Omgaan met klanten is psychologie, zegt filosoof Alain de Botton. Een interview met de filosoof over The School of Life.
De Britse filosoof Alain de Botton (1969) lijkt welhaast overal. In het Rijksmuseum heeft hij de expositie Art is Therapy, waarbij hij wijsgerige post-its en andere ‘alternatieve’ bordjes plakt bij bekende kunstwerken, er is een nog best nieuw boek, Het nieuws: een gebruiksaanwijzing, en er is lekker veel kritiek, vooral uit de hoek van de traditionele filosofen. Altijd goed voor nog een beetje meer bekendheid. En dan is er – als kers op de taart – ook nog recent de opening geweest van The School of Life, een school met ‘heldere ideeën voor het alledaagse leven’, in Amsterdam opgericht door onder meer Laurens Knoop, voorheen bekend van het soortgelijke Brandstof.
De Botton werd vooral bekend als schrijver van boeken als De kunst van het reizen, Hoe Proust je leven kan veranderen en Ode aan de arbeid. Hij staat bekend als ‘filosoof van het dagelijks leven’ en streeft ernaar filosofie te vertalen naar een groot publiek, door het eigentijds, persoonlijk en toegankelijk te maken en te komen met praktische inzichten waar ieder mens iets aan kan hebben. Naar aanleiding van het boek Religie voor atheïsten merkte hij een grote behoefte in de geseculariseerde samenleving aan gesprekken over ‘religieuze vragen’. The School of Life, opgericht in 2008, is daar een uitvloeisel van. Tijd voor een interview met De Botton.
Lees ook: 5 filosofen met businessimpact
MT: Wat is de School of Life?
De Botton: ‘Kort gezegd behandelen wij de zoekvragen waar Google geen antwoord op heeft. We noemen onszelf wel ‘een apotheek van de geest’. We willen de beste ideeën uit de filosofiegeschiedenis gebruiken om het dagelijks leven van mensen te verrijken. Vragen als: hoe kun je betere vrienden worden? Hoe kun je een betere conversatie voeren? Hoe kun je het verschil maken? Ooit hadden we de kerken, die ons vertelden hoe een goed leven eruit zag en wat we daarvoor moesten doen. Zo werkt het niet meer. Maar je kunt het in je leven ook niet allemaal alleen oplossen. De School of Life wil je daarbij helpen. Niet met pasklare antwoorden, maar wel met het gevoel dat je er niet alleen voor staat.’
Waarom een fysieke locatie?
‘In Londen zijn we 6 jaar geleden begonnen, en hebben we sindsdien al 70.000 mensen binnen gehad. Vorig jaar zijn we ook gestart in Melbourne, en São Paulo. Nu dus in Amsterdam, als eerste vestiging op het Europese vasteland, en later dit jaar ook nog in Parijs, Belgrado en Istanbul. Wij willen met deze school een emotioneel wereldmerk bouwen, een soort familie van scholen waar je de grote vragen kunt stellen, de vragen over leven en dood, en over liefde, leven en werk. Niet voor niets zegt Freud dat liefde en werk de kern van alle unhappiness vormen.
Ik denk dat het belangrijk is dat The School of Life een fysieke locatie heeft, een winkel middenin een stad, een klein eiland in de drukte. We willen mensen samenbrengen, online is er toch altijd afstand. En als de jongens die pizza’s en sneakers verkopen midden in de stad kunnen zitten, waarom zou een winkel over de grote zaken des levens dat dan niet kunnen?’
Waarom is dit interessant voor managers?
‘Veel bedrijven lijden aan een emotioneel tekort. Ze sluiten er hun ogen voor, terwijl bijvoorbeeld iets verkopen een heel emotioneel proces is. Omgaan met klanten is voor een groot deel psychologie. Wij hopen hier meer inzicht te kunnen geven in wat er omgaat in het menselijk brein.
The School of Life is nooit bedacht als businessschool. In Londen kwamen de managers op een gegeven moment naar ons toe, en inmiddels is daar de helft van ons werk op zakenmensen gericht. Het is zo gegroeid. Blijkbaar is er een grote behoefte. Ik vind dat ook wel logisch. Iedereen werkt, en iedereen loopt daar tegen emotionele problemen aan. Alleen zijn er tot nu toe heel weinig plekken waar je die kunt bespreken zonder meteen een probleemgeval te zijn.
Bedrijven realiseren zich steeds meer dat hun medewerkers ook emotionele behoeften hebben. De School of Life cuts across privé en zakelijke problemen. Als mensen thuis relatieproblemen hebben, is hun productiviteit 0. En problemen op het werk neem je ook mee naar huis. Die dingen kun je gewoon niet los van elkaar zien.
We willen overigens niet alleen individuele medewerkers helpen, maar ook bedrijven. Zo werken we in Londen met een hotel dat zich niet alleen richt op het fysieke welzijn, maar op ‘de hele persoon’. En we werken met een bank die benieuwd is wat geld emotioneel doet met mensen. En we helpen bedrijven in de kledingbranche bijvoorbeeld ook om hun identiteit te kiezen. Emotie is geen dirty secret. We zijn in onze cultuur alleen nog niet zo goed in het overdragen van emotionele kennis. Zeg je op de universiteit dat je bang bent om dood te gaan, dan kijken ze je aan of je gek bent. Zeg je in het Rijksmuseum dat je verward bent, dan zetten ze je eruit. Met de School of Life proberen we juist dat gat te vullen.’
Zijn jullie een geluksfabriek?
‘Nee. We zijn geïnteresseerd in melancholie. We zijn niet optimistisch. Het is geen geluksschool, we zijn een denk- en voelschool. We zijn niet Amerikaans, in de zin dat we geloven dat voor elk probleem een oplossing is. Maar we geloven wel dat erover praten, écht erover praten, al de helft van de horde is die je moet nemen. We staan in een Europese traditie. Soms spreken we over Marx, Spinoza, Proust. Dat is ongewoonlijk. Wat wij bieden is een klein shot met filosofie en psychologie die je laden om een beter leven te kunnen leiden. Het is volgens mij een schitterende manier om slimmer te worden en meer te begrijpen van jezelf.
Het gaat bij ons ook niet om geluk, denk ik, maar om vervulling. Elk leven heeft tragedies, dat is normaal. Het gaat erom hoe je ermee omgaat. De kerken zeiden ooit: kom naar ons, en wij vertellen je hoe je het moet doen. Zo werkt het nu niet meer. Maar je kunt het ook niet allemaal alleen oplossen.’
Maar als jullie geen geluk brengen, wat dan wel?
‘Onze cultuur is goed in het overdragen van rationele dingen. Techniek, fysiologie, rationele dingen. Maar er is een enorme kloof waar het gaat om emotionele kennis. Dat was vroeger het terrein van de religies. Nu nemen goeroes die plek voor een deel in. Maar wij wilden iets starten dat niet gaat om iemand, maar om een gemeenschappelijke ideologie. We geven daarom ook om ontwerp, om hoe het eruitziet. Het moet cool zijn en fun. Niet verschrikkelijk, of zwaar op de hand. Het materiaal dat we bieden is serieus, en ergens op gebaseerd. Het zijn geen losse theorietjes. Maar we willen het wel op een manier brengen die past bij deze tijd en die veel mensen aanspreekt.’
Over The School of Life
Het idee van The School of Life is om de beste ideeën uit de geschiedenis van de filosofie te gebruiken om het dagelijkse leven van de hedendaagse mens te verrijken. Naast cursussen over bijvoorbeeld vriendschap worden in Amsterdam ook cursussen aangeboden over hoe je betere gesprekken kunt voeren, hoe je een baan kan vinden die bij je past en hoe je creatiever kunt zijn. De classes geven geen directe antwoorden, zo wordt beloofd, maar ‘leren je betere vragen te stellen en je keuzeopties scherp te krijgen’, in de vorm van een combinatie van kennisoverdracht, reflectie en gesprek. The School of Life in Amsterdam heeft eigen docenten, iedere class biedt ruimte aan 35 deelnemers en wordt gegeven in het Nederlands. Prijs voor een avondje stevig filosoferen aan de Herengracht is 38 euro.
