Vandaag zijn de zonnepanelen niet meer aan te slepen. Wie ze op zijn of haar dak wil, moet lang geduld hebben. Maar toen Roebyem Anders in 2011 met haar bedrijf Zonline aan haar revolutie begon, was het nog een heel ander verhaal.
Een installatie van zonnepanelen was toen nog even duur als ‘een nieuwe Mercedes’, kijkt Anders terug op het Amsterdam Business Forum. Slechts een handjevol pioniers koos voor zonne-energie.
‘Mijn eerste revolutie was de rooftop-revolutie. Bij Sungevity, dat ik mede oprichtte, zwoeren we om niet te rusten voordat we iedereen van zonne-energie hadden voorzien. De grote vraag was hoe we de massa konden aanmoedigen om deze groene pioniers te volgen.’
Klimaatverandering maakt revoluties noodzakelijk
Klimaatverandering maakt deze omschakeling ook noodzakelijk. ‘Nu is onze planeet één graad warmer en iedereen merkt de gevolgen al. Je wil niet weten hoe de wereld eruitziet bij een opwarming van 2 of 3 graden, en dat is waar we naartoe gaan.’
‘De natuur zal zo’n klimaatverandering wel overleven, maar het is de vraag of wij mensen dat ook doen. Ik hoop en geloof dat we dat kunnen. We hebben de technologie hiervoor. Het enige wat we moeten doen, is die toepassen. Daar hebben we revoluties voor nodig.’
Innovatie is een mindset, je wil dat je ideeën gekopieerd worden
Ben je ook gemotiveerd om een revolutie te starten, al is het maar voor jezelf of je bedrijf? Hier zijn de zes lessen van Roebyem Anders.
Les 1: Denk groot en stel (te) ambitieuze doelen
Om een revolutie te beginnen, moet je een aantrekkelijk plaatje schetsen van een toekomst waar mensen deel van willen uitmaken. En je doelen moeten eigenlijk te ambitieus zijn. ‘Bij Sungevity wilden we 5 miljoen levens koppelen aan zonne-energie. Het tienvoudige van wat realistisch haalbaar was, dachten we.’
‘We hadden ook geen idee hoe we dat doel zouden gaan halen, maar het dwong ons om scherp te blijven en na te denken over slimme manieren om op te schalen en een grotere impact te maken.’
Lees ook: Lex Hoefsloot (Lightyear): ‘Laat je ambitie niet los, ondanks alle tegengas’
Les 2: Maak het eenvoudig en leuk om mee te doen
Het installeren van zonnepanelen was in het begin nogal complex. Een installateur moest het dak op, metingen doen, schetst ze. ‘Daarom ontwikkelden we software die het mogelijk maakte om dit soort metingen op afstand te doen.’
‘We konden dit hele proces digitaliseren, zodat mensen in slechts drie kliks konden kiezen voor zonne-energie. De volledige industrie kopieerde deze aanpak en we vonden dat geweldig. Innovatie is een mindset, je wil dat je ideeën gekopieerd worden. Beschouw dat als een compliment en als een bijdrage aan je missie.’
Les 3: Je product, dienst of oplossing moet duidelijke voordelen opleveren
Natuurlijk is Roebyem Anders de afgelopen jaren ‘geholpen’ met haar revolutie. Via subsidies, met steeds hogere energieprijzen en een veel goedkopere productie van de panelen in China.
Mensen in hun hart raken, dat is het allerbelangrijkste voor een revolutie
‘Je betaalt voor zonnepanelen vandaag ook niet meer de prijs van een Mercedes, maar die van een luxe elektrische fiets. Toch moet je mensen alle rationele redenen geven om mee te doen aan de revolutie. De voordelen moeten ook niet klein zijn, maar groot.’
Les 4: Druk op de juiste emotionele knop
‘Mensen in hun hart raken, dat is het allerbelangrijkste voor een revolutie’, benadrukt Anders. Ze gebruikt het voorbeeld van hotels die hun gasten vragen om hun handdoeken meer dan één keer te gebruiken.
‘Een briefje met daarop “Red het milieu en gebruik deze handdoek wat vaker” in de badkamer krijgt weinig respons. Als je echter laat weten dat 97 procent van de gasten in deze kamer hun handdoek heeft hergebruikt en dat daarmee duizenden liters water zijn bespaard, dan zal je zien dat de respons enorm omhooggaat.’
‘Waarom? Omdat je de emotionele knop van je gasten hebt ingedrukt. Niemand wil namelijk bij de 3 procent eikels horen die het niets kan schelen. Het kostte ons wel wat tijd om de juiste emotionele knop te vinden voor zonne-energie.’
Lees ook: Solarge begint een zonnepanelenfabriek in Nederland
Zo wilde Anders naar geïnteresseerde aanvragers een bewerkte foto sturen van hun dak waar de zonnepanelen al op lagen. ‘We moesten hierbij wel de juiste boodschap vinden. De eerste boodschap werkte niet: red het milieu, schakel over op de zon. Ook de tweede boodschap werkte niet: je bespaart geld met de zon.’
Met de derde boodschap had ze de emotionele jackpot te pakken: ‘Jouw buurman van vijf huizen verderop is drie maanden geleden overgeschakeld op de zon en daarmee bespaarde hij al 380 euro.’
Hiermee is de revolutie echt gestart, vertelt ze. ‘Niemand wil achterblijven bij zijn of haar buren. Stel je voor dat je op de buurtbarbecue moet gaan uitleggen waarom je nog geen zonnepanelen op je dak hebt liggen.’
Les 5: Wees inclusief
Anders wijst op het enorme tekort aan installateurs voor zonnepanelen, een enorme horde voor de revolutie. Sungevity zag echter een win-win in ‘het leger aan mensen dat onvrijwillig een afstand tot de arbeidsmarkt heeft’.
‘We hebben vluchtelingen getraind om installateur te worden. We hebben veel fouten gemaakt onderweg, maar uiteindelijk is het zeer de moeite waard om zo’n Iraanse vluchteling te zien die trots poseert voor de zonnepanelen die hij net heeft geïnstalleerd.’
‘Ik moedig jullie aan om deze mensen in te huren, het werkt voor hen. Ook voor jezelf, je business en je medewerkers is het zeer motiverend als je ze kan behouden.’
Les 6: Denk nog groter wanneer je revolutie op gang is
‘Als je revolutie succesvol is, dan krijg je veel aandacht. Gebruik die invloed om te fiksen wat er mis is op je pad. Doe het niet alleen voor jezelf, maar voor de complete industrie en je missie.’
Anders geeft als voorbeeld het recycleren van zonnepanelen. Normaal worden die na 25 jaar gerecycled. Alleen bleek 20 procent van deze panelen al voor het einde van hun levensduur bij het afval te belanden.
‘Na vijf of tien jaar worden ze vervangen door efficiëntere panelen. De oude panelen worden naar het buitenland verstuurd, waar ze in de versnipperaar terechtkomen. Ze worden vermalen tot grondstof voor bouwmaterialen.’
‘Dat is stom, want zo gaan waardevolle materialen als silicium, zilver en koper verloren. We hebben onze stem gebruikt om dit in de openbaarheid te brengen. Het nationale nieuws heeft het opgepikt en er zijn Kamervragen over gesteld. Nu zetten we kleine stapjes om deze panelen te recycleren in Nederland.’
Onze tweedehands zonnepanelen redden nu levens in Oekraïne
Het probleem voor het voetlicht brengen, is niet voldoende. Je moet ook kunnen bijdragen aan een oplossing, zegt Anders. ‘Onze bijdrage aan het probleem van het afval is het installeren van het eerste weeshuis voor zonnepanelen: ZonNext.’
‘We redden goed functionerende zonnepanelen van de afvalberg en matchen ze met een ander dak. We hebben bijvoorbeeld Tesla-batterijen aangesloten op onze tweedehands zonnepanelen om energie te leveren voor twintig veldhospitalen in Oekraïne. Onze tweedehandspanelen redden nu dus levens.’
Op naar de volgende revolutie
Anders besluit met de stand van zaken van de revolutie. ‘Bijna een op vier mensen in Nederland heeft zonnepanelen op zijn of haar dak. Dat is een omslagpunt, dat betekent dat deze revolutie niet meer kan worden gestopt.’
‘Voor mij, met mijn activistische hart, wordt het tijd om naar mijn volgende revolutie te gaan. En ik heb er één gevonden: acht miljoen Nederlandse huishoudens moeten van het gas af. De omschakeling naar elektrisch duurt nu nog tien dagen, ik wil dit terugbrengen naar een dag. Ik heb al een paar ideeën over hoe we dit gaan doen.’
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 28 september 2022.
Lees meer over impact-ondernemers zoals Roebyem Anders:
- Marco de Boer helpt boeren over te gaan op regeneratieve landbouw
- Jamal Oulel helpt met Socialdebt jongeren met schulden
- Hoe TommyTomato kinderen op de basisschool meer groente wil laten eten
- Zo ging het sociale wc-papier van The Good Roll uiteindelijk toch rollen
