#1 Is een studieschuldregeling dé manier om jong talent te trekken?
De generatie die tussen 2015 en 2022 studeerde, is er in elk geval maar wat blij mee. Zij behoren tot de pechgeneratie, degenen die studeerden onder het leenstelsel. Daarvan kwam driekwart met een schuld van de universiteit, blijkt uit data van het Centraal Planbureau.
Van die groep heeft 25 procent een studieschuld van 47.000 euro of hoger, 5 procent staat zelfs voor 66.500 euro of meer bij Duo in het rood.
Ze hebben de arbeidsmarkt net betreden of zijn al een aantal jaar aan het werk. ‘Het is een generatie die zekerheden zoekt’, zegt Sanne Quint, eigenaar van HR Expert Bureau. ‘Dat merk je ook aan de salariseisen van Gen Z. Die lijken fors, maar zie zonder maar eens een huis te kopen in deze onmogelijke markt. Met een studieschuld is zo’n stap helemaal buiten hun bereik. Werkgevers die medewerkers helpen om die schuld af te lossen, kunnen daar een aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde van maken.’
Lees ook: Ja, Gen Z verwacht een hoog salaris – en dat is niet meer dan terecht
#2 Wat moeten werkgevers hiervoor doen?
De studieschuldregeling duikt steeds vaker op in cao’s, ziet Armand Lahaije, adviseur fiscale zaken bij werkgeversvereniging AWVN. Dat gebeurt vrijwel altijd door het als extra doel op te nemen in het Individueel Keuzebudget, ook wel het Persoonlijk Keuzebudget genoemd.
Met dit keuzebudget kunnen werknemers een deel van hun brutoloon of vakantiedagen inruilen voor bijvoorbeeld extra verlofdagen, een fiets, een fitnessabonnement of een bijdrage aan de verduurzaming van hun woning. In ruil voor brutoloon ontvangen ze een nettovergoeding.
Voor werkgevers komt deze vergoeding ten laste van de vrije ruimte van de werkkostenregeling, waarover straks meer.
Werkgevers kunnen die vrije ruimte ook voor andere dingen gebruiken, zoals het gezamenlijke kerstuitje of de zomerbarbecue. Aan dat palet is nu een nieuwe optie toegevoegd, zegt Lahaije: ‘Hulp met het aflossen van de studieschuld.’
Dat werkt zo: werknemers betalen de gebruikelijke termijnen aan Duo en leveren aan het eind van het jaar een afschrift in bij hun werkgever. Die trekt dat bedrag bruto van het individuele keuzebudget af en keert het netto aan de werknemer uit. Het gaat om bedragen van 500 tot 2.400 euro per jaar.
‘Het grote voordeel is dat werknemers geen loonbelasting over het uitgeruilde deel van het brutoloon betalen’, legt Lahaije uit. ‘Stel dat je inkomen in de hoogste schijf valt, dan betaal je daar 49,5 procent belasting over. Het voordeel bij een uitruil van 2.000 euro brutoloon loopt dan bijvoorbeeld op tot bijna 1.000 euro extra.’
Daar staat tegenover dat er door de regeling minder geld naar de schatkist gaat. Is dat eerlijk? ‘Voor de werkkostenregeling telde de loonheffing ongeveer 29 vrijstellingen, dat systeem is gelijktijdig vereenvoudigd’, zegt Lahaije. ‘Onderaan de streep verandert er dus niets.’
Bovendien is de regeling optioneel, vervolgt hij, het moet maar net bij een bedrijf passen. ‘Werkgevers kunnen de vrije ruimte invullen zoals ze willen. Als je vitaliteit hoog in het vaandel hebt staan of fietsen naar kantoor wilt stimuleren, ligt het voor de hand om voor een fietsplan of fitnessabonnement te kiezen, in plaats van een studieschuldregeling.’
Quint voegt toe: ‘Dit is mijn persoonlijke mening, maar we hebben het wel over de generatie die tussen twee basisbeurzen in heeft gestudeerd. Dat is iets anders dan een student voor wie het tien jaar lang leve de lol was.’
#3 Hoeveel organisaties doen dit al, en wie?
Sinds dit jaar duikt de regeling vaker op in cao’s. Medewerkers van de rijksoverheid kunnen er sinds begin 2025 gebruik van maken, gemeenteambtenaren per 2026.
Ook corporate bedrijven als KPN, RTL, Schiphol en Prorail bieden hun personeel deze optie aan. ‘Naast de overheid zien we dat vooral grote werkgevers hiervoor kiezen’, zegt Lahaije. ‘Dat zijn vaak de voorlopers.’
De regeling is niet alleen bedoeld om jong talent te trekken maar vooral ook om te behouden, vult Quint aan. ‘We zien vaak dat er afspraken over het afsluiten van een studieregeling worden gemaakt, bijvoorbeeld dat een werknemer zich voor meerdere jaren aan een bedrijf verbindt. Dat zou ik werkgevers ook absoluut aanraden, want het gaat om grote investeringen in het begin.’
Lees ook: Onbeperkt vakantiedagen klinkt mooi, maar werkt het ook?
#4 Kunnen kleine bedrijven deze regeling ook aanbieden?
Ja, maar er zitten wel wat haken en ogen aan het systeem, die voor kleine bedrijven zwaarder wegen dan voor grote. Het bedrag dat werkgevers met de werkkostenregeling onbelast mogen besteden, heet de vrije ruimte. Die wordt elk jaar opnieuw vastgesteld en komt dit jaar uit op 2 procent van de totale loonsom tot 400.000 euro en 1,18 procent over het bedrag boven die grens.
Hoewel kleine bedrijven in een gunstiger tarief vallen, gaat het in de praktijk om bescheiden bedragen: 2 procent van 400.000 euro is 8.000 euro. Met de 500 tot 2.400 euro die werknemers met de studieschuldregeling jaarlijks onbelast kunnen inruilen, is dat potje snel leeg.
Dat maakt de arbeidsvoorwaarde voor kleine werkgevers minder aantrekkelijk, ziet Lahaije. ‘Bedrijven die deze grens overschrijden, moeten een eindheffing van 80 procent betalen over het bedrag daarboven. Al kan het ook een beleidsmatige keuze zijn om die heffing te betalen. Het werven van nieuwe medewerkers kost immers ook geld. Recruiters zijn niet gratis.’
Grote spelers zullen dat makkelijker kunnen opbrengen dan kleine, voegt Quint toe. ‘Bij mkb-bedrijven en startups is de studieschuldregeling zodoende nog geen gangbare arbeidsvoorwaarde.’
Lees ook: Deze eigenschap mist op elk cv, maar is cruciaal voor het vinden van toptalent
#5 Kortom, een studieschuldregeling aanbieden: ja of nee?
Elke werkgever moet zijn eigen afweging maken, afhankelijk van de samenstelling van het personeelsbestand en het type medewerkers dat ze willen aantrekken. Het gevaar ligt namelijk op de loer dat de studieschuldregeling het volledige budget opslokt en er niets overblijft voor andere tegemoetkomingen – terwijl er maar een deel van het personeelsbestand mee wordt bediend.
Bedrijven zouden daarom ook kunnen kiezen om een maximumbedrag voor de regeling te reserveren en/of een maximumaantal medewerkers dat er aansprak op kan maken – volgens het first come, first served-principe. ‘Dat zou ik elk bedrijf aanraden, niet alleen het mkb’, knikt Lahaije. ‘Het middel moet wel in verhouding staan tot het doel.’
Om die reden is AWVN geen voorstander van een gerichte vrijstelling voor het aflossen van de studieschuld. ‘Dat gaat ten koste van de rest van de vrije ruimte, terwijl niet elke werkgever van de regeling gebruik zal maken’, verwacht de belastingadviseur. ‘We zien liever dat de werkkostenregeling in het algemeen wordt verruimd. Dat geeft werkgevers meer vrijheid om het beschikbare budget naar eigen inzicht in te vullen.’
