Voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW ondertekende de brief aan Eelco Heinen, de kersverse minister van Financiën. Maar de mede-ondertekenaars zijn ceo’s van tientallen bedrijven, van groot en gevestigd (zoals Philips, Ballast Nedam en Royal Swinkels) tot startups en scaleups als PeelPioneers en The Seaweed Company. De gemene deler: alle ondernemers kregen van Invest International financiering bij hun internationale activiteiten. En ze willen dat de organisatie kan uitbreiden.
Internationale broer van Invest-NL
Invest International bestaat pas vrij kort. In 2021 is het van start gegaan en het kreeg daarbij van kabinet-Rutte III ruim 800 miljoen euro ‘eigen geld’ mee om te investeren in de exportactiviteiten van bedrijven. Op voorwaarde dat ze voor die financiering niet bij reguliere banken of kredietinstellingen terechtkunnen. Dat is vaak zo, onder meer vanwege de risico’s in de landen waar ze actief zijn of het innovatieve gehalte van hun technologie en projecten.
Je zou het kunnen zien als de internationale broer van Invest-NL, qua omvang zelfs net iets groter, al beperkt Invest International zich niet tot rechtstreekse deelnemingen in startups en scaleups. Het heeft een gereedschapskist vol leningen en garanties en nam ook de uitvoering van een trits regelingen over van RVO – geld dat dus naast die 800 miljoen komt.
Het idee: de internationale ondernemer kan zich melden bij Invest International, en dat gaat op zoek naar een passende regeling.
Lees ook: 10 ceo’s van scaleups luiden de noodklok: ‘Nieuwe kabinet moet gefocust inzetten op deep tech’
Invest International groeit harder dan verwacht
Terwijl Invest-NL nogal een aanloop nodig had, is Invest International vanaf de officiële start een succes gebleken. Het groeit harder dan voorzien en inmiddels is ruim de helft van het startkapitaal uitgezet, terwijl er nog flink wat aanvragen en projecten in de pijplijn zitten.
Er is zo’n 400 miljoen uitgezet onder ruim 200 Nederlandse mkb-bedrijven. Aangezien de leningen van het vehikel – met de staat (51 procent) en de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO (49 procent) als aandeelhouders – een lange looptijd hebben, dreigt het begin volgend jaar door zijn geld heen te raken. Terwijl er nog een ‘pijplijn’ is van tegen de 2 miljard.
Kabinet moet gebaar van 500 miljoen maken
En daarom moet het nieuwe kabinet nu dus een gebaar maken, zeggen de ondernemers en hun koepels. Van een half miljard ‘zodat Invest International de komende jaren weer vooruit kan’. Omdat Invest International nu al winstgevend draait – het afgelopen jaar ruim 5 miljoen – gaat die kapitaalstorting niet eens ten koste van andere uitgaven op de rijksbegroting.
Thijssen in haar brief: ‘Bovendien draagt Invest International, door het stimuleren van internationale handel en investeringen, concreet bij aan de in het hoofdlijnenakkoord genoemde doelen van voedselzekerheid en watermanagement, en in algemene zin aan de veiligheid en weerbaarheid van Nederland, ons concurrentie- en verdienvermogen en aan onze welvaart.’
Lees ook: Dutch Operator Fund durft wel vroeg in startups te stappen
Financiering voor Johnny Cashew
Wat opvalt als je met ondertekenaars van de brief spreekt: Invest International mag nog niet heel breed bekend zijn, bemind is het zeker. ‘Ondernemers geven vaak af op de overheid, maar het is fascinerend hoe deze partij financieringen mogelijk maakt waar je bij de bank niet voor hoeft aan te komen’, zegt Freek Wessels, ceo van Johnny Cashew. Zijn scaleup haalt cashewnoten uit Afrika zonder die te laten doppen in Azië, zoals gebruikelijk is. Dat scheelt transportuitstoot, terwijl de boeren onder betere condities kunnen leveren aan het Nederlandse notenmerk.
Mede dankzij financiering van Invest International kon Johnny Cashew zijn keten opzetten en het werkkapitaal regelen om de eerste containers naar Nederland te halen. Ook kwam er geld om te zorgen dat de cashewboeren zich konden laten certificeren als Fair Tradeleverancier en voor de IT die zorgt dat de cashewketen transparant en controleerbaar werd. ‘Zonder Invest International hadden we dit nooit voor elkaar gekregen’, stelt Wessels.
Lees ook: Johnny Cashew, de Tony’s van de notenwereld
Goed samenwerken met ondernemers
Bovendien: als Invest International, waar inmiddels 150 mensen werken die deels overkwamen van FMO en RVO, na due diligence in zee gaat met een onderneming geeft dat commerciële bankiers vertrouwen. ‘Ik ben echt een ambassadeur geworden van ze. Ze zijn redelijk en flexibel in de leenvoorwaarden en het is goed samenwerken voor ondernemers als wij. Natuurlijk is ook de overheid niet van gisteren. Je moet je zaken op orde hebben en rapporteren over je financiën en impact, maar zodra alles klopt, werken ze ook snel.’
Invest International steunt niet alleen Nederlandse ondernemers rechtstreeks, het kan ook projecten in het buitenland financieren die Nederlandse bedrijven uitvoeren. Yousef Yousef, oprichter en ceo van LG Sonic, heeft daar goede ervaringen mee. Zijn techscaleup monitort en behandelt de kwaliteit van oppervlaktewater en bestrijdt met ultrasoon geluid de algenvorming in drinkwaterreservoirs.
Drinkwaterbeheer door LG Sonic in Marokko
In onder meer Marokko is een project in ontwikkeling waarvoor de staatsdeelneming de tientallen miljoenen euro’s zal verstrekken die nodig zijn om de infrastructuur op te zetten voor deze baanbrekende manier van drinkwaterbeheer. Daarvoor maakt het project, dat in de afrondende fase is, deels gebruik van de Drive-subsidieregeling die bijdraagt aan de totstandkoming van publieke infrastructuur in ontwikkelingslanden.
Daarnaast verschafte de overheidsfinancier geld uit eigen pot. ‘Het was in het begin wel even zoeken, omdat de organisatie in feite een samengaan was van ambtenaren en bankiers. Maar de samenwerking is, moet ik zeggen, echt voorbeeldig. Ze denken mee, ze schakelen snel, ook al zijn het ingewikkelde trajecten. Qua organisatie krijgen ze van mijn echt een 9-plus’, zegt Yousef. ‘Voor de goede orde: ik heb dus geen geld ontvangen, het is mijn klant, een buitenlandse overheid, die een lening ontving.’
Projectfinanciering voor buitenlandse handel
Het was wat Yousef betreft hoog tijd dat Invest International in 2021 van start ging: ‘Zo’n beetje alle andere landen steunen hun bedrijven in het buitenland met projectfinanciering. Nederland was altijd een beetje braaf en naïef en hield overheidsgeld en buitenlandse handel te veel gescheiden.’
LG Sonic groeit hard, en zijn overheidsklanten verwachten vaak ook hulp bij de projectfinanciering. Daarop hoeft Yousef ze dus geen nee meer te verkopen. ‘Het mooie is: als Nederland de financiering voor energie of waterprojecten verschaft, kan het ook eisen stellen aan de duurzaamheid en de impact op de lokale bevolking. Dat klinkt toch heel wat beter dan de infrastructuur maar overlaten aan Aziatische bedrijven?’
Lees ook: Deze Nederlander bouwt in Silicon Valley aan een eiwitrevolutie
‘Kennis en gedrevenheid bij Invest International ‘
LG Sonic timmert al een tijd aan de weg met zijn technologie, de innovatie bij The Seaweed Company is een stuk priller. Maar ook daarvoor schrikt Invest International, anders dan de meeste marktpartijen, niet terug. Deze zomer stelde het bijvoorbeeld nog een half miljoen beschikbaar voor de doorontwikkeling van een biostimulant – zeg maar een geavanceerde bodemverbeteraar – die de startup uit zeewier haalt.
Cfo Erik Vriens heeft als financiële man het meest te maken gehad met de mensen bij Invest International. ‘Ik gebruik niet vaak grote woorden, maar: uitmuntend. Zo zou ik de relatie beschrijven, want zo voel ik het 100 procent. Wij kennen onze markt en de technologie natuurlijk goed, maar ik ben onder de indruk van de kennis daar en de gedrevenheid van de mensen om de ondernemers en de innovatie vooruit te helpen die de groene transitie mogelijk maken.’
R&D-funding voor The Seaweed Company
The Seaweed Company krijgt zogeheten feasibility funding voor zijn R&D-activiteiten, een financiering in tranches die afhankelijk zijn van te behalen milestones.
Lees ook: Milestones afspreken met een investeerder: wat ondernemers moeten weten
‘We moeten zorgen dat het proces waarmee we de biostimulant uit zeewier winnen, leidt tot een concurrerende prijs voor het eindproduct. Als alles volgens plan gaat, betalen we de lening terug. Maar als we alles eraan gedaan hebben en we halen onze doelen niet, dan converteert de lening naar een gift.’
Voor de meeste venture capital-investeerders is de R&D die niet direct tot omzet leidt toch nog iets te spannend, terwijl The Seaweed Company al een reeks subsidieregelingen had gebruikt. ‘We hebben goed contact met vc’s en regionale ontwikkelingsmaatschappijen, maar wat we nu kregen is wat je noemt patient capital.’
Backing overheidsclub wekt vertrouwen
Vriens is vaker in Den Haag geweest, maar mensen van Invest International gingen ook langs in Ierland, waar zijn startup het zeewier oogst en verwerkt. ‘Het duurde ongeveer een jaar voordat het rond was, maar in dat proces ging Invest International dynamisch te werk. Er waren zelfs momenten dat wij even andere prioriteiten hadden, maar zij ons min of meer bij de les hielden.’
De due diligence die Invest International doet is grondig, heeft Vriens ervaren. ‘Maar als je eenmaal hun vertrouwen hebt, willen ze snelheid maken en je helpen.’
In de eerste plaats aan geld, maar ook The Seaweed Company heeft gemerkt dat de backing van de overheidsclub vertrouwen wekt bij derden. In Den Haag zijn ze ook niet te beroerd de ondernemers aan te prijzen waarin ze geloven. ‘Het zou al met al raar zijn als Invest International zijn werk niet meer zou kunnen voortzetten.’
Invest International richt zich ook op duurzame impact
Het pleidooi richting kabinet komt niet toevallig op het moment dat het kabinet-Schoof de begroting in elkaar aan het timmeren is. Het is de vraag of steun aan het internationale bedrijfsleven daarin topprioriteit heeft. Invest International richt zich bovendien niet alleen op het verbeteren van de internationale concurrentiepositie en het verdienvermogen van Nederland.
Ondernemers die duurzame impact maken over de grens en daarbij duurzame VN-doelen als eerlijk werk en klimaatactie verwezenlijken hebben een streepje voor. Invest International beheert bijvoorbeeld ook het Dutch Good Growth Fund, dat zich richt op Nederlandse ondernemers die zakendoen in ontwikkelingslanden en opkomende markten.
Klimaat en ontwikkelingssamenwerking bij kabinet-Schoof
Dat laatste zal niet op applaus kunnen rekenen bij een kabinet dat niet per se extra wil investeren in klimaat of ontwikkelingssamenwerking. Woordvoerder van Invest International Jacob van Gent maakt zich geen zorgen dat het pleidooi daarop afketst. ‘Dit verhaal gaat over investeren in het verdienvermogen van Nederland en dat draait ook om energieonafhankelijkheid, en het minder afhankelijk worden van grondstoffen uit het buitenland.’
‘Bovendien kun je versterking van de economie in opkomende landen ook zien als een manier om migratiestromen tegen te gaan. Het past al met al uitstekend in de handelsagenda van het nieuwe kabinet. Daarbij geldt dat iedere euro die de staat erin stopt met dividend terugvloeit in de staatskas en 80 cent extra waarde toevoegt aan de Nederlandse economie.’
Yousef van LG Sonic zegt het zo: ‘Wat mij betreft heeft Invest International de Nederlandse economie geholpen. We blijven op deze manier relevant in het buitenland. Het laatste wat we moeten doen is iets wat goed werkt en de impact van Nederlandse bedrijven vergroot om zeep helpen.’
Lees ook: Kumasi Drinks helpt boeren met fabriek voor cacaovruchtensap in Afrika
