‘Dit is een ongelooflijk moeilijke dag voor iedereen bij Northvolt. We wilden iets baanbrekends bouwen. Echte verandering teweegbrengen in de batterij-, EV- en bredere Europese industrie. De overgang naar een groene en duurzame toekomst versnellen’, zegt Tom Johnstone, interim-ceo van het Zweedse Northvolt, in het persbericht over het faillissement.
Om het echec te verklaren, wordt ook alles uit de kast gehaald: stijgende kapitaalkosten, geopolitieke instabiliteit, verstoringen in de toeleveringsketen en verschuivingen in de marktvraag. Vooral de laatste maanden is het bedrijf daarmee geconfronteerd.
Aan het management ligt het dus niet, zo lijkt het wel, dat heeft ‘een uitputtende zoektocht naar alle beschikbare middelen’ achter de rug om het bedrijf levensvatbaar te krijgen. Best een uitdaging nadat het 2024 heeft afgesloten met een gat van 8,54 miljard dollar.
Strategische mislukking
Vorige maand is nog aan honderd aandeelhouders om 1,3 miljard dollar gevraagd. Daarmee zou Northvolt het nog twee jaar kunnen uitzingen. Dat is dan boven op de 15 miljard dollar die het al aan funding, leningen en subsidies heeft gekregen sinds de oprichting in 2016.
Johnstone geeft donderdag in de Financial Times ‘een strategische mislukking’ toe, maar ook Europa krijgt de schuld. ‘Brussel heeft op de bank gezeten, is hier getuige van geweest, maar heeft er niets aan gedaan.’
Hij voegt er bovendien een waarschuwing aan toe. Als dit continent een eigen batterij-industrie wil hebben om minder afhankelijk te worden van de Aziatische dominantie, dan moet het beseffen dat ‘het een gigantische hoop geld kost en dat het pijn zal doen’.
Marathon, geen sprint
Het is een marathon, geen sprint, maar niets doen, zal ‘nog meer kosten’. Johnstone hoopt dat Europa toch minstens ‘het fundament’ dat Northvolt heeft gelegd zal gebruiken om alsnog een eigen batterij-industrie op te bouwen.
Uit zijn woorden klinken vooral frustraties en boosheid, en dat is begrijpelijk. Toch is het altijd een beetje flauw om anderen de schuld te geven. De founders van Northvolt, Peter Carlsson, Paolo Cerruti van Tesla en de Zweedse miljardair en investeerder Harald Mix, hebben echt wel cruciale fouten gemaakt. Dit zijn er alvast drie.
#1 Blind voor de realiteit
De realiteit heeft keihard toegeslagen. De lichtjaren achterstand op China zijn niet zomaar in te halen. Dat land heeft al vier van de vijf grootste batterijfabrieken up and running. Dat is toch een blinde vlek geweest voor het management.
De grootste Chinese producent CATL heeft zo’n 35 procent van de wereldmarkt in handen, nummer twee BYD heeft 17 procent. China produceert al meer dan genoeg batterijen om de vraag in de hele wereld te dekken. Bovendien openen ze steeds meer batterijenfabrieken in Europa.
CATL heeft al fabrieken in Duitsland en Hongarije staan, en wil er nog een in Spanje openen samen met autoproducent Stellantis. BYD heeft begin deze maand aangekondigd een derde fabriek in Europa te willen neerpoten. Hun eerste in Hongarije gaat binnenkort open, de tweede komt in Turkije. Over de derde locatie is nog niets bekend.
Kleinere producenten zoals Northvolt kunnen daar echt niks tegen beginnen. The Economist voorspelde vorig jaar al een consolidatie in het gunstigste geval, maar in het slechtste geval een bloedbad. Het is dus een bloedbad geworden. Bij Northvolt zitten de bijna 5000 medewerkers nu in grote onzekerheid over hun toekomst.
#2 Uitdagende locatie
Northvolt kiest voor een geïsoleerde plek net onder de poolcirkel: Skellefteå. Een stad waar het in de wintermaanden ijskoud en hartstikke donker is. Niet echt aantrekkelijk voor het talent dat overal uit de wereld moet worden gehaald. Bovendien is het een plek met de nodige uitdagingen voor zo’n complexe industrie.
Northvolt verklaart de keuze met het grote aanbod aan goedkope groene energie. Dat maakt de productie van batterijen mogelijk zonder fossiele brandstoffen. Bovendien is er genoeg ruimte voor een eerste fase van zeventig voetbalvelden. De transportmogelijkheden met een haven en spoorverbindingen zijn eveneens gecoverd.
De fabriek zelf moet alleen nog volledig uit de grond worden gestampt. De middelen en de machines moeten ook hiervoor worden aangevoerd. Het is 'een logistieke nachtmerrie', laat de directeur van de fabriek zich ontvallen in de Financial Times. Dat zijn dus al heel wat extra kosten, nog voor er één batterij van de band is gerold.
Het faillissement is dan ook een drama voor Skellefteå. Dat heeft eind vorig jaar al een ontslag van 1000 medewerkers moeten slikken. Die zijn al weggetrokken, maar dit faillissement gaat over 3000 mensen, en deze slag zal nog veel harder aankomen.
#3 Te agressief gegroeid
Northvolts eerste ceo Peter Carlsson heeft vorig najaar aan de zakenkrant Dagens industri toegegeven dat hij 'een beetje te agressief is geweest' met de uitbreidingsplannen. Geen pilotfabriek bouwen, maar meteen vol gas geven met een gigafabriek van 4 miljard.
Naast de eerste fabriek in Zweden wordt ook meteen een recyclagefabriek opgezet, Revolt. Northvolt Labs wordt in Västerås uit de grond gestampt, een eigen campus voor onderzoek. Bij Northvolt Cuberg in San Francisco wordt gekeken naar batterijen voor gebruik in de luchtvaart.
De tweede grote fabriek is voor Gdansk, in Polen, voor de assemblage van batterijmodules en packs. De derde is voorzien in het Duitse Heide. Met Volvo Car Corporation wordt gewerkt aan een vierde fabriek in Zweden, Novo Energy in Göteborg. Fabriek nummer vijf in Borlänge richt zich op kathodematerialen, de kern van elke accu.
Problemen met opschalen
De zesde gigafabriek wordt gepland in de regio Montreal, Canada. Met Hydrovolt in het Noorse Fredrikstad is een recyclingproject opgestart. En met het Portugese Galp wordt samengewerkt in Setubal voor de conversie van lithium.
Alle fabrieken samen moeten zo'n 230 gigawatt uur aan batterijen produceren tegen 2030. Goed voor 3,8 miljoen stekkerauto's, telt Bloomberg op. Alleen slaagt het management er niet eens in om de eerste fabriek in Zweden op volle toeren te laten draaien. Eind 2024 zit de productie pas op 5 procent van de capaciteit.
Carlsson vertrekt, Cerruti neemt het stokje over. Northvolt belooft zich te focussen op de kernactiviteiten. Alleen met flink opschalen kan het een alternatief bieden voor de Chinezen. Dat is tot op de dag van vandaag niet gelukt. De productie in Skellefteå is dan wel verdubbeld, maar er waren nog te veel 'verwachte en onverwachte' uitdagingen om echt gas te geven.
Hoe ziet de toekomst eruit?
Novo Energy is dit jaar al volledig naar Volvo overgegaan. Ook de vestiging in Polen zou zijn verkocht aan 'een industriële groep'. Hoe nu verder? Dat is aan de Zweedse curator, Mikael Kubu. Hij heeft donderdag aan de Sweden Herald al laten weten zich keihard in te zetten om de productie te redden. Hij ziet daarbij een rol weggelegd voor grote klant en geldschieter Scania.
De Zweedse regering heeft toegezegd op zoek te gaan naar een nieuwe eigenaar voor de fabriek en de onderzoekscampus in de buurt van Stockholm. Northvolt Duitsland en Northvolt in Noord-Amerika vallen niet onder het faillissement, maar ook het lot van deze vestigingen is onzeker.
Lees ook: Volgens Willemien Terpstra (Gasunie) 'redden we het niet met elektriciteit'
