Je bloeit in je carrière. Je presteert geweldig. En de complimenten vliegen je om de oren. Je beloning? Een stapel extra werk, want dat pak jij zo lekker efficiënt op. Wat als jouw beloning voor geweldig werk nóg meer werk is? Hoe zeg je nee zonder je carrière te ondermijnen?
Nick Blaser, psychotherapeut, psychiater, auteur en grondlegger van de methode ‘ik-grensbewustzijn’ geeft antwoord. Hij ontwikkelde een programma dat zich richt op het herkennen en bewaken van de eigen persoonlijke grens.
‘In ons werk bewegen we ons vaak met onze aandacht tussen de mentale buiten- en binnenwereld. Buiten zijn we in de denk- en doenmodus. En binnen voelen we: heb ik nog steeds plezier in deze opdracht? Of zegt mijn lichaam nu ‘nee’? Deze binnenwereld, waar ervaringen en gevoelens samenkomen, vergelijk ik met een innerlijke tuin.’
Heb jij een project succesvol afgesloten? Dan kan het gebeuren dat je leidinggevende een nieuw project in jouw tuin probeert te planten. Idealiter heb je een beschermende afbakening en een goed functioneerde poort die dit project wel of niet in je tuin toelaat, zegt Blaser. ‘Helaas laten velen van ons die poort, vaak onbewust, op een kier staan. En daar gaat het mis.’
Onbewust zintuig
Volgens Blaser hebben wij mensen een zintuig waarmee we, onbewust, de grens van de ander kunnen waarnemen. Anders gezegd: jouw werkgever voelt feilloos aan of jij jouw tuinpoort wel of niet op een kier hebt staan.
‘Hard werken is een mooie kwaliteit in een werknemer. Jammer genoeg is het een kwaliteit waar gemakkelijk ook misbruik van gemaakt kan worden. Zeker als jij onbewust het signaal afgeeft dat jij openstaat voor nóg meer werk. Dan wandelt je werkgever zonder pardon jouw tuin binnen om daar de volgende opdracht te planten.’
Uit onderzoek blijkt dat mensen die mindful leven beter zijn in het aangeven van grenzen
Hoe het komt dat jouw collega zijn tuinpoort wel (onbewust) weet dicht te houden en jij (onbewust) niet? ‘Waarschijnlijk omdat jullie anders zijn opgevoed’, zegt Blaser.
‘Mocht jij vroeger ‘nee’ zeggen tegen je ouders? Of wandelde je vader of moeder gerust jouw tuintje binnen om daar een mening of overtuiging te plaatsen? Als dat laatste het geval was, leerde jij onbewust jouw poort op een kier te laten staan. En daar maakt je werkgever nu dankbaar gebruik van.’
Onderzoek waarom je nee zegt
Gelukkig is het volgens Blaser nooit te laat om je grenzen aan te leren geven. ‘Uit onderzoek blijkt dat mensen die mindful leven beter zijn in het aangeven van grenzen dan mensen die niet mindful zijn. Dus zoek eens vaker bewust naar de balans tussen jouw binnen- en buitenwereld. Hoe gaat het met je? Wat voel je ergens bij? Is er nog ruimte voor een extra opdracht? Of levert dat je stress op?’
Toch blijft nee zeggen tegen je baas voor velen lastig. Want wat als je je baan verliest? Blaser nodigt je uit die angst te onderzoeken. ‘Waar komt die angst voor het verlies van je baan eigenlijk vandaan? En wat wil die angst jou precies zeggen?’
Misschien ben jij in het algemeen wel bang om te worden afgewezen. Of heb je de neiging anderen te pleasen. Blaser: ‘Ook hier nodig ik je uit om je binnenwereld in te duiken. Ben jij écht angstig om jouw baan te verliezen of durf je geen nee te zeggen om een andere reden?’
Grenzen aangeven verschilt per cultuur
Tot slot geeft Blaser nog een laatste tip: ‘Nee zeggen in Nederland mag best duidelijk.’ Volgens de psychotherapeut/psychiater verschilt het per cultuur hoe jij jouw grenzen dient aan te geven. ‘Er zijn culturen waarin je helemaal geen ja of nee hoeft te zeggen. Daarin merkt de ander als vanzelf: oké, het gaat niet. Aziatische culturen zijn daar een mooi voorbeeld van.’
In andere culturen is dat echter niet het geval. Zo ook niet in Nederland. ‘In onze cultuur is het vaak noodzakelijk om heel duidelijk nee te zeggen. En een nee naar de buitenwereld, is een ja naar je binnenwereld.’
Lees meer over werk-privébalans en werkplezier:
- Om 5 uur opstaan: hoe goed is dat echt?
- Overweldigd door je werk? Met deze tips hervind je controle
- Stoppen met piekeren? Zo lig je ‘s nachts niet meer wakker
