Een financiële ABC voor een groeiende scaleup

‘Iedereen heeft ermee te maken, maar niemand wil er eigenlijk mee te maken hebben.’ Met die heldere samenvatting geeft Menno Schaap treffend weer hoe veel ondernemers denken over hun juridische en fiscale uitdagingen: het voelt soms als een noodzakelijk kwaad.

En dat terwijl ondernemers er juist sterk hun voordeel mee kunnen doen, aldus de fiscalist. Tijdens zijn 9 jaar bij Deloitte heeft hij talloze startups en scaleups, met name in de technische branche, van belastingadviezen voorzien. Het is overigens niet zo dat belastingtarieven bepalen welke bedrijfsbeslissingen je moet nemen, stelt hij. ‘Want tax follows business, zeg ik altijd. Daarentegen is tax wel een waardevolle factor om op terug te vallen bij het nemen van beslissingen. Inzicht in je cijfers is belangrijk, dat geldt dus ook voor belastingen. Neem het mee in je overwegingen vanaf het prille begin.’

Oepsies en zondes 

Schaap onderscheidt daarin de zogenoemde ‘Oepsies’ en de ‘Zondes’. Onder die eerste categorie schaart hij bijvoorbeeld de opzet van een optieplan voor medewerkers. ‘En dat je dan meteen tegen een forse claim aanloopt. Au!’

Als zonde noemt hij als voorbeeld internationaal ondernemen en het feit dat je als ondernemer niet vanaf moment 1 nadenkt over wat dat juridisch en fiscaal betekent.

Zo kun je misschien met een kleine tweak al veel winnen. Je kunt er bijvoorbeeld aan denken om lokaal alleen salesmensen te zoeken, en de rest vanuit Nederland te blijven doen. Ook kun je gebruik maken van allerlei belastingvoordelen. Dat is iets wat ik nog best vaak moet uitleggen aan bedrijven waarmee we samenwerken en die vooral aan schalen denken. Het is dus meestal geen onwil, maar wel onwetendheid. Terwijl met vrij weinig inspanning op dit gebied veel resultaat te halen valt.’

Lees ook: ‘Key Learnings van Future Winners: leer van beleggersplatform BUX’

Ondernemer moet ondernemen

Logisch, zegt hij, ‘een ondernemer moet ondernemen, die wil niet te veel bezig zijn met administratie. Maar dat ontslaat je niet van enig begrip ervan. Want naast de gedachte dat tax follows business geldt ook: tax impacts finance. Het beïnvloedt dus niet zozeer wáár je aan de slag gaat, maar bijvoorbeeld wel hóé je dat gaat doen. Ga je een aparte juridische entiteit opzetten? En wat betekent dat dan vanuit fiscaal oogpunt? Of: wat is de fiscale invloed als je financiering gaat ophalen? Of als je R&D wil gaan doen? Of andere investeringen wil maken? De accountant weet er vaak wel iets vanaf, maar zodra het complex wordt, halen ze er vaak fiscalisten bij.’

Door vanaf het begin administratieve en fiscale experts bij je beslissingen te betrekken, kun je veel problemen voorkomen. ‘Het kost wat, maar het kan je ook veel brengen. Zo kan het discipline geven. Als er bijvoorbeeld een investeerder aanhaakt, wil hij of zij graag inzicht en structuur. Daarin schuilt een parallel met fiscaliteit. Je kunt zo’n administratie namelijk zien als een verplichting, maar je kunt het ook zien als een kans. En als je het zo bekijkt, dan kan het je veel opleveren.’

Voorbij de ooms en tantes

Hij krijgt daarbij bijval van collega Marcel Koopman, director Financiële dienstverlening bij Deloitte. Hij komt vaak bij startups aan tafel als ze de doorgroei naar scaleup maken, en professionele investeerders om de hoek komen kijken. ‘Als de inbreng van de ooms en tantes niet meer genoeg is’, zo parafraseert hij.

Compliance, BTW-regelgeving, omzetbelasting, eventuele opties voor personeel, binnen- en buitenlandse tax-regimes, IFRS-standaarden, accountantscontroles; het wordt dan ineens bij veel organisaties een challenge waar ze nog niet eerder mee te maken hebben gehad. En professionele dienstverlening is daarbij cruciaal, merkt hij op. ‘Ik hou me bezig met de maturity van organisaties. Die moet aan de achterkant natuurlijk in lijn liggen met de voorkant. Ik merk in de praktijk dat organisaties soms nog wel moeite hebben tijdig die stap naar volwassenheid te maken en dus hun administratieve basis op orde te hebben. Daar zijn ze nog lang niet altijd op ingericht. Terwijl private equity-investeerders er wel om vragen.’

Lees ook: De 6 grootste missers bij de financiering van snelle groeiers

Controleplichtig

Bovendien komt de Nederlandse wetgeving al snel om de hoek kijken. Als je 2 jaar lang meer dan 12 miljoen omzet haalt, meer dan 6 miljoen balanstotaal hebt, en/of 50 medewerkers of meer hebt, ben je als organisatie al controleplichtig. En dat kan in de praktijk soms snel gaan, constateert Koopman. ‘Al is het aardige in de Nederlandse wetgeving dat je dan wel 1 jaar respijt hebt. In zo’n geval hebben we nog de tijd om het dus allemaal op orde te krijgen.’ Dat scheelt weer een ‘oepsie’, zoals collega Schaap het noemt.

Lekkage voorkomen

Overigens voegt Koopman toe over controleplicht: ‘Het kan je zeker ook veel brengen. In veel groeiende organisaties zie je bijvoorbeeld op een gegeven moment dat degene die iets bestelt iemand anders is dan degene die de factuur betaalt. Dan kan het gebeuren dat het aan de voorkant werkt, terwijl je aan de achterkant geld verliest, doordat facturen vrijwel ongemerkt door de administratie gaan. Als je daar betere controle op hebt, kan het je organisatie juist sterker maken. Je krijgt meer aandacht voor risico’s en risicobeheersing. Je zet een slot op de deur, zorgt dat je geen lekkage krijgt. In die zin zorgt controle ook voor continuïteit van het bedrijf.’

Cyber security

En dat heeft dan weer niet alleen met financiën te maken, vult hij aan. ‘Denk bijvoorbeeld ook aan cyber security. Ik zou niet willen dat mijn data zomaar op straat komt te liggen. Daar kijken wij dus ook altijd naar. We kijken naar de risico’s als gehele organisatie, en proberen bijvoorbeeld met onze ethical hackers bij jou binnen te komen. Zo’n penetration test kan veel problemen voorkomen als je je organisatie gaat schalen.’

De kennis en ervaring die Deloitte heeft bij grote organisaties stellen we ook steeds meer beschikbaar voor de scaleups, vult Schaap aan. ‘Daardoor kunnen we zulke bedrijven juist vanuit een integrale aanpak helpen. Onze ervaring is dat ze zelden zitten te wachten op een expert op één specifiek gebied, maar juist op iemand die de business begrijpt, kan meedenken bij de groeivraagstukken en waar nodig de juiste expertise aan tafel brengt.’

‘Dat maakt hen sterker naar de toekomst toe’, aldus Koopman. En dat is een algemeen belang, wil hij maar zeggen. ‘Scaleups hebben vaak scherp zicht op de kansen in de markt. Maar het gaat erom dat ze ook de kansen en risico’s aan de achterkant van de eigen organisatie scherp krijgen. Zo ben je niet alleen mature aan de voorkant, maar ook aan de achterkant. Dan is het resultaat uiteindelijk het hoogst.’