‘In de tijd die ik nodig heb om deze zin uit te spreken, heeft een AI al een taak uitgevoerd waar een mens een hele dag voor nodig heeft.’ Zo begint managementgoeroe Deborah Perry Piscione haar verhaal.
Kunstmatige intelligentie gaat dus heel wat banen kosten, maar ‘tegelijkertijd krijgen we de kans om werk bij onze levensstijl te laten passen, in plaats van andersom’. Piscione wil dat je de angst voor AI opzij zet en helemaal anders gaat denken over werk.
De Amerikaanse is onder meer bekend geworden met haar bestseller Secrets of Silicon Valley. Ze is co-founder van Work3 Institute, dat zich specialiseert in AI en webtechnologieën. Haar nieuwe boek, dat ze samen met medeoprichter Josh Drean schrijft, komt begin volgend jaar uit. Dat draagt de provocerende titel Employment is Dead.
Is werk dood? Ja en nee. Werk moet totaal anders worden gedefinieerd, vertelt ze op het Future of Business Event van Harvard Business Review. Voor ‘een hyperverbonden wereld met een door AI verrijkte economie’ is een nieuwe kijk nodig op samenwerken, het creëren van waarde en op carrières.
Lees ook: Generatie Z valt in veel organisaties bij bosjes neer, en dat is juist goed
Werk zonder muren
Werk wordt volledig gedecentraliseerd, voorspelt ze. ‘Dat betekent het einde van bedrijven zoals we die nu kennen, en de geboorte van werk zonder muren.’ Uber heeft daar al elementen van geïntroduceerd, geeft ze aan. Dat is echt nog maar het begin.
‘Blockchaintechnologie is klaar om het hele concept van werk te revolutioneren. We moeten af van onze obsessie met tijd en alleen het resultaat meten, niet de aanwezigheid op locatie en niet op het aantal uren.’
‘Mensen zullen met hun talenten vrij door wereldwijde netwerken bewegen. Ze verzamelen zich in losse teams op basis van expertise en projectbehoeften in plaats van vaste hiërarchieën en organigrammen.’
Impact Gen Z onderschat
Flexibiliteit is cruciaal voor deze nieuwe manier van werken. Piscione heeft het niet over hybride werken, want dat is er al. Ze ziet werk uitgedrukt worden in ‘eenheden van waarden of impact’, dus niet in uurtje-factuurtje.
‘Bedrijven krijgen zo toegang tot gespecialiseerde vaardigheden op projectbasis. Werknemers gaan bijdragen aan meerdere projecten die ze interessant vinden en niet langer aan het werk waartoe ze vaak gedwongen werden.’
Niet alleen technologie zal deze revolutie aansturen, de tweede drijvende kracht is generatie Z. Managers onderschatten de impact hiervan, vindt Piscione. ‘Gen Z ziet werk en de waarde daarvan totaal anders. Zij hebben gedecentraliseerd werken al geadopteerd. De Metaverse is hun kantoor.’
Lees ook: ‘Generatie Z heeft die diepere verbintenis met werk niet nodig’
900 miljoen naar virtuele spullen
Gen Z ziet zichzelf als digitale ondernemers, niet als werknemers. ‘Ze bouwen persoonlijke brands en digitale koninkrijken.’ Ze verdienen hun geld via virtuele platforms als Roblox, Fortnite en NFT-marktplaatsen. Generatie Z maakt ook geen onderscheid tussen de echte en de virtuele economie, zegt Piscione.
‘Jongeren gaven het afgelopen kwartaal alleen al in Roblox bijna 900 miljoen dollar uit aan virtuele spullen. We hebben niet alleen te maken met een nieuwe economie, we zijn getuige van de geboorte van een geheel nieuwe beschaving.’
Het zijn allemaal best grote woorden, maar die praktijk is al te zien. Neem maar eens een kijkje op het virtuele winkelplatform Obsess. Daarop staan inmiddels 350 virtuele winkels en experiences, van bekende consumentenmerken tot kantoormeubilair voor bedrijven.
Je kunt die bureaustoelen in je eigen omgeving plaatsen en aanpassen zonder dat je de deur uithoeft. Zelfs complete events kunnen interactief worden gepland en op maat gemaakt zonder dat daarvoor iemand fysiek aanwezig hoeft te zijn. Piscione noemt dat immersive realism: een meeslepende virtuele onderdompeling.
Verouderde mindset
Toch is technologie niet het grootste gevaar voor de toekomst van werk, vind ze. ‘Ons grootste obstakel is onze verouderde mindset.’ Daarom is het belangrijk om die jongere generaties aan boord te halen en van hen te leren.
Werk op basis van een contract verschuift naar een partnerschap. ‘Beide partijen investeren evenveel in elkaars groei en succes.’ Platforms zoals Upwork lopen hierin al voor, geeft ze aan. ‘Werknemers horen niet langer bij één organisatie. Ze kiezen op basis van hun interesses, hun passies en hun levensomstandigheden.’
Piscione koppelt daar ‘radicale transparantie aan’ voor het delen van informatie en het nemen van beslissingen. Dat levert beter geïnformeerde mensen op, betere besluitvorming en meer vertrouwen.
Mensen zullen ook meer verantwoording opnemen, omdat ze beter inzicht hebben in de bedrijfsvoering en hun individuele rollen. ‘We zullen getuige zijn van een ongekende autonomie voor werknemers.’
Lees ook: David Allen over Getting Things Done voor teams: ‘Te vaak bepalen grote ego’s wat prioriteit heeft’
Allemaal eigenaar
Upskilling wordt de norm, weet ze. Voor Gen Z zijn vaardigheden al belangrijker dan diploma’s. ‘Continu leren en aanpassen zullen in elke carrière centraal staan. Organisaties worden dynamische ecosystemen waarin elke werknemer leerling én leraar is. Wie geen groeimindset heeft, zal niet overleven in een AI-gedreven personeelsbestand.’
Het leiderschap verandert mee, de synergie tussen mensen en AI moet gemanaged worden en datzelfde geldt voor de ethische kaders. Piscione wijst ook op gedeeld eigenaarschap, dat zorgt voor ‘een fundamentele verschuiving’ in hoe mensen inzetbaarheid en beloning gaan zien. Eigenaarschap maakt de waarde die je creëert tastbaar.
‘Dat is ook een deel van de magie van Silicon Valley: de gelijkwaardigheid en het eigenaarschap maakt dat iedereen verantwoordelijk is voor het succes of falen van een bedrijf.’
Einde van het salaris
Ze geeft het voorbeeld van het fundingplatform Gitcoin. ‘Ontwikkelaars van software worden hier niet alleen betaald voor hun werk, ze ontvangen ook tokens waarmee ze kunnen stemmen over de richting van het platform.’
Piscione voorspelt hiermee dus ook meteen het einde van het traditionele salaris. ‘Via blockchain zullen realtime microbeloningen worden uitgekeerd. Dit ecosysteem omvat alles: beloningen op basis van tokens, winstdelingen en eigen digitale activa.’
Om al die free flowing samenwerking probleemloos te laten verlopen, is aan de technische kant wel wat bruggenbouwen nodig (interoperabiliteit) tussen verschillende tools, talen en organisatiestructuren. ‘Maar daardoor worden die traditionele silo’s ook doorbroken.’
Alleen maar voordelen
Wat betekent deze revolutie in werk in de praktijk? Piscione schetst een mooi plaatje. Een driedaagse werkweek of een kortere werkdag. Een carrière die begint met vijf dagen, maar als er kinderen komen wordt dat teruggebracht naar twee dagen.
Als er nog gewerkt wordt in een kantoor, dan kunnen er betere gespreide roosters worden gemaakt, waardoor er minder files ontstaan. Met zelfrijdende auto’s kan er een extra kantoor bijkomen, zodat ook de reistijd in het woon-werkverkeer beter kan worden benut.
En zo gaat Piscione nog even door. Zij ziet alleen maar voordelen. Meer kwaliteit voor elkaar, voor de familie en voor de gemeenschap, meer tijd voor hobby’s of het kweken van eigen groenten…
Lees ook: 9 manieren om die gewilde promotie binnen te slepen
