Geen producten in de winkelwagen.
Als angel-investeerder in meer dan 200 startups, met bij een aantal daarvan een stoel aan de overlegtafel, zou je een boekje open kunnen doen over hoe je met een aantal mensen vanuit het niets een bedrijf opbouwt met een miljoenenomzet en tientallen medewerkers. Dat is dan ook precies wat Jeroen Bertrams doet met zijn nieuwe boek Start-up: van idee tot exit. Daarin komt zo’n beetje ieder aspect van een startup aan bod, verrijkt met interviews met talloze ondernemers.
Bertrams stak als angel-investeerder onder meer geld in groeikampioenen Notion (een online notitieboek dat inmiddels 2 miljard dollar waard is) en e-stepbedrijf Lime, maar ging ook het schip in met het Amerikaanse Trustify. Bertrams deelde zijn ervaringen als angel-investeerder twee jaar geleden in het boek Succesvol investeren in startups.
‘Dat verkoopt vast matig, dacht ik eerst, want hoeveel mensen investeren er nou in Nederland?’, zegt Bertrams. ‘Maar dat boek bleek vooral te worden gekocht door startups, die willen weten hoe investeerders over ze denken. Daardoor kreeg ik ook vragen over hoe je een startup zou moeten oprichten. Ik heb zelf ooit een bedrijf gehad, maar dat is niet heel groot geworden, dus ik besloot de kennis te delen van mensen die echt iets groots hebben gebouwd.’
Snoeien
De angel-investeerder snoeide de afgelopen periode in de tijd die hij besteedt aan ‘zijn’ startups. Zo kan hij, naast het schrijven van een boek, meer aandacht steken in bedrijven waar hij al wat langer in deelneemt, en vooral: waar de zaken voor de wind gaan.
En daarbij, lang niet elk bedrijf claimt alle tijd die je als investeerder ter beschikking stelt, zegt Bertrams. ‘Er zijn best wat startups die totaal geen behoefte hebben aan bemoeienis. Elkaar een keer per maand spreken is meestal wel voldoende. En de bedrijven waar je weinig van hoort, die doen het meestal best goed. Die hebben geen tijd voor ‘nutteloze’ gesprekken. “Je begrijpt eigenlijk niks van wat we doen”, krijg ik soms bij wijze van spreken te horen, “Maar door erover te praten begrijpen we ons eigen bedrijf beter”.‘
Y Combinator
In zijn nieuwe boek over het uitbouwen van een startup deelt Bertrams meer dan genoeg praktische inzichten. Over het samenstellen van een goed team bijvoorbeeld, waar je op moet letten als je een exit wil maken en op welke onderdelen accelerators zoals Y Combinator startups beoordelen (en afwijzen).
Daarnaast loopt de persoonlijkheid van een ondernemer als een rode draad door het boek. Want uit welk hout zijn die succesvolle founders (m/v) nou precies gesneden? Dat is een cruciaal aspect in een tijdperk waarin startups weliswaar populairder zijn dan ooit, maar waarin de slagingskansen van deze nieuwkomers niet per se groter zijn geworden.
Startups bevinden zich ‘best vaak’ op het randje van een faillissement’, zegt Bertrams. ‘Je moet kunnen overleven. Kijk naar 3D Hubs. Die hebben een pivot moeten maken. Als ze dat niet hadden gedaan, was het misschien slecht afgelopen.’ (3D Hubs maakte begin dit jaar een exit van 330 miljoen dollar, red.)
Lees ook: De geslaagde pivot van 3D Hubs
Rutger Teunissen, oprichter van videodienst 24sessions, vertelt in het boek eerlijk dat hij terugkijkend eerst twee jaar zoekende was met een b2c-model. Bertams: ‘Hij kwam in alle media en won talloze prijzen, maar had nog altijd nul omzet en was bijna bankroet.’ 24Sessions maakte een succesvolle pivot naar de zakelijke markt, en werd daarvoor vorige maand beloond met een overname door MessageBird.
Bertrams: ‘De oprichters van Sendcloud moesten hun bedrijf eerst naast hun normale baan runnen. Ze waren bijna door hun geld heen, maar bleven investeren met hun laatste spaargeld. WeTransfer-oprichter Bas Berens financierde alles vanuit zijn ander bedrijf, ook toen de kosten voor het hosten van al die bestanden keihard omhoog schoot, en het nog maar kort zou duren voordat het geld op was.’
Lees ook: 5 succesvolle startup-pivots: van 3D Hubs tot Twitter
Waaraan herken je een startup-ondernemer nog meer?
‘Behalve doorzetters zijn het mensen die een ongelofelijke hoeveelheid energie uitstralen. Na een gesprek voel je die energie nog een paar dagen. Je merkt ook dat ze veel executiekracht hebben, en vooral bezig zijn met dingen doen en afmaken, in plaats van praten. Die todo-lijst moet gewoon leeg zijn aan het einde van de dag. Dingen die afleiden worden niet geaccepteerd, alles wat je doet staat in het teken van het succes van je bedrijf.’
Dingen die afleiden worden niet geaccepteerd
Van ‘idee tot exit’ betekent dat je veel verschillende fases doorloopt, wat veel verschillende kwaliteiten vergt. Hoe groot is de groep ondernemers die dit in zich heeft?
‘Sommige mensen leren zichzelf manager te worden. Maar over het algemeen moet je op een bepaald moment iemand binnenhalen met meer ervaring. Ondernemende mensen zijn vaak te onrustig om een bedrijf heel groot te maken. Groeit een bedrijf bijvoorbeeld naar vijftig of honderd medewerkers, dan creëren ze te veel onrust en zijn ze te ondernemend om een bedrijf gestructureerd te laten draaien.’
‘Processen strak managen is super saai, dat gaat soms niet meer. Het bedrijf groeit als kool, maar dan moeten dingen ineens vastgelegd worden. “Waarom moet ik nu ineens gaan bijhouden hoeveel uur ik ergens aan besteed?”, vragen oprichters zich af. Dat moment komt er altijd. Ze zijn dan bijna genoodzaakt om managers aan te stellen, zoals bij YoungCapital, WeTransfer en Roamler. Gelukkig zijn we in Nederland we relatief snel bereid om een stapje opzij te doen.’
Je beschrijft startups ook als ‘een constante race tegen de klok’, en een omgeving waar soms harde keuzes moeten worden gemaakt, ten aanzien van collega’s, bijvoorbeeld. Maar daar staat veel avontuur en potentiële winst tegenover?
‘Het is belangrijk dat je mensen vindt die dat begrijpen. En geen medewerkers die direct een auto en een dik salaris willen. Het financiële succes zit aan het einde. Je neemt een risico dat dat nooit komt. Dan heb je een leuke tijd gehad, maar wel voor een lager salaris. Soms nemen startups iemand aan die goed lijkt te passen, maar die zich gedraagt alsof hij of zij bij een corporate werkt. Die verwacht dat andere mensen dingen printen of koffie halen, bijvoorbeeld. Je moet ownership tonen en ook de rotklusjes opknappen Je ziet al snel of iemand daartoe bereid is.’
Heeft de coronapandemie veel invloed gehad op het runnen een startup?
‘Ik heb daardoor het gedeelte over teams herschreven. Je kan je team nu wereldwijd opbouwen en remote werken, terwijl je vroeger veel dichterbij keek. Dit vergroot de kans dat je een team kan bouwen dat perfect past. Kijk dus alsjeblieft niet alleen rond in Nederland, maar wereldwijd, want uiteindelijk wil je het beste team hebben. Als je de perfecte hire kan vinden in Brazilië of de VS, waarom niet?’
De startup-wereld lijkt nog altijd een mannenbolwerk, wat ook blijkt uit de voorbeelden in het boek. Hoe relevant vind je dit onderwerp bij het bouwen van een startup?
‘Het is inderdaad een mannenbolwerk. Het wordt wel beter, ook aan de vc-kant zijn er inmiddels meer vrouwen, maar op alle vlakken zijn er nog meer mannen. Ik zie dat startups met vrouwelijke founders meestal beter presteren. Het zorgt voor een andere kijk en een betere balans in een bedrijf. Mannen zijn mega gedreven. Dat is meestal prima, maar soms slaat het te veel door. Dan is het goed als er een vrouw zit die meer oog heeft voor de rest van de organisatie. Zodat de balans tussen work en life bijvoorbeeld niet te ver uit het lood raakt.’
Startups zijn een internationaal fenomeen, maar is er desondanks een aanpak die Nederlandse startups delen, en die wellicht een voorsprong geeft?
‘Het voordeel van Nederland is dat we over het algemeen goed opgeleid zijn, en dat Nederland zeer digitaal is. Dus de basis is perfect geregeld. Aan de andere kant denken we in Nederland vaak dat we wel weten hoe het ergens anders werkt. Vervolgens blijkt in een ander land dat je eigenlijk alles opnieuw moet uitvinden. Met een andere cultuur, een andere manier van mensen aannemen en verschillen qua sales en marketing. Dat maakt Europa overigens best een lastig continent. In de VS is je markt in keer twintig keer zo groot.’
We denken in Nederland vaak dat we wel weten hoe het ergens anders werkt
Krijg je na het schrijven van zo’n boek zin om zelf weer te gaan ondernemen?
‘Ik zou best wel weer willen starten, maar ik vraag me af of ik nog goed genoeg zou zijn, en genoeg energie en passie zou hebben om een nieuw bedrijf groot te maken. Je bent daar zeven dagen per week mee bezig bent, en je moet met jezelf afspreken dat je er de komende jaren vol voor gaat. Die drempel zou je wel ‘even’ moeten nemen.’
Bertrams blijft hoe dan ook actief in een startup-wereld, waar de ontwikkelingen onverminderd snel gaan. ‘Dat zie je ook aan de bedragen die geïnvesteerd worden. Neem Gorillas, dat bedrijf bestaat pas een jaar en is nu al een miljard waard. Er zijn al zoveel dingen die al klaar staan om een nieuw bedrijf mee te starten. Ook zonder programmeren kun je binnen een maand een nieuwe dienst lanceren.’
