Wat is private equity?
Private equity (PE) is in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw groot geworden en inmiddels uitgegroeid tot een gevestigde beleggingscategorie.
Private equity is een tijdelijke eigendomsstructuur die een scherpe financiële prikkel geeft tot actie. Doel is het bewerkstelligen van een fors rendement voor de investeerders, vaak 20 tot 30 procent. Na een aantal jaar – meestal drie tot vijf jaar – verkoopt de private equity-financier zijn aandelen dus weer voor een hoger bedrag.
Oud-HEMA-topman Ronald van Zetten ondervond de gevolgen van die nadrukkelijke focus op rendement in de praktijk. HEMA is jarenlang in PE-handen geweest en Van Zetten manoeuvreerde als ceo tussen de belangen van de verschillende partijen.
‘Private-equityhuizen zijn enorm cash driven’, vertelde hij eerder aan MT/Sprout. ‘Ze hebben maar één belang: hun assets beschermen, het geld dat ze geïnvesteerd hebben binnenboord houden en laten renderen. De korte termijn regeert, rendement is het belangrijkst, bij voorkeur 20 tot 30 procent jaar op jaarbasis.’
Verschillende vormen van private equity
Investeerders kunnen je bedrijf op verschillende manieren van groeigeld voorzien:
1. buy-outs
2. venture capital
3. business angels
4. seed business angel fonds
5. participatiemaatschappijen
6. regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM)
De meest voorkomende vormen van private equity zijn buy-outs en kapitaalinjecties middels venture capital.
Private equity via buy-out
Een buy-out is een overname van een volwassen bedrijf, waarbij het PE-fonds meestal een meerderheidsbelang verkrijgt in ruil voor inbreng van vermogen.
Groeigeld via venture capital
In het geval van venture capital wordt geïnvesteerd met risicodragend vermogen in startups of opkomende bedrijven. Een venture capital fonds investeert vanaf 200.000 euro. Venture capital wordt ook wel durfkapitaal genoemd.
Private equity door business angels
Een business angel is een (voormalige) ondernemer die alleen of samen met anderen zakelijk vanaf 50.000 euro investeert in ondernemingen. Een business angel heet ook een informele investeerder of angel investor. Er zijn Nederlandse en internationale netwerken om zo’n informele investeerder te vinden.
Kapitaalinjectie vanuit seed business angel fondsen
Een seed business angel fonds is een speciaal venture capital fonds. De helft van het geld komt van private investeerders en de andere helft van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Zo’n fonds richt zich op innovatieve starters, die maximaal 5 jaar bestaan.
Groeigeld uit participatiemaatschappijen
Een participatiemaatschappij beheert het vermogen van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeraars, beleggingsfondsen en banken. De participatiemaatschappij steekt minimaal 250.000 euro tot miljoenen euro’s aan groeigeld in kansrijke bedrijven.
Fianciering door regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM)
Een regionale ontwikkelingsmaatschappij is een door een provincie gefinancierde participatiemaatschappij. ROM’s financieren vanaf 50.000 euro.
Private equity in Nederland
Ondanks de coronacrisis investeerden PE-partijen in 2020 volop in Nederlandse bedrijven. Men stak voor 6,7 miljard euro aan groeigeld in 180 buy-outs en groeiende bedrijven, aldus branchevereniging NVP.
In datzelfde jaar staken investeerders 900 miljoen euro in 300 startups en scale-ups uit ons land om hun verdere groei te stimuleren. Het gemiddelde bedrag was volgens NVP anderhalf keer zo groot als in 2019.
De beste private equity-partijen van Nederland, volgens MTSprout-lezers:
- Capital A
- ING Ventures
- Accel
- NPM Capital
Pijnlijke reorganisaties
Private-equitybedrijven zitten vaak dicht op de onderneming waarin ze investeren. Dat gaat soms gepaard met pijnlijke reorganisaties.
Tegelijkertijd zijn ze actief en betrokken, er wordt niet zo maar passief in een onderneming belegd. Meestal verplicht het private-equitybedrijf dat het management zelf aandelen koopt om ervoor te zorgen dat het management niet alleen profiteert als het goed gaat, maar ook de gevolgen ondervindt als het mis gaat.
Hoe private equity-partijen aan hun geld komen
Om groeigeld te kunnen verstrekken verzamelt een private-equityfirma vermogen via bijvoorbeeld pensioenfondsen, verzekeraars, banken, vermogende families en van particuliere beleggers. In 2020 haalden participatiemaatschappijen die in Nederlandse bedrijven investeerden, bijvoorbeeld 6,9 miljard euro aan nieuw kapitaal op bij beleggers.
PE-huizen investeren dus vanuit een fonds, gevuld met geld dat de zogenoemde general partner zelf inbrengt, aangevuld met geld dat is opgehaald bij limited partners zoals pensioenfondsen en welvarende individuen. Het fonds investeert onder leiding van de general partner in meerdere overnames (buy-outs).
Naast het eigen vermogen van de general en limited partners leent een private-equityfonds meestal ook een aanzienlijke som, bijvoorbeeld bij banken. Die leverage biedt belastingvoordelen, de rente is deels aftrekbaar. En die leverage zorgt er ook voor dat via een hefboom het rendement op het eigen vermogen extra snel stijgt bij een verbetering van de bedrijfsprestaties.
Betere prestatie na overname door private-equitypartij
Uit onderzoek blijkt dat bedrijven beter presteren na de overname door een private-equitypartij. In totaal zijn in Europa sinds 2009 bijna 250 bedrijven die voorheen met PE gefinancierd zijn naar de beurs gegaan. De aandelen van deze bedrijven zijn sindsdien zo’n vijftig procent in waarde gestegen, terwijl de waarde van aandelen in andere nieuwkomers op de beurs 44 procent steeg.
Dat is ook wel logisch, want een private-equitypartij verlangt veel, maar brengt ook veel. De hang naar rendement dwingt efficiency-maatregelen af, bijvoorbeeld een efficiënter gebruik van productiemiddelen, de selectie van een beter managementteam, betere managementinformatiesystemen en meer gerichte R&D.
Ook de strategie gaat onder de loep. Hoe kunnen we groeimogelijkheden beter benutten? Welke activiteiten moeten we afstoten? Daarnaast optimaliseren PE-partijen governance-structuren (betere controle en toezicht), de financiële en fiscale huishouding en helpen ze bij de aan- en verkoop van ondergewaardeerde marktpartijen om die later weer te kunnen verkopen (market timing).
3 exit-strategieën na private equity
Na verloop van tijd zal de private equity-firma zich terugtrekken uit het bedrijf waarin het groeigeld heeft gestoken. De drie belangrijke exitkanalen voor private equity zijn:
- Een strategische verkoop: de onderneming wordt verkocht aan een strategische koper. Dit is doorgaans een koper uit dezelfde of een aanverwante sector die mogelijk synergievoordelen kan behalen. Een voorbeeld van een strategische verkoop in Nederland was de verkoop door Gilde Buy-out Partners van fietsenfabrikant Gazelle aan Pon Holdings in 2011.
- Een financiële verkoop: de onderneming wordt verkocht aan een andere private-equitypartij. Veelal betreft het hier bedrijven die in een volgende groeifase zijn beland, waarbij andere private-equitypartijen meer waarde kunnen toevoegen dan de bestaande eigenaren.
- Een Initial Public Offering (IPO): de onderneming wordt naar de beurs gebracht, waarna het belang geheel of in delen wordt verkocht.
‘Private equity geen graaiers’
Het imago van private equity wordt sterk bepaald door spraakmakende cases in de pers, bijvoorbeeld rond de teloorgang van warenhuisketen V&D en uitgeverij PCM (nu DPG Media), die in 2004 door het Britse Apax werd ingelijfd en direct daarna werd volgeladen met schulden.
Ook bij de rol van private equityhuis Lion Capital bij HEMA zijn vraagtekens te plaatsen. Lion Capital liet de winkelketen achter met een schuld van 800 miljoen euro toen het het bedrijf in 2018 aan het investeringsfonds Ramphastos Investments van Marcel Boekhoorn verkocht.
Oud-ceo Van Zetten is echter geen tegenstander van groeien middels private equity. “Meestal is er simpelweg te weinig eigen vermogen om snel te groeien. Private equity is dan een goed instrument. Zolang je je blijft realiseren dat zij maar om één reden instappen (snel veel rendement, red), kun je hun kennis en kunde goed inzetten voor jouw doelstellingen. Dat het graaiers zijn, is sentiment.”
Wat zijn de voordelen van groeien via private equity?
Private equity kan helpen om een grote groeistap te maken en groeifinanciering te krijgen voor je bedrijf. Daarnaast brengt de investeerder kennis, ervaring en goede consultants mee die je onderneming verder kunnen helpen.
Welke vorm van private equity komt het meest voor?
Private equity-firma’s verstrekken hun groeigeld meestal via een buy-out of venture capital. Bij een buy-out wordt een volwassen bedrijf overgenomen in ruil voor inbreng van vermogen. Als een investeerder groeigeld steekt in een startup wordt gesproken van venture capital of durfkapitaal.
Waar halen private equity-partijen dat groeigeld vandaan?
Om te kunnen investeren verzamelt een private-equityfirma vermogen via bijvoorbeeld pensioenfondsen, verzekeraars, banken, vermogende families en van particuliere beleggers. In 2020 haalden participatiemaatschappijen die in Nederlandse bedrijven investeren bijvoorbeeld 6,9 miljard euro aan nieuw kapitaal op bij beleggers.
