Geen producten in de winkelwagen.
Ondernemen is alle stadia doorlopen, wist Patrick de Zeeuw. Van diepe wanhoop tot totale euforie.
Zoals de euforie die hij voelde wanneer hij een wedstrijd won als jonge snowboarder, gesponsord door merken zoals Oxbow en Oakley. Of de wanhoop die hij tegenkwam bij mediabedrijf Endemol, waar hij de verantwoordelijkheid kreeg over dochterondernemingen waar het niet goed mee ging.
De Zeeuw klom daar op tot managing director en speelde een rol bij de uitbreiding naar uiteindelijk meer dan twintig landen. Samen met Ruud Hendriks, die De Zeeuw als managementtrainee naar Endemol had gehaald.
Van New York naar Kopenhagen
De twee werden vrienden en besloten samen een startup-accelerator te beginnen. Ze vlogen naar New York, in de hoop een licentie te bemachtigen van de Amerikaanse accelerator Techstars. Toen bleek dat die al was vergeven aan Deense ondernemers reisden De Zeeuw en Hendriks door naar Kopenhagen.
Daar werd het plan gesmeed om van Startupbootcamp een internationaal merk te maken. ‘We hebben nooit meer omgekeken’, zegt Hendriks.
De negen jaar oudere Hendriks vond dat De Zeeuw eraan toe was om als ceo in de schijnwerpers te staan. ‘Dat heeft hij geweldig gedaan. Hij is boven zichzelf uitgegroeid. Hij was geweldig op het podium en kon de zaal inspireren.’
Sendcloud komt uit Startupbootcamp
Startupbootcamp opende vestigingen in meerdere landen, waaronder Zuid-Afrika, Italië en Australië. De snelkookpan nam belangen (van 8 procent) in ruim duizend bedrijven.
‘Kijk naar Sendcloud, Relayr en Kudabank, een van de grootste onlinebanken van Afrika’, zegt Hendriks. ‘Dat was zonder hem allemaal niet gebeurd.’ Ruim twee derde (70 procent) van de startups wordt vier jaar of ouder, volgens Hendriks een ‘bizar hoge survival rate‘.
Als spinoff van Startupbootcamp startten De Zeeuw en Hendriks Innoleaps (innovatie bij corporates) en kweekvijver The Talent Institute. De drie bedrijven hebben bij elkaar 170 werknemers.
Do more faster
De Zeeuw was ‘onvermoeibaar’, zegt Hendriks. ‘Ondernemers konden hem 24 uur per dag bellen. Wel met de voorwaarde dat ze dat ook in goede tijden deden. Want startups hebben de neiging om vooral te bellen als het slecht gaat.’
Het motto van Startupbootcamp, Do more faster, was meer dan een leus voor De Zeeuw, die hamerde op snelheid als onderscheidende factor voor startups. ‘Als je weet te versnellen, dan is de kans op succes groter.’
Vergelijk het met een corporate, zei hij eerder tegen MT/Sprout. ‘Die hebben mooie grote gebouwen en veel mensen in dienst met mooie salarissen en leaseauto’s. Dat heeft een startup allemaal niet, maar die heeft snelheid.’
Conflicten voorkomen
Voor De Zeeuw schuilde de potentie van een startup niet per se in het idee. Vooral het team gaf de doorslag. Om problemen in teams voor te zijn, voerde hij pre-mediation in, waarbij startup-oprichters maandelijks een gesprek voeren met een mediator.
Onderdeel van de toelating is ook een psychologische test. Die aanpak heeft volgens Hendriks ‘veel ellende voorkomen’.
Crisis als inspiratie
Tijdens de coronapandemie had De Zeeuw zijn handen vol aan startups met vragen, omdat een investering bijvoorbeeld ineens on hold ging.
Tegelijk bood disruptie, zoals op afstand werken en communiceren een kans, vertelde De Zeeuw in een podcast-uitzending van MT/Sprout. ‘Een ondernemer moet relentlessly resourceful zijn. In deze fase leer je creatiever te zijn dan je waarschijnlijk ooit bent geweest.’
Lees ook: Hoe Patrick de Zeeuw bijna duizend participaties door de crisis loodst
Patrick de Zeeuw was veeleisend
De Zeeuw kon veeleisend zijn voor startups. ‘Maar dat is zeker in zo’n opbouwende fase niet meer dan logisch’, zegt Rolf van de Velde, die in 2014 met Undagrid werd geselecteerd door Startupbootcamp (en tot startup van het jaar werd uitgeroepen door MT/Sprout in 2015).
Van de Velde herinnert zich vooral de wandelingen met De Zeeuw. ‘Die gesprekken waren binnen vijf minuten open en diepgaand. Het is bijzonder hoe snel je dan met elkaar tot een diepe overeenstemming kan komen. Die gesprekken gingen meestal niet over het bedrijf, maar over hoe ben je als mens en als ondernemer. Wat zijn je valkuilen?’
Stroomversnelling
Van de Velde zag hoe het groeiprogramma Undagrid in een stroomversnelling bracht. ‘Je komt in de publiciteit, leert pitchen en onderhandelen met investeerders. De leercurve is enorm. Zonder dat programma hadden we nu niet gestaan waar we nu staan.’
De invloed van De Zeeuw bleef niet beperkt tot Startupbootcamp, beaamt Van de Velde, die ook wijst op de werkgelegenheid en investeringen waar succesvolle startups voor zorgen. ‘Het is on-Nederlands wat hij gedaan heeft. Als ik een leider moet noemen in Nederland, dan staat hij in de top drie, zo niet op één.’
Terugtreden
De Zeeuw trad een jaar geleden vanwege gezondheidsproblemen terug bij Startupbootcamp. Hendriks: ‘Hij is overleden op het moment dat het beter gaat dan ooit: we groeien nu met 30 procent in omzet en winst.’
De Zeeuw wordt maandag in besloten kring gecremeerd. Twee dagen later wordt hij herdacht in Aloha Beach, een strandpaviljoen in Wijk aan Zee – en De Zeeuws favoriete surfplek.
Vier startup-lessen van Patrick de Zeeuw
1. Wees founder-conflicten voor
Ruzie tussen founders kan een startup de das omdoen, wist De Zeeuw. Zorg daarom dat je voordat er problemen ontstaan een mediator inschakelt. Iemand die bij een conflict weet hoe het bedrijf en de founders met elkaar communiceerden toen het nog prima ging.
De oprichters van Startupbootcamp plannen zelf elk halfjaar ook zo’n sessie, vertelde De Zeeuw in 2016 tegen Sprout. Met iemand die ‘een beetje gaat prikken over de irritaties die er misschien bij mij of Ruud zitten’.
2. De juiste mensen
Een andere valkuil waar De Zeeuw voor waarschuwde was het aantrekken van verkeerde medewerkers. Een hooggeplaatste salesmedewerker van een corporate is bijvoorbeeld ‘hét recept voor een mislukking’, zei De Zeeuw.
Bij een een startup doe je geen sales, maar customer development, stelde hij. ‘Je gaat met klanten praten over hun problemen. Je kan pas sales doen als je een product hebt dat nergens meer rammelt. Dat is meestal pas na twee, drie jaar.’
3. Maak scenario’s
Elk bedrijf zou volgens De Zeeuw scenario’s moeten plannen, vond De Zeeuw. Oftewel, rekening houden met toekomstige gebeurtenissen. En per scenario bepalen welk effect dat heeft op jouw bedrijf en welke acties je onderneemt. Bijvoorbeeld wanneer een lockdown acht weken langer duurt dan je dacht. Of dat klanten hun rekeningen pas na 90 dagen betalen.
Die verschillende toekomstperspectieven geven rust, zei De Zeeuw. ‘Het voorkomt dat je in een paniekstand komt, want blinde paniek daar schiet niemand wat mee op.’
4. Briljante ideeën zijn vaak waardeloos
Vertrouw als startup niet te veel op een briljant idee, zei De Zeeuw. ‘Neem van mij aan: je idee is veelal waardeloos en meestal zijn je aannames volledig fout’, schreef hij in een column op NUzakelijk.nl.
Dat is absoluut geen ramp, zei hij. Zo begonnen veel succesvolle diensten, zoals Youtube (datingsite) en fotoplatform Flickr (social gaming), met een heel ander idee. De valkuil is dat je te lang aan een product sleutelt, zonder een goed beeld van de toegevoegde waarde of markt.
Ondernemers vinden het vaak spannend om hun product te toetsen bij klanten of deskundigen, zag De Zeeuw, uit angst dat hun idee wordt gekopieerd. ‘De kans dat dit gebeurt is echter veel kleiner dan de kans dat je een product ontwikkelt waar geen markt voor is.’
