Al moe van de discussie over topvrouwen? Helaas is die nog steeds nodig. Sterker nog: we zijn geen meter opgeschoten. Vrouwen willen doorstromen, maar maken geen schijn van kans. "Mannen moeten inzien dat vrouwen in hun team economische noodzaak is."
Dat vertelt bedrijfskundige en coach Vreneli Stadelmaier in een interview met Management Team. Ze is directeur van SheConsult, een bureau dat diversiteit in organisaties onderzoekt en hoogopgeleide vrouwen ondersteunt.
Wat is de rode draad in die onderzoeken?
"Vaak wordt gedacht dat er weinig goede vrouwen rondlopen, die niet willen doorstromen naar hogere posities. Dat is absoluut niet waar. Vrouwen hebben wel ambities, alleen zien die er anders uit dan bij mannen. Geef je als werkgever geen ruimte aan die ambitie of heerst er een macho-bedrijfscultuur, dan vertrekken vrouwelijke talenten. Omdat bedrijven vandaag de dag sterk moeten letten op de kosten, moeten ze er juist voor zorgen talenten te behouden. Dus zul je eerst moeten onderzoeken wat vrouwen in je organisatie beweegt, bijvoorbeeld aan de hand van de SheMonitor die wij hebben ontwikkeld."
Dus vrouwen zijn wel ambitieus genoeg?
"Als je vrouwen vraagt of ze ambitieus zijn, antwoorden ze vaak ‘nee'. Maar als je vraagt of ze een leuke baan willen, met veel uitdaging en verantwoordelijk, dan zeggen ze ‘ja'. Ze vinden ambitieus een beetje een vies woord. Wel is het zo dat vrouwen bepaalde vooroordelen hebben over hogere functies. Ze denken vaak ten onrechte dat ze geen leven meer hebben als ze partner worden bij een advocatenkantoor of korpschef bij de politie. Terwijl je die functie ook op je eigen manier kunt invullen."
Waarom verlopen de carrières van vrouwen zoveel moeizamer?
"Wij zijn van mening dat de zwaarte van de zorgtaak van invloed is op het ambitieniveau. Neem een leidinggevende, werkende moeder die ook hoofdverantwoordelijk is voor drie kinderen op de lagere school. Dan heb je echt een heel vol hoofd, waarin weinig ruimte is voor andere uitdagingen en ambities. Het is niet zo dat mannen niet meehelpen, maar ze nemen minder vaak de regie. Mannen willen best de vuilniszak aan de straat zetten als je het ze vraagt, maar het zou fijn zijn als ze dat zélf bedenken. Het mes snijdt wel aan twee kanten: vrouwen vinden het moeilijk de regie uit handen te geven. Daarnaast maken bepaalde procedures het veel vrouwen lastig om door te stromen naar de top van een organisatie."
Hoe kunnen we dat mechanisme doorbreken?
"Door mannen te laten inzien dat vrouwen in hun team economische noodzaak is. Het is uit zoveel onderzoeken gebleken dat diverse teams beter, effectiever en innovatiever zijn. In procedures maken vrouwen vaak geen schijn van kans, omdat een man van vijftig zich niet kan herkennen in een jonge vrouw. Hij kiest liever voor iemand waarin hij zichzelf wél herkent. Als mannen zich bewust worden van dat mechanisme, kunnen ze het doorbreken en vrouwen op een andere manier bekijken."
Wat voegen vrouwen toe aan een team?
"Ze houden beter het algemeen belang voor ogen en gaan minder sterk voor eigen belang. Ze hebben minder last van tunnelvisie als ze een bonus in het vooruitzicht gesteld krijgen. Verder is het empathisch vermogen van vrouwen groter. Ze zijn bijvoorbeeld beter en zorgvuldiger in het voeren van functioneringsgesprekken. Wat je ook vaak ziet in teams met meer vrouwen, is dat ook de multiculturele diversiteit op gang komt. Vrouwen zien eerder de kwaliteiten van een allochtone of gehandicapte kandidaat. Het helpt ook dat je laat zien dat er in je organisatie ruimte is voor iets anders dan blanke mannen van veertig plus."
Maar we zijn toch al wel op de goede weg?
"Vrouwen zijn massaal aan het werk gegaan. Maar wat betreft de doorstroming naar hogere functies zijn we nog geen meter opgeschoten. Neem de Zakenvrouw van het Jaar, die in een interview zegt dat we de emancipatie voorbij zijn, dat er geen verschillen meer zijn tussen man en vrouw. Als je dat stelt, dan lijkt het wel of je in een andere wereld leeft. Ik kom elke week nog vrouwen tegen die niet in aanmerking komen voor een leidinggevende positie, omdat ze niet begrepen worden of omdat bedrijven het gewoon niet aandurven een vrouw te benoemen. Zolang dat soort dingen gebeuren, kun je niet zeggen dat er geen verschillen meer zijn."
Ligt een deel van het probleem niet bij de vrouwen zelf?
"Ja. Veel vrouwen zijn slecht in netwerken: of ze doen het niet of ze doen het niet goed. Ze vinden het doorgaans moeilijk om te praten over hun successen; dat voelt als opscheppen. Toen ik laatst tijdens een workshop vroeg: ‘Ik wil dat je vertelt over één succes van de afgelopen week', moesten de vrouwen heel lang nadenken. Als ze wel met iets komen, dan verkopen ze het niet overtuigend. Dan zijn ze niet duidelijk over hun rol of roepen ze dat het een teamprestatie is. Als je hogerop wilt komen, moet je wel goed netwerken en je verdiepen in het strategische spel. Het gaat niet alleen om de inhoud, maar ook om het proces."
U kunt meer lezen over het thema vrouwen en leiderschap in de nieuwste MT, vanaf donderdag online en vrijdag bij u thuis.
