategie.
Dat gezegd hebbende zijn er ook een boel keuzes die leiders dagelijks maken die minder belangrijk zijn. En daarin worstelen zij net zoveel als de gemiddelde persoon die in de supermarkt niet kan kiezen wat hij die avond wil eten. Fast Company zet vijf obstakels op een rij bij het maken van de juiste keuze – en de manier om ermee om te gaan.
#1 Je vertrouwt te veel op een anker
‘Wat ik veel zie gebeuren bij het maken van beslissingen is dat mensen te veel vasthouden aan een stuk informatie of data dat ze hebben gekregen’, stelt Richard Horwath, auteur van het boek Strategy Man vs. The Anti-Strategy Squad.
Hij geeft het voorbeeld van het kopen van een huis. ‘Je bent aan het onderhandelen en als anker gebruik je de prijzenlijst die de makelaar jou heeft gegeven van huizen in de buurt. Je blijft daaraan vasthouden in plaats van dat je het huis op zichzelf bekijkt. Door het te vergelijken, kan het huis heel duur voelen terwijl er andere factoren zijn waardoor de prijs bepaald wordt.’
Als alternatief stelt Horwath voor om zoveel mogelijk voor- en tegenargumenten op te schrijven. Het zal meer tijd kosten, maar voorkomt dat je vast blijft houden aan een punt dat wellicht gekleurde informatie geeft.
Je aannames in twijfel trekken zorgt voor betere beslissingen
#2 Je baseert je op veronderstelde informatie
Een veelgemaakte fout bij het maken van beslissingen is het overschatten van je eigen kennis van zaken en op basis daarvan een keuze maken. ‘We zijn sociale wezens die zich goed willen voelen over zichzelf’, legt Alain Samson, oprichter van de website Behavioral Economics uit. ‘Het is een zwakte om jezelf in twijfel te trekken.’
Terwijl afstand nemen van je aannames en deze in twijfel trekken toch echt zorgt voor betere beslissingen. Bevraag daarbij niet alleen jezelf, maar vraag ook anderen om mee te kijken naar jouw ideeën. Als zij feedback geven op jouw denkwijze, zul je een betere keuze kunnen maken.
#3 Beslissingen nemen die je op eigen waarden
De manier waarop je naar de wereld kijkt en dingen ziet, is altijd gekleurd. Een trucje van onze hersenen om informatie snel te kunnen verwerken is om dingen in te delen in hokjes van goed en fout. Op die manier bouw je je normen en waarden.
Maar wat jij goed acht, is natuurlijk niet automatisch wat iemand anders vindt. Deze valkuil is te ontwijken door bij veel verschillende bronnen informatie in te winnen. Want je zult in eerste instantie altijd op zoek gaan naar informatie die jouw beeld bevestigt. Maar het is – juist bij belangrijke beslissingen – belangrijk om ook de nadelen af te wegen en je eigen perspectief in twijfel te trekken.
#4 Je probeert één oplossing voor de groep te vinden
We zijn er als Nederland groot mee geworden: eindeloos polderen en iedereen een stem geven in de besluitvorming. Ook als niet iedereen aan tafel zit, zijn veel mensen geneigd om toch hun belangen mee te nemen. Uit angst om afgewezen te worden of om mensen teleur te stellen, zullen sommigen eindeloos alle afwegingen van het team in acht nemen.
Maar het punt is dat je het niet per se eens hoeft te zijn. Jij bent de leider en neemt de beslissingen. Natuurlijk is het goed om niet als een olifant door de porseleinkast te gaan, maar je kan nou eenmaal niet iedereen tevreden stellen.
Bovendien is het adaptieve karakter van een team juist belangrijk: in plaats van je te schikken naar één uniforme oplossing zal een nieuwe werkwijze vragen om nieuwe werkwijzen. Neem niet genoegen met één oplossing, maar blijf doorvragen wat er nog anders zou kunnen onder je teamleden. Stel je hierbij op als advocaat van de duivel, om ze te dwingen om verder te denken.
#5 Je kijkt niet naar de lange termijn bij beslissingen nemen
Natuurlijk is het aantrekkelijk om enkel te kijken naar snel resultaat. Later is immers later, toch? Grote kans echter dat je ook op den duur met dat ‘later’ zult moeten werken, dus is het makkelijker om daar nu al rekening mee te houden.
Veel mensen zijn geneigd om snel knopen door te hakken: wel zo handig. Maar wie impulsief beslissingen neemt, kan daar later spijt van krijgen. Probeer te bedenken hoe je over vijf jaar tegen een probleem aankijkt. Echt geen inlevingsvermogen in de toekomst? Een nachtje slapen over een beslissing doet ook nog steeds wonderen.
Lees meer over beslissingen nemen en leiderschap:
- Neem betere besluiten met dit stappenplan van psycholoog Daniel Kahneman
- Besluiten nemen zonder bazen, zo doe je dat
- Leider in het buitenland: de impact van werken over de grens
