Als student maakte Yasmina Khababi (29) iets mee dat haar altijd is bijgebleven. Ze studeert Internationale Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit, met de focus op globale beleidsvraagstukken. In haar tweede jaar worden eerst klimaatverandering en duurzaamheid behandeld, en daarna de vluchtelingencrisis en hoe de samenleving hier op een menselijke manier mee om kan gaan.
De colleges over klimaatverandering raken iedereen enorm, tot tranen toe. Maar dezelfde mensen die daar zitten te huilen, halen over het lot van vluchtelingen hun schouders op.
Khababi schrikt ervan. ‘Ik vond het onbegrijpelijk’, blikt ze terug. ‘Ook omdat die twee zaken zo nauw verbonden zijn. Mensen vluchten niet alleen vanwege oorlog en geweld, maar ook omdat klimaatverandering de landen waar ze wonen onleefbaar maakt. Dit waren tweedejaars studenten, waarom zagen ze dat niet?’
Werk op niveau
Als taalmentor voor Vluchtelingenwerk Nederland kent Khababi die verhalen van dichtbij. In haar vrije tijd kookt ze vaak in buurthuizen met een groep nieuwkomers, statushouders met een verblijfsvergunning. Een laagdrempelige manier om de taal te leren, legt ze uit.
Na een paar maanden besluit ze eens te vragen of ze het eigenlijk leuk vinden, om in de keuken te staan. Aanvankelijk zijn haar groepsgenoten terughoudend, maar uiteindelijk komt het hoge woord eruit. De een is architect van beroep, anderen zijn opgeleid als IT’er of ingenieur. Hun droom is om weer werk op hun niveau te doen.
Lees ook: Dit platform koppelt Palestijnse talenten aan je bedrijf
Khababi: ‘In plaats daarvan zaten sommigen al jaren vast in dit soort programma’s, hoe goedbedoeld ook. Achter het fornuis, terwijl de arbeidsmarkt juist schreeuwt om talent. Dat frustreerde me. En omdat ik niet het type ben om in frustratie te blijven hangen, besloot ik er iets mee te doen.’
Verdienmodel én kans om impact te maken
Begin 2020 lanceert ze maaltijdbezorgdienst Freshtable. Weer iets met eten, dus. Khababi moet erom lachen. ‘Ik dacht: laat ik het eens helemaal anders doen.’ Dan: ‘Nee, zo ging het niet helemaal. Ik ben dol op koken en nam altijd verse lunches mee naar de uni. Mijn medestudenten waren de vette kantinebroodjes helemaal zat en vroegen of ik niet wat extra voor hen kon maken, tegen betaling. Ik zag een verdienmodel, én een kans om impact te maken.’
In Nederland vindt slechts 6 procent van de vluchtelingen met een verblijfsvergunning binnen twee jaar een baan. Schokkend, vindt Khababi. ‘Zo kwam ik op het idee: wat let mij om die mensen aan te nemen? Er staat nergens dat dat niet mag. En dan niet als keukenhulp, maar als boekhouder of websitebouwer.’
Zelf gaat ze in de keuken staan. Lachend: ‘In die zin is het bij Freshtable dus wél de omgekeerde wereld.’ Het leverde haar dit voorjaar een plek in de MT/Sprout Inclusive30 op (zie kader).
Lees ook: Deze leiders uit de Inclusive30 maken de BV Nederland écht inclusiever
Eén van de eerste mensen die ze aanneemt, is Sherif. Een accountant uit Egypte, die bij Freshtable een leerwerktraject volgt. Dat traject bestaat uit een training om de ‘Nederlandse kneepjes’ van het vak te leren – hoe de Belastingdienst werkt, bijvoorbeeld – en een stage op de boekhouding. Inmiddels is hij doorgestroomd en heeft hij een baan als accountant bij een ander bedrijf.
Inclusive30 Class of 2024
Benieuwd wie, naast Khababi, nog meer deel uitmaken van de Class of 2024? Bekijk de volledige lijst hier (en lees hier meer over het waarom).
Elke medewerker krijgt zo’n persoonlijk ontwikkelplan, vertelt Khababi. ‘Als daar aanvullende trainingen of cursussen voor nodig zijn, vullen we dat met onze Freshtable Academy in.’
Regelmatige check-ins
Vier jaar later bestaat het team uit tien medewerkers, onder wie vier freelancers. Van de zes mensen in loondienst is 70 procent statushouder. Zij zijn ‘ongelooflijk bereidwillig en gemotiveerd’ om er iets van te maken, maar dat wil niet zeggen dat het altijd makkelijk is.
Allereerst is er de taalbarrière, hoewel het scheelt dat Khababi negen talen spreekt. ‘Als mensen hier starten, zijn ze het Nederlands – onze voertaal – nog niet altijd machtig. Hier werken is een manier om dat te leren. We proberen het leuker te maken door de wisselwerking op te zoeken. Wij helpen onze Syrische collega zijn Nederlands te verbeteren, hij leert ons een woordje Arabisch.’
Lees ook: Shadi Alhakimi vluchtte naar Nederland, nu helpt hij nieuwkomers de taal te leren
Het zijn ook mensen die veel hebben meegemaakt. ‘Niet iedereen heeft even fijne herinneringen aan de reis hiernaartoe. Sommigen hebben last van trauma’s’, vertelt Khababi. ‘Daarom werken we naast het persoonlijke ontwikkelplan met regelmatige check-ins. Hoe gaat het, waar lopen mensen tegenaan, wat kan ik doen om ze als leider beter te ondersteunen? Het mentaal welzijn van onze mensen is alles.’
Doorgaan zonder slaap
De afgelopen jaren hebben haar geleerd zichzelf daarbij niet voorbij te lopen. ‘Ik deed van alles tegelijk’, vertelt ze. ‘Eerst een bachelor, daarna een master. Ik had een bijbaan als data-analist, deed vrijwilligerswerk en bouwde ondertussen aan mijn eigen bedrijf. Mijn bed en ik hebben elkaar weinig gezien. Vaak ging ik tot vier uur ‘s ochtends door, terwijl ik om zes uur weer moest opstaan.’
‘Dat lukte, omdat ik wist dat ik het niet alleen voor mezelf deed. Maar terugkijkend had ik eerder hulp moeten inschakelen. Dat merk ik vaker bij vrouwen van kleur: we voelen een enorme druk vanuit de maatschappij en denken daarom dat we het allemaal maar zelf moeten kunnen.’
Los van een EU-subsidie van 3000 euro bij de start is Freshtable volledig gebootstrapped. ‘We zijn een commercieel bedrijf, geen stichting’, zegt Khababi. ‘We willen niet afhankelijk zijn van subsidieaanvragen.’ Dat betekent dat de onderneming zichzelf moet bedruipen. Het wordt snel duidelijk dat dat met thuismaaltijden een ingewikkeld verhaal wordt. Want qua logistiek en distributie lastig op te schalen, en dus moeilijk winstgevend te krijgen.
Maaltijden weggeven
Het helpt ook niet dat Freshtable een week voor de eerste coronalockdown van start gaat. Khababi: ‘Het eerste jaar heb ik zes maanden geen omzet gedraaid.’
Toch levert die periode ook iets op. ‘Voor veel mensen was corona een ontzettend moeilijke tijd. Mensen verloren hun baan, ouderen raakten in een isolement. Daarom zijn we met de Share a meal-campagne gestart, waarbij klanten naast hun eigen maaltijd ook een maaltijd aan een ander kunnen doneren. Dat sloeg aan. Die eerste zomer hebben we een kleine 300 maaltijden kunnen weggeven.’
Lees ook: Tansel en Yasin Kiliç (Niyata Energy): ‘Ons vaders oog voor mensen zit in de kern van het bedrijf’
Drie jaar later gaat Freshtable richting de 10.000 gedoneerde maaltijdboxen en is Share a Meal ondergebracht in een stichting, de Freshtable Foundation. Daarmee wil Khababi een nieuwe generatie impact-ondernemers in de foodwereld opleiden.
Eerste wapenfeit is het Chefs del Futuro-project in Colombia, een culinair ondernemersprogramma voor kinderen in de sloppenwijken van Medellín, dat door acht chefs in de dop is afgerond. Want, zegt Khababi: ‘Je kindertijd vormt je. Hoe eerder in het leven iemand kansen krijgt, hoe beter.’
Bedrijfskantine totaal vergeten
Het jaar na de oprichting van haar cateringbedrijf gooit ze het businessmodel drastisch om, nadat er een aanvraag binnenkomt voor een bedrijfsevent. Dat brengt haar op het idee om zich volledig op de zakelijke markt te richten, met de focus op bedrijfscatering.
Khababi studeert ondertussen nog steeds: haar universiteit wordt direct haar eerste klant. Inmiddels mag ze ook Amazon, Rabobank en ING tot haar clientèle rekenen. Met een bijzondere propositie. ‘We helpen organisaties om diverser en inclusiever te worden met iets dat we allemaal doen’, zegt Khababi. ‘Eten.’
Ze ziet het zo vaak: dat bij het uitrollen van een DE&I-beleid de bedrijfskantine totaal over het hoofd wordt gezien. ‘Organisaties maken het direct heel groot’, zegt ze. ‘En daarbij wordt het meest simpele vergeten. Ik heb al zo vaak meegemaakt dat ik een kop tomatensoep inschonk en dat er dan tóch weer gehaktballen inzaten, terwijl ik geen vlees eet. En dat ik dan te horen kreeg: maar die kun je er toch gewoon uitscheppen? Natuurlijk niet, bah.’
Zoiets gaat onder je huid zitten, vervolgt ze. ‘Ik vroeg me af hoeveel anderen hier dagelijks ook mee te maken hebben.’
Daarom serveert Freshtable eten dat voor iedereen toegankelijk is: maaltijden die in de basis vegetarisch of vegan zijn, al zijn er ook opties met vlees of vis, en 100 procent halal. Khababi: ‘Dat benoemen we overigens niet expliciet. We focussen op presentatie en smaak, niet op labels.’
Hoe een inclusieve bedrijfskantine eruitziet? Dat verschilt per organisatie, maar in de kern is het volgens haar simpel. ‘Als iedereen aan dezelfde tafel kan zitten met een goed gevuld bord voor zich, met eten dat ze zonder erover na te hoeven denken kunnen opscheppen.’
