Ophef in India in februari dit jaar. Op een veiligheidsconferentie in München durft George Soros de invloedrijke Adani Group te beschuldigen van ‘schaamteloze manipulatie van aandelen’. In één moeite verwijst hij ook nog naar de innige banden die topman Gautam Adani heeft met premier Narendra Modi.
Diverse Indiase ministers reageren als door een wesp gestoken. Deze man is ‘een economische crimineel die de Indiase democratie wil aanvallen’, zo klinkt het. ‘Een oude, rijke, gevaarlijke, eigenwijze man in New York die nog steeds denkt dat zijn opvattingen moeten bepalen hoe de hele wereld werkt.’
Nu heeft die ouwe knar sinds 2008 al meer dan 90 miljoen dollar in Indiase bedrijven geïnvesteerd, vooral in startups en nieuwe technologie. Maar sinds zijn uitspraken over Modi is alles wat er de laatste jaren mis is gegaan in India de schuld van George Soros.
Clash met Elon Musk
Het is een scenario dat al decennialang wordt gebruikt, voor of tegen Soros. De val van het communisme? Daar zit Soros achter. Immigranten die Hongarije overspoelen? Dat is de schuld van Soros. De democraten aan de macht in de VS? Alweer manipulatie van Soros.
Elon Musk vergelijkt Soros met superschurk Magneto uit de Marvel-stripverhalen
Viktor Orbán, Vladimir Poetin, Donald Trump, ze kunnen allemaal zijn bloed wel drinken. Maar ook in de business krijgt Soros het regelmatig voor de kiezen. De meest recente is de clash met Elon Musk in mei.
Wanneer Soros’ investeringsfonds dit voorjaar al zijn aandelen in Tesla verkoopt, reageert Musk persoonlijk. Hij twittert dat Soros de mensheid haat en ‘het weefsel van de beschaving wil uithollen’. Musk vergelijkt hem zelfs met superschurk Magneto uit de Marvel-stripverhalen.
De laconieke reactie van Soros: ‘Ik ben de man waar ze naartoe gaan wanneer ze iemand de schuld willen geven.’ Maar hoe is dat zo gekomen?
George Soros wil winnen
Het antwoord op deze vraag begint in Hongarije. György Schwartz wordt in 1930 in Boedapest geboren in een Joods gezin uit de middenklasse. Zijn vader werkt als advocaat. Het klimaat wordt echter steeds antisemitischer, dus verandert zijn vader de familienaam in het meer Hongaarse Soros.
Wanneer George Soros dertien jaar is, stampen de nazi’s de stad binnen. Het gezin ontsnapt aan de Jodenvervolging door papieren te vervalsen en zich op te splitsen. Maar de jonge Soros ziet wel de totale vernietiging die de nazi’s aanrichten.
Dat heeft hem gevormd, zegt hij in een documentaire over zichzelf. Hoe hardnekkiger het probleem in de wereld, hoe harder hij het wil bestrijden. ‘In plaats van opgeven, kun je beter proberen te winnen.’
Bijbaantjes in Londen
Na de bezetting van Hongarije door de Sovjets verhuist Soros naar het Westen. ‘Ik was op zoek naar vrijheid en ik wilde geld verdienen.’ Hij belandt in 1947 in Londen, waar hij zijn studie filosofie aan de London School of Economics financiert met bijbaantjes voor de spoorwegen en nachtclubs.
Hij raakt daar enorm onder de indruk van filosoof Karl Popper. In zijn werk vindt hij de inspiratie voor zijn latere steun voor projecten die de open samenleving bevorderen. Soros wil ook professor filosofie worden aan de universiteit, maar zijn cijfers zijn niet goed genoeg. Hij noemt zichzelf voortaan ‘de mislukte filosoof’.
Vrijheid, check. Maar voor zijn tweede doel – geld verdienen – blijkt de wereld van financiën toch aantrekkelijker dan de universiteit. Hij begint bij de handelsbank Singer & Friedlander en beklimt de carrièreladder via meerdere banken.
Lees ook: 4 lessen van Bunq-oprichter Ali Niknam over winstgevend worden
Kanteljaar voor George Soros
Soros emigreert in 1956 naar de VS, waar hij als financieel analist aan de slag kan. Hij boert er zo goed, dat hij in 1969 zijn eerste eigen hedgefonds opricht: Double Eagle (later Quantum Fund). Met de winst van dit fonds start hij Soros Fund Management. Met zijn slimme speculaties en gedurfde investeringen verdient hij miljarden.
Zijn eretitel: de man die de Bank of England op de knieën kreeg
1979 wordt een kanteljaar. Soros krijgt plots steken in de borst. Hij vreest voor een hartaanval. Hij komt tot het inzicht dat er meer is dan alleen maar geld verdienen. Hij wil ook niet sterven zonder iets voor de wereld te doen. Dus begint hij met zijn eerste liefdadigheidsprojecten, onder meer tegen de Apartheid in Zuid-Afrika en tegen het communisme.
De klapper waarmee hij als belegger wereldberoemd wordt, is zijn aanval op het Britse pond in 1992. Hij vindt dat de munt overgewaardeerd is, slaat fors aan het speculeren met een devaluatie van de munt tot gevolg. Het levert hem een miljard dollar winst op én een eretitel: de man die de Bank of England op de knieën kreeg.
Soros vindt dat zijn ‘macht schromelijk overdreven wordt’. ‘Ik heb de bank niet op de knieën gekregen, dat was de markt. Ik leidde alleen de aanval.’
Controversiële projecten
Een jaar later richt hij de Open Society Foundations (OSF) op: zijn filantropie neemt nu serieuze vormen aan. Hij ‘fantaseert’ dat hij ‘de wereld kan redden’. Hij zet een groot deel van zijn fortuin in voor vrouwenrechten, voor democratie, voor immigratie, tegen discriminatie, voor drugs en voor homohuwelijken.
‘Ik neem controversiële posities in om de wereld te verbeteren.’ Het maakt Soros een geliefd doelwit voor iedereen die tegen openheid, democratie en tolerantie is. Als er ergens een (politieke) zondebok nodig is, dan is Soros de ideale kandidaat.
Bedreigingen, roddels, complottheorieën, valse informatie, het deert hem allemaal niet. ‘Ik ben trots op mijn vijanden’, zegt hij tegen The New York Times. ‘Als ik kijk naar de vijanden die ik over de hele wereld heb, dan moet ik wel iets goed doen.’
Waar hij dan wel moeite mee heeft? Zijn tijd als verkoper van cadeauartikelen in Wales, geeft hij mee in een ander interview. ‘Dat was het dieptepunt van mijn carrière.’
Lees ook: De 5 beste carrièretips van leiders uit de financiële wereld
Meest genereuze weldoener
Greenpeace, Human Rights Watch, Bellingcat, het zijn allemaal organisaties die steun krijgen van Soros. Jaarlijks doneert OSF inmiddels zo’n 1,5 miljard dollar. Het fonds is vandaag in zo’n 120 landen actief, met onderwijs, gezondheidszorg, de opvang van vluchtelingen en migranten, democratie, persvrijheid…
Alles wat een ‘open maatschappij‘ kan bevorderen. Hij schrijft diverse boeken en essays. Soros wil naar een wereld die niet gedefinieerd wordt door soevereine staten. De uitdagingen van vandaag, zoals klimaatverandering, kunnen alleen worden overwonnen door een wereldgemeenschap waarvan de inwoners begrijpen dat iedereen belang heeft bij vrijheid, gelijkheid en welvaart.
Zoon Alexander Soros is ook niet vies van een beetje provocatie
Soros heeft inmiddels 32 miljard dollar van zijn persoonlijke fortuin weggegeven aan OSF. Volgens Forbes is hij daarmee de meest genereuze weldoener ooit. Maar volgens de miljardairsindex van Bloomberg heeft hij privé nog zo’n 8,5 miljard dollar over. Hij investeert dat geld voor de fun in diverse sportclubs, onder meer in Manchester United.
Zoon Alexander krijgt de leiding
De miljardair-filantroop trouwt op zijn 83ste met consultant Tamiko Bolton in New York. Soros heeft in totaal vijf kinderen. Twee zonen en een dochter uit zijn eerste huwelijk met Annaliese Witschak, plus twee zoons uit zijn tweede huwelijk met Susan Weber. Alexander Soros, die het imperium van zijn vader overneemt, is de oudste zoon uit dit tweede huwelijk.
Alexander Soros (37) krijgt de leiding over Soros Fund Management, waar OSF deel van uitmaakt, met 25 miljard dollar onder beheer. Eerder had Soros gezegd dat zijn kinderen nooit zijn business zouden mogen overnemen. Maar Alexander heeft ‘het verdiend’, zegt hij nu.
‘We zitten op één lijn’, verklaart hij de move aan The Wall Street Journal. Alexander Soros is ook niet vies van een beetje provocatie. Hij heeft al aangekondigd de steun van OSF uit te breiden naar het recht op abortus en gendergelijkheid. Ook dat zal hem ongetwijfeld heel wat vijanden opleveren, maar of hij daarin zijn vader zal evenaren is nog afwachten.
Lees ook: Wall Street-legende Carl Icahn is de schrik van ceo’s
