Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Sam Altman, Elon Musk. Techmiljardairs zaten vooraan bij de inauguratie van Donald Trump. Als Dick Schoof ooit een tweede kabinet leidt, welke succesvolle Nederlandse ondernemers staan er dan met hem op de foto?
Met die vraag trapte de State of Dutch Tech woensdag af. In het Postillion Hotel in Den Haag had iedereen zich verzameld die ook maar iets met de techsector te maken heeft. Van politici en ambtenaren tot investeerders en ondernemers. Op uitnodiging van Techleap, de belangenbehartiger van jonge groeibedrijven, waar prins Constantijn het boegbeeld van is.
Lees ook: In de techwereld lijkt iedereen enthousiast over ‘The Fresh Prince’ Constantijn van Oranje
‘Om als economie competitief en veerkrachtig te zijn, heb je een sterke techsector nodig’, aldus Constantijn. Hij praatte op het podium de ochtend aan elkaar met durfinvesteerder Beau-Anne Chilla van Forward.one.
‘Je hebt ondernemers en technologieën nodig die samenwerken om bedrijven voor de toekomst te bouwen, om de nieuwe ASML’s en Philipsen te creëren. We hebben bedrijven nodig die wereldwijde uitdagingen willen aanpakken met technologie, bedrijven die willen groeien. Het gaat om impact maken én geld verdienen – en wat is er Nederlandser dan dat?’
Zorgwekkende signalen
Techleap publiceerde woensdag voor de vijfde keer een rapport over hoe het gesteld is met Nederlandse startups en scaleups. Daarin zijn de gebruikelijke geluiden te lezen: onvoldoende kapitaal, schaars talent en onnodige bureaucratie plagen ondernemers.
Nederlandse groeibedrijven haalden vorig jaar weliswaar een recordbedrag aan investeringen binnen. Maar onder die glanzende cijfers gaat een zorgwekkende trend schuil: het aantal nieuwe startups dat minimaal een ton scoort, daalde van 197 in 2023 naar 128 in 2024. Ook het percentage startups dat doorgroeit naar een volwaardige scaleup blijft met 22 procent ver achter bij de Verenigde Staten, waar dat 54 procent is.
‘Dit is een serieus signaal’, zei premier Dick Schoof, die woensdag het rapport in ontvangst nam. ‘We kunnen niet overleven als economie als dat niet gaat veranderen.’
Tekort aan durfkapitaal
Een van de problemen is een tekort aan durfkapitaal. Vooral bij financieringsrondes tussen de 50 en 100 miljoen euro trekken Nederlandse investeerders zich terug. Hun aandeel daalde van 61 procent in 2023 naar 15 procent in 2024. Buitenlandse investeerders spelen een steeds dominantere rol.
‘We hebben in Nederland veel kapitaal, maar het wordt niet gebruikt’, zei Schoof. ‘Hier sparen we vooral, en dat is een verschil met de Verenigde Staten. Het gaat ook om de mentaliteit.’
Daar sluit minister Dirk Beljaarts van Economische Zaken zich bij aan. ‘De overheid haalt bij lange na niet de investeringsdoelstelling voor innovatie van 3 procent van het bbp. Maar de private sector blijft ook achter, en dat moet beter’, zei hij in een panelgesprek.
Beljaarts was net op tijd terug van de AI-top in Parijs, waar hij met wereldleiders sprak over de toekomst van artificiële intelligentie. Hij benadrukte nogmaals waarom Nederland een eigen AI-fabriek moet krijgen om kunstmatige intelligentie te ontwikkelen en te trainen. ‘We hebben een eigen AI-faciliteit nodig, zodat we klaar zijn voor de toekomst en onze strategische autonomie kunnen waarborgen.’
Lees ook: Nederland klopt aan bij Nvidia voor eigen AI-fabriek – komen we niet te laat?
Investeren in AI
Op het gebied van kunstmatige intelligentie heeft Nederland potentie, liet hoofd data Bob Rietveld van Techleap zien. Ons land telt 911 AI-bedrijven, meer dan drie keer zoveel als Zwitserland en een tiende van het aantal in de VS. Aan goede ideeën geen gebrek, zo lijkt het.
Maar ook hier blijft de financiering achter: Nederlandse AI-bedrijven halen gemiddeld 34 miljoen euro op per investeringsronde, terwijl dit in Zwitserland en de VS op respectievelijk 60 miljoen en 94 miljoen euro ligt.
Toch is Rietveld optimistisch. ‘Beperkingen zorgen vaak voor innovatie. Minder toegang tot kapitaal, meer regelgeving en andere uitdagingen dwingen ons om creatief en slim te ondernemen. In plaats van ze als obstakels te zien, moeten we deze beperkingen omarmen.’
Constantijn ziet hoop in DeepSeek, het Chinese bedrijf dat met relatief weinig middelen een AI-model trainde dat zich kan meten met Amerikaanse tegenhangers als ChatGPT. ‘Het bewijst dat je ook zonder honderden miljarden dollars aan investeringen een taalmodel kunt ontwikkelen.’
Lees ook: DeepSeek legt bom onder big tech: zuinig AI-model uit China dwingt Silicon Valley tot herbezinning
Macron zet de toon
Ondertussen zet Frankrijk de toon in Europa. President Emmanuel Macron kondigde deze week 109 miljard euro aan investeringen in AI aan. De Europese Commissie volgde direct met een investeringsprogramma van 200 miljard euro voor AI-infrastructuur.
Ook tijdens de State of Dutch Tech wordt Frankrijk veelvuldig aangehaald als voorbeeld van hoe het moet. De Franse minister voor AI en Digitale Zaken Clara Chappaz was dan ook uitgenodigd voor een panelgesprek. Ze was niet zelf aanwezig, maar via de hologramtechnologie van het Nederlandse bedrijf Holoconnects.
Chappaz legt uit dat Frankrijk gericht investeert in nieuwe technologieën als quantum computing en AI. Maar dat kan het land niet alleen.
‘Alles wat we opzetten is voor Europa’, aldus Chappaz, die carrière maakte als zakenvrouw en voor haar ministerschap de ‘Constantijn van Frankrijk’ was bij French Tech. ‘We moeten meer samenwerken als Europese Unie op het gebied van technologie, maar vooral op het gebied van AI. We moeten stoppen met tellen hoeveel bedrijven elk land heeft en wie het meeste geld ophaalt. We moeten Europa echt als één continent zien.’
Optimisme overheerst
Prins Constantijn stuurde de zaal met een positieve gedachte naar de lunch. ‘Kijk eens naar wat de Nederlandse technologiesector in vijf jaar heeft bereikt. Sluit je ogen en stel je voor wat we in de komende vijf jaar kunnen bereiken. En als je dan een beeld hebt van die mogelijkheden, vermenigvuldig dat beeld dan met tien – want werkelijk alles is mogelijk.’
Beau-Anne Chilla van Forward.one sloot de ochtend af met een variant op Donald Trumps campagneslogan: ‘Spend, baby, spend.’ De boodschap was duidelijk: Nederland heeft alle ingrediënten voor een bloeiende techsector, maar moet meer lef tonen en groter durven denken. Zowel de ondernemers als de investeerders.
Om die ambitie kracht bij te zetten, kreeg premier Schoof aan het eind van zijn speech een paar oranje Techleap-sneakers. Zodat hij, net als de aanwezige techondernemers, de sprong kan maken. Want over vier jaar moet Nederland zijn eigen Elon Musk hebben. ‘Maar dan wel de Musk voordat hij Twitter kocht en gekke dingen ging doen’, haastte Chilla zich om te zeggen.
